Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BEBEK KASRI

Bir zamanlar Bebek Bahçesi'nde yer alan kasır.

Evliya Çelebi ve vakanüvis Küçükçe-lebizade Asım Efendi, Bebek Bahçesi'nde inşa edilen en erken kasrın banisi olarak I. Selim'i (hd 1512-1520) göstermektedirler. 16. yy'ın ikinci yarısı ve 17. yy boyunca ihmal edilen Bebek(->) semti ile birlikte Bebek Bahçesi(->) içinde bir kasır, hamam ve bir cami yapılmıştır. 1725'te inşa edilen kasır devrin modasına uygun olarak Hümayunâbâd ismini almıştır. Bu kasrın planı ve görünüşü hakkında hiçbir bilgimiz bulunmamaktadır. Bebek Kasrı ve Bahçesi'nin 1730 sonrasında, I. Abdülhamid zamanına kadar yeniden terk edildiği düşünülebilir. Cami ve kasır 1775'te ve I. Abdülhamid saltanatının sonlarında iki kez tamir görmüş, ayrıca 1784'te de, Kaptan-ı Derya Cezayirli Hasan Paşa, kasrı ve Bebek Ca-mii'ni tamir ettirmişti; aynı yıl istanbul'a gelmiş bulunan Fransız Elçisi Choiseul Gouffier tarafından yaptırılan Preault imzalı bir gravür ve Jouannin imzalı kopyası, 18. yy'ın son çeyreğinde yeniden yapılmış olan bu kasrı göstermektedir.

1849'da A. du Beaumont tarafından yapılan gravürde de Bebek Kasrı hemen aynı mimari özellikleriyle dikkati çekmektedir. Alt kat iki tarafta bahçe duvarlarıyla uzatılmış ve kasrın çevresiyle bir uyum sağlanmıştır. Sahilden

Melling'in deseninde Bebek Kasrı.

Voyage Pitîoresque de Constantinople et rives du Bosphore'dan gravür, 18. yy. Ara Güler fotoğraf arşivi

rı(->), Aynalıkavak Kasrı(-») ve günümüze gelmeyen Damat ibrahim Paşa'mn eski Çırağan Sahilsarayı'ndaki Gülşenâbâd Kasrı planına tıpatıp uymaktadır. S. H. Eldem bir Alman elçilik heyetinin askeri maiyetiyle istanbul'a gelmiş olan Gude-nus'un 1740 tarihli planını Bebek Kasrı olarak tanımlamıştır. Bu planın Bebek Köşkü'ne aidiyeti kesin olarak iddia edi-lemese bile 18. yy başlarında yapılmış olduğu kesindir. Amcazade Hüseyin Paşa Yalısı(->) selamlık divanhanesinde olduğu gibi üç sofalı bir baş mekândan sonra gelen sofa ve odalar bir eksen üzerinde simetrik olarak düzenlenmiştir. Boğazi-çi'ndeki kasır ve sahilsarayların 18. yy'ın ikinci yarısına dek denize paralel değil de dikey olarak birbirine eklemlenen sofalar ve odalar dizisi halinde bahçe içlerine uzandıkları dönemde bu baş mekânlar divanhaneler oluyordu ve denize taşan üç sofalı odalar payandalarla taşınıyordu. Bebek Kasrı'nın deniz cephesinin ortasında da üç kollu divanhane bulunuyordu. Bu oda tümüyle bina cephesinden ve ardından gelen bina grubundan koparılarak ileriye çıkarılmıştı.

Gudenus'un skeç planında arka bahçe çevre duvarlarıyla ifade edilmiştir. Bu bahçenin ortasında bir havuz ve havuzun karşı tarafında arka duvara yaslanmış, üç sofalı küçük bir köşk bulunmaktadır. Bu köşkün ortasında bir şadırvan, onun arkasında bir selsebil vardır, iki yanda basamaklar, giriş sahanlıkları ve