O’zbekiston Finlandiya Pedagogika instituti Boshlang’ich ta’lim yo’nalishi 206-guruh talabasining Matematik Praktikum fanidan tayyorlagan Mustaqil ishi
Mavzu:PROPORTSIONAL TAQSIMLASH UCHUN VAZIFALAR.SONNI BERILGAN SONLARGA TO‘G‘RIDAN TO‘G‘RI PROPORSIONAL BO’LAKLARGA BO‘LISH MASALALARI,SONNI BERILGAN SONLARGA TESKARI PROPORSIONAL QISMLARGA BO‘LISH MASALALARI
TA‘RIF. A SONNING B SONGA NISBATI DEB A SONINI B SONGA BO’LISHDAN HOSIL BO‘LGAN BO’LINMADA AYTILADI VA QUYIDAGICHA YOZILADI: A/B=A:B=M
TA‘RIF. IKKI MIQDORDAN BIRINING K MARTA ORTISHI (KAMAYISHI) BILAN IKKINCHISI HAM K MARTA ORTSA (KAMAYSA) ULAR TO‘GRI PROPORSIONAL MIQDORLAR DEYILADI
AGAR Y/X=K BO‘LSA U HOLDA Y=KX BO‘LADI. BU YERDA K PROPORSIONALLIK KOEFFITSIYENTI DEYILADI. SONNI BERILGAN SONLARGA TO‘G‘RIDAN TO‘G‘RI PROPORSIONAL BO‘LAKLARGA BO‘LISH UCHUN UNI BERILGAN SONLAR YIG’INDISIGA BO‘LISH, SO’NGRA NATIJANI BERILGAN SONLARNING HAR BIRIGA KO’PAYTIRISH KERAK.
MASALA. UZUNLIGI 81 SM BO‘LGAN KESMANI 4:5 NISBATDA BO‘LING. YECHIM: 1.4+5=9 2.81/9×4=36 3.81/9×5=45 JAVOB: 36 SM VA 45 SM TA‘RIF:AGAR IKKI MIQDORDAN BIRINING ORTISHI BILAN IKKINCHISI KAMAYSA UNDAY HOLDA BUNDAY MIQDORLAR TESKARI PROPORSIONAL MIQDORLAR DEYILADI. BUNDAY MIQDORLARNING KO‘PAYTMASI O’ZGARMAS. AGAR XY= K BO‘LSA BUNDAN Y=K/X BO‘LAD
TA‘RIF:AGAR IKKI MIQDORDAN BIRINING ORTISHI BILAN IKKINCHISI KAMAYSA UNDAY HOLDA BUNDAY MIQDORLAR TESKARI PROPORSIONAL MIQDORLAR DEYILADI. BUNDAY MIQDORLARNING KO‘PAYTMASI O’ZGARMAS. AGAR XY= K BO‘LSA BUNDAN Y=K/X BO‘LADI.
MASALA. POYEZDNING IKKI SHAHAR ORASIDAGI MASOFANI BOSIB O’TISHI UCHUN KETGA VAQTI POYEZD TEZLIGIGA TESKARI PROPORSIONALDIR. AGAR POYEZD 40KM/SOAT TEZLIK BILAN YURSA, TOSHKENT VA URGANCH SHAHARLARIDA ORASIDAGI MASOFANI 25 SOATDA, 50KM/SOAT MASOFANI 20 SOATDA BOSIB O’TADI. DEMAK, TEZLIK 50/40=5/4 NISBATDA ORTSA MASOFANI BOSIB O‘TISH UCHUN KETGAN VAQT XUDDI SHU 5/4 NISBATDA KAMAYADI
SONNI BERILGAN SONLARGA TESKARI PROPORSIONAL BO‘LAKLARGA BO‘LISH UCHUN BU SONNI BERILGAN SONLARGA TO‘G‘RI PROPORSIONAL BO‘LAKLARGA BO‘LISH YETARLI. MASALA.27 SONINI 4 VA 5 SONLARIGA TESKARI PROPORSIONAL BO‘LAKLARGA BO‘LING. YECHISH: BERILGAN SONLARGA TESKARI SONLAR ¼ VA ⅕ BO‘LGAN, ULAR 1/4 :1/5 NISBATDIR. DEMAK,5:4 NISBATDA TO‘G‘RI PROPORSIONAL BO‘LAKLARGA BO‘LAMIZ. 1. 27/9×4=12 2. 27/9×5=15