Baki 2005 Bəhai Dini: Bakı, 2005. – 160 səh

İranda babilər hərəkatı

Babın ardıcılları onun təlimini yaymaq sevinci ilə ölkənin müxtəlif yerlərinə yola düşürlər. Onların insanlara çatdırdıqları Müjdə İranda qeyri-adi həyəcana səbəb olur. Müjdəni dinləmək üçün hər yerdə insanlar dəstə-dəstə toplaşır, Həzrət Babın şöhrəti isə gündən günə artırdı; dövlətli və kasıb, savadlı və savadsız, şəhərli və kəndli, hamı eyni dərəcədə imkan daxilində Onun haqqında çox eşitmək və çox bilmək istəyirdi. Bir neçə nüfuzlu din xadimi də Həzrət Babın ardıcılına çevrilir. Tezliklə bu Gəncin söhbəti ildırım sürətilə bütün ölkəyə yayılır və İranda kütləviliyinə görə tarixdə görünməmiş babilər hərəkatını törədir. On minlərlə insan bu hərəkata qoşulur.

Lakin Həzrət Bab özünü Mehdi elan etməklə kifayətlən­mir. O, “Birinci Nöqtə” müqəddəs adını qəbul edir. Bu titulla Məhəmməd Peyğəmbərin ardıcılları Ona müraciət edirdilər. Hətta imamlar öz məqamlarına görə “Birinci Nöqtə” dən aşağıda dayanırdılar. O, yeni təqvim tətbiq edərək, Günəş ilini bərpa edir və Yeni Eranın başlanğıcını Özünün Zühur etdiyi ildən (1844) qoyur.

Həzrət Babın belə bəyanatları hakim dairələri təşvişə salır və bu, hərəkatı məhv etməkdən ötrü göstərilən cəhdlərin getdikcə daha amansız xarakter almasına gətirib çıxarır. Höku­mət və ruhanilər hərəkata qarşı ciddi tədbirlər görməyə başla­yırlar. Fanatiklər Şirazda Quddusu və Babın ardıcıllarından olan bir nəfər yaşlı şəxsi ələ keçirirlər; onların saqqalını yandırırlar, burun dəliklə­rin­də deşik açaraq ip keçirirlər və bu vəziyyətdə Şirazın küçə­lə­rin­də gəzdirirlər. Sonra vəhşicəsinə döyüb, təkrar Şiraza qayıt­dıqda çarmıxa çəkəcəkləri ilə hədələyib şəhərdən qovurlar.

İranın hər yerində babilərə qarşı qızğın təqib dalğası baş qaldırır. Babın özü isə tutularaq ev dustağı edilir. İğtişaşların səbəbini təhqiq etmək məqsədi ilə İran şahı şəxsən etibar etdiyi Vahid adlı kifayət qədər yüksək təhsilə malik, hörmətli və nüfuzlu din xadimini ölkənin cənubuna göndərir. Həzrət Bab ilə olan üç görüşdən sonra Vahid Onun ən sədaqətli ardıcılına çevrilir və Onun təlimini yaymağa başlayır.

Hadisələrin gedişində bu cür dönüş Şahın baş vəzirini çox qorxudur və o Şahın Həzrət Bab ilə gözlənilən görüşünün hökm­dara arzuedilməz təsirindən ehtiyatlanmağa başlayır. Baş vəzir Həzrət Babın ölkənin şimal sərhəddi yaxınlığındakı Maku həbsxanasına salınmasına nail olur.

Maku həbsxanasının ətrafında sadə kəndlilər yaşayırdı, onlar kəndlərindən kənarda baş verən hadisələrlə maraqlanmır, gəlmələri düşməncəsinə qarşılayırdılar. İlk vaxtlar həbsxana rəisi də Həzrət Baba düşmən münasibəti bəsləyirdi. Lakin o, tezliklə bu Məhbusun qeyri-adi adam olduğunu anlayır, Ona ehtiramla yanaşmağa və məhəbbət göstərməyə çalışır. Həzrət Babın təsirini ətraf kəndlərin sakinləri də öz üzərlərində hiss edirlər və Onun avazla oxuduğu duaları eşitmək ümidi ilə həbsxana divarlarının ətrafına toplaşırlar. Kəndlilər Həzrət Babdan onların ağır zəhmətləri üçün Öz xeyir-duasını verməsini xahiş edirlər. Tezliklə Həzrət Babın adı ilə and içmək kəndlilərin sadə məişət həyatında vərdişə çevrilir.

Bir müddət sonra ölkənin hər yerindən Həzrət Babın yanına ziyarətçilər gəlməyə başlayırlar. Həbsxana rəisi onları Həzrət Babın yanına buraxır və özü də tədricən Onun sadiq tərəfdarına çevrilir. Bu xəbərlər yenə baş vəzirin narahatçılığına səbəb olur və o, Həzrət Babı şahın qaynının rəis olduğu uzaq Çehriq qalasına göndərir.

Çehriq qalasının rəisi özünün qəddarlığı ilə ad qazanmışdı. İlk vaxtlar o da Həzrət Baba pis münasibət bəsləyirdi. Lakin sonra o da başqaları kimi, Həzrət Babın təsiri altına düşür. Burada da Həzrət Bab yerli sakinlərin hörmət və məhəbbətini qazanır. Makuda olduğu kimi, Çehriqdə də ölkənin hər yerindən zəvvarlar Həzrət Babın görüşünə gəlirdilər. Onlardan biri hətta dərviş paltarında Hindistandan gəlmişdi. Öz ölkəsində o şahzadə idi. O, yuxuda Həzrət Babı görərək, Onunla yalnız bir dəfə görüşmək arzusu ilə var-dövlətindən və titulundan imtina etmiş, uzaq İrana yollanmışdı. Həzrət Bab şahzadəni qəbul edib, təlimini yaymaq üçün onu geriyə, Hindistana göndərir.

İranda Həzrət Babın təlimi yayıldıqca Ona qarşı təqiblər də güclənirdi. Həzrət Babın ilk şagidləri və təliminin yüzlərcə tərəfdarı amansız işgəncələrə məruz qalmış və öldürülmüşdü. Tehran, Azərbaycan, Fars, Mazandaran əyalətlərində hərəkat iştirakçılarına divan tutulması xüsusi qəddarlıqlarla müşahidə olunurdu; başlar kəsilir, adamlar topların ağzına qoyulub atılır, yandırılır və ya tikə-tıkə doğranılırdı. Həzrət Babı saxlayıb böyütmüş və Onun Missiyasına inam gətirmiş dayısı da qətlə yetirilir. Şagirdlərinin və tərəfdarlarının kütləvi şəkildə öldürül­məsi Həzrət Baba qəm-qüssə gətirirdi. Bununla belə O, Çehriq həbsxanasında Öz Vəhyinin çox hissəsini qələmə alır. O dərk edir ki, tezliklə Onun da növbəsi çatacaqdır. Babi hərəkatının yayılmasının qarşısını almaq iqtidarında olmayan İranın hakim dairələri bu bidətin kökünü birdəfəlik kəsmək məqsədi ilə Həzrət Babı edam etmək qərarına gəlirlər.