Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BALIKLI AYAZMASI

24

25

BALIKLI RUM HASTANESİ

lerde Boğaz'da görülmez oldu. 1989' dan beri Çanakkale Boğazı'na kadar gelip Marmara'ya da girmemektedir.

Bibi, Vada, Boğaziçi; F. Akşiray, Türkiye Deniz Balıkları ve Tâyin Anahtarı, İst., 1987; Evliya, Seyahatname. I; Şehsuvaroğlu, Boğaziçi: S. Üner, Balık Avcı/ığı ve Yemekleri, İst., 1992.

SELİM SOMÇAĞ

BALIKLI AYAZMASI

Silivrikapı yakınında, Meryem'e ithaf edilmiş olan, İstanbul'un en tanınmış ayazması. Asıl adı "yaşam bağışlayan kaynak" anlamına gelen "Zoodohos Pi-yi"dir.

Balıklı Ayazması, Silivrikapı dışında, Merkezefendi ve Silivrikapı mezarlıkları arasından Merkezefendi'ye uzanan Koz-lu-Ayazma yolu üzerindeki Balıklı dini kompleksinin içinde yer almaktadır.

Bizans döneminde şehir surları dışında ve Selymbria'ya (Silivri) yönelen yolla bağlantılı olduğundan dolayı "Porta Selymbria" diye adlandırılan kapı dışında yer alıyordu. Bu kapının 15. yy'm sonlarına doğru, ayazmanın adıyla "Porta Piyi" diye anıldığı bilinmektedir. Ayazma, 5. yy'ın ortalarında, İmparator I. Leon döneminde (457-474) inşa edilmiş olan Pa-nayia Kilisesi'nin yakınında bulunuyordu. Şehrin dışında, havası temiz, şehrin gürültüsünden uzak, yeşillik bir arazi

üzerinde olan bu bölge, kilise ve ayazma yapıldıktan sonra önem kazanmıştır.

Ayazma ve kilisenin hamisi olduğu kabul edilen I. Leon'un bu ayazmayı inşa ettirmesi ile ilgili şöyle bir öykü olduğu bilinmektedir: Gençliğinde çok yoksul ve doğru dürüst bir işi olmayan müstakbel imparator, sıcak bir yaz günü bu civarda gezerken kör bir ihtiyara rastlar. Yaşlı adam ondan kendisini gölgelik bir yere götürerek su içirmesini ister. Leon yakınında ne bir ağaç ne de su görür. Bunun üzerine gökten gelen ilahi bir ses ona civardaki bir kaynağın aktığı su birikintisini tarif ederek, her ikisinin de yüzünü yıkadıkları takdirde adamın gözlerinin göreceğini, kendisinin de ileride imparator olacağını müjdeler. Yaşlı adamın yüzünü yıkayınca mucizevi olarak gözlerinin görmesi, kendisinin gelecekte imparator olacağına bir işaret olmuştur. Vakit geçirmeden orduya yazılır, erlikten generalliğe kadar yükselir. İmparator Markianos bir ihtilalle devrilir ve Leon, 457'de Konstantinopolis patriğinin elinden tacını giyer.

Rivayete göre ayazma, imparatorun minnet borcu olarak bu mucizevi kaynak üzerine kurulmuştur.

Ünlü tarih yazarı Prokopios'tan öğrenildiği kadarıyla, 6. yy'ın ilk çeyreği içinde, imparator I. İustinianos (hd 527-565), bir derdine derman olan bu ayaz-