Bakara sûresi

(15) Allahu yestehziu Bihim ve yemüddühüm fiy tuğyanihim ya'mehun;

* Gerçekte Allah onlarla alay eder (alaylarından dolayı onları cezalandırır); azgınlıkları içinde bocalayıp dururlarken onlara mühlet verir.

Oysa Allah onlarla alay etmekte ve onlara bu isyanları içerisinde belirli bir süre müddet tanımakta Cenâb-ı Hakk onlara.

أُوْلَـئِكَ الَّذِينَ اشْتَرُوُاْ الضَّلاَلَةَ بِالْهُدَى فَمَا رَبِحَت تِّجَارَتُهُمْ وَمَا كَانُواْ مُهْتَدِينَ

(16) Ülâikelleziyneşterevüd dalâlete Bilhüda* fema rabihat ticaretühüm ve ma kânu mühtediyn;

* İşte onlar, hidÂyete karşılık sapıklığı satın almış kimselerdir. Bu yüzden alışverişleri onlara kâr getirmemiş ve (sonuçta) doğru yolu bulamamışlardır.

İşte o kimseler ki, bunlar dalâletle hidÂyeti satın aldılar yani hidÂyeti verdiler dalâleti satın aldılar, onların ticaretleri ne kötü bir ticaret oldu, onlar hidÂyeti de bulamadılar.

23

مَثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذِي اسْتَوْقَدَ نَاراً فَلَمَّا أَضَاءتْ مَا حَوْلَهُ ذَهَبَ اللّهُ بِنُورِهِمْ وَتَرَكَهُمْ فِي ظُلُمَاتٍ لاَّ يُبْصِرُونَ

(17) Meselühüm kemeselillezistevkade naren, felemma edaet ma havlehu zehebAllahu Binurihim ve terakehüm fiy zulümatin la yübsırun;

* Onların durumu, (geceleyin) ateş yakan kimsenin durumuna benzer: Ateş tam çevresini aydınlattığı sırada Allah ışıklarını yok ediverir de onları göremez bir şekilde karanlıklar içinde bırakıverir.

Onların misalleri, şuna benzer ki, bir ateş yanar yani bir aydınlık olur, etrafı aydınlatır, lamba yanar , yandığında etraflarını görürler fakat lamba söner bu sefer göremezler, Allah onların nurunu giderir, o lambayı kapatıverir onları karanlığa terkeder onlar göremezler, yollarını bulamazlar.

صُمٌّ بُكْمٌ عُمْيٌ فَهُمْ لاَ يَرْجِعُونَ

18-) Summün bükmün umyün fehüm la yerciun;

* Onlar, sağırdırlar, dilsizdirler, kördürler. Artık (hakka) dönmezler.

Onlar sağırdırlar, dilsizdirler, kördürler onlar geriye de dönemezler, geldikleri yere dönemezler, bir yeride bulamazlar.

أَوْ كَصَيِّبٍ مِّنَ السَّمَاءِ فِيهِ ظُلُمَاتٌ وَرَعْدٌ وَبَرْقٌ يَجْعَلُونَ أَصْابِعَهُمْ فِي آذَانِهِم مِّنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ واللّهُ مُحِيطٌ بِالْكافِرِينَ

(19) Ev kesayyibin minesSemai fiyhi zulümatun ve ra'dün ve berkun* yec'alune esabiahüm fiy âzânihim minessava'ıkı hazeral mevt* vAllahu muhıytun Bilkâfiriyn;

* Yahut onların durumu, gökten yoğun karanlıklar

24

içinde gök gürültüsü ve şimşekle sağanak hâlinde boşanan yağmura tutulmuş kimselerin durumu gibidir. Ölüm korkusuyla, yıldırım seslerinden parmaklarını kulaklarına tıkarlar. Oysa Allah, kâfirleri çepeçevre kuşatmıştır.

Yahut şuna benzerki onların halleri; gökyüzünde bulutları kararmış havanın haline benzer, o anda bir şimşek çakar yani o etrafı karartmış bulutların arasından bir şimşek çakar az bir süre aydınlanır ortalık işte o karanlık gecede yıldırım çakması gibi onlar bu durumda korkudan parmaklarını kulaklarına tıkarlar o şaşkınlık içerisinde gürültüleri duymasınlar diye ölümden kaçar gibi korkarlar bu hadise içerisinde, burada imân ehli olmayan kimselerin ruh hallerini anlatıyor ve bunu da görüyoruz tabi biraz insânların içlerini sorup araştırdığınız zaman hemen bu şaşkınlık ortaya çıkıyor, çünkü ne imân var ne yakin hali var ne müşahede hali var ne de kendini tanıma hali var, işte almış olduğu beşeriyet bilgisi ona bir an yanan lambanın ışığı gibi geliyor fakat daha fazla ileriye götüremiyor ve kararıyor, bunun gibi tekrar bir ışık ve tekrar bir karanlık işte bunun içerisinde şaşkın olarak hayatını sürdürüyor, muhakkak ki Allah bu küfür ehlini dahi ihata etmiştir sarmıştır yani O’nun bilgisinin dahilindedir bunların hepsi.

يَكَادُ الْبَرْقُ يَخْطَفُ أَبْصَارَهُمْ كُلَّمَا أَضَاء لَهُم مَّشَوْاْ فِيهِ وَإِذَا أَظْلَمَ عَلَيْهِمْ قَامُواْ وَلَوْ شَاء اللّهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَأَبْصَارِهِمْ إِنَّ اللَّه عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ

(20) Yekâdül berku yahtafu ebsarehüm küllema edae lehüm meşev fiyhi ve izâ azleme aleyhim kamu* ve lev şaAllahu lezehebe bisem'ıhim ve ebsarihim innAllahe alâ külli şey'in kadiyr;

* Şimşek neredeyse gözlerini alıverecek. Önlerini her aydınlatışında ışığında yürürler. Karanlık çökünce dikilip kalırlar. Allah dileseydi, elbette onların işitme ve görme duyularını giderirdi. Şüphesiz Allah, her şeye hakkıyla gücü yetendir.

25

Az daha bu ışık onların gözlerini kör edecekti yani arada yanan şimşekler var ya işte bu arada yanan şimşekler yani hakikat bilgileri zaman zaman geliyor onları aydınlatıyor ama devamlarını istemediklerinden yine eskisi gibi kendi karanlıklarına dönüyorlar ve ne zamanki o ışık parlıyor, onun içerisinde bir adım atıyor, yürüyor, o ışık tekrar söndüğü zaman yine ayakta çakılı kalıveriyorlar, karanlıkta bir yere gidemiyorlar, eğer Allah dileseydi onların duyuşlarını ve görüşlerini giderirdi alıverirdi onların elinden, muhakkak ki Allah herşeyin üzerine Kadir’dir.

يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُواْ رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالَّذِينَ مِن قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

(21) Ya eyyühenNasu'budu Rabbekümülleziy halekaküm velleziyne min kabliküm lealleküm tettekun;

* Ey insânlar! Sizi ve sizden öncekileri yaratan Rabbinize ibadet edin ki, Allah’a karşı gelmekten sakınasınız.

Ey insânlar diyerek bütün insânlara sesleniyor Cenâb-ı Hakk, imân ehli yada küfür ehli diye ayırmadan, ibadet ediniz Rabbinize ibadet ediniz, yani taşa, toprağa, sağa, sola değil Rabbinize ibadet ediniz, bakın buradada ince bir hadise var, Rabbinize ibadet ediniz diyor Allah’a ibadet ediniz demiyor, çünkü burası henüz davet mertebesi olduğundan yani terbiye mertebesi olduğundan Rabbinize yani sizi terbiye eden mürebbiyenize yöneliniz demek istiyor.

“Va'bud Rabbeke hatta ye'tiyekel yakıyn;” (Hicr 15/99.Ayet) yani “Rabbine ibadet et sana yakin gelinceye kadar”, yakin geldikten sonra Allah’ına ibadet edeceksin, Mûsâ (a.s.) mertebesinde Cenâb-ı Hakk kendi lisânıyla “Bana ibadet et ya Mûsû” diyerek Zât mertebesine çağırıyor, burada ise Rabbine ibadet et diyor, Rab, Rahmân, Hakk, Rahîm, Allah, Ahad, Vahid, bunlar hep Cenâb-ı Hakk’ın ayrı vasıflarıdır hepsi Esmâ-i İlâhiyye ama

26

ayrı ayrı vasıfları eğer hangi kelimeyi nerede kullanmışsa o kelimenin ifade ettiği mânâ cihetinden orasını araştırma-mız, anlamamız gerekiyor yoksa hepsi Allah’tır diyerek hepsini Allah ismiyle kullanmamız mümkün olamıyor, fakat bu bahsettiğimizde ayrı bir gerçek yani Rabb’ta desek Allah’tır, Rahmân’da desek Allah’tır ama Kûr’ân-ı Kerîm’de Cenâb-ı Hakk kendisi bunları ayırdığından bizde o ayrımları itibarıyla gözetmemiz, idrak etmemiz gerekiyor, Kûr’ân-ı Kerîm Rabb dediyse Rabb’ın ne olduğunu bizim idrak edip Rabb ifadesini bulup onu tatbik etmemiz gerekiyor.

Ey insânlar sizi hâlkeden Rabbinize ibadet edin, o Rabb öyle bir Rabb’ki sizden evvelkileri de hâlkeden sizi de hâlkeden Rabbinize ibadet edin, hayalinizde var ettiğinize değil, Yusuf (a.s.) ın zindandan çıkarken arkadaşlarına söylediği tenbihi idrak ediniz;

“Ya sahıbeyissicni e erbabün müteferrikune hayrun emillahul Vahıdül Kahhar;” (Yûsuf 12/39.Âyet) yani “Vahid ve Kahhar olan Allah’mı daha hayırlıdır, yoksa sizin ayrı ayrı zannetiğiniz rablarınız mı daha hayırlıdır” , İşte âlemlerin Rabbi olan bu Rabbe ibadet edin, her varlığın kendini meydana getiren bir Rabbi vardır yani her Esmâ-i İlâhiyye bir Rabtır, bir terbiye edicidir, birde genel olarak kullanılan Rabb ismi var, ama her Esmâ-i İlâhiyye kendinin meydana getirdiği varlığın Rabbidir yani terbiye edicisi mürebbiyesidir, işte bu ayrı ayrı Rablara değilde gerçek âlemlerin Rabbi olan o da Vahid ve Kahhar olan Allah’a yönelin diyor ama kişi evvelâ kendi Rabbine yönelecek onu bulacak ondan sonra Rabbül âlemine Vahid ve Kahhar olana yönelecek, Umulur ki ittika edersiniz yani sakınırsınız.

الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ الأَرْضَ فِرَاشاً وَالسَّمَاء بِنَاء وَأَنزَلَ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً فَأَخْرَجَ بِهِ مِنَ الثَّمَرَاتِ رِزْقاً لَّكُمْ فَلاَ تَجْعَلُواْ لِلّهِ أَندَاداً وَأَنتُمْ تَعْلَمُونَ

27