Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BİNEMECİYAN, ELTZA

(1890, istanbul - 1981, Toronto/Kana-da) Tiyatro oyuncusu. Rupen Binemeci-yan (1857-1912) ile Agavni Binemeci-yan'ın (1865-1915) kızıdır. Annesi ve babası da tiyatro oyuncusuydu. Tiyatro ortamında yetiştiği için daha 10 yaşındayken anne ve babasının oynadığı Mınak-yan topluluğunda kız ve oğlan çocuk rolleriyle sahneye çıktı (1900). Kadıköy' deki Fransız okulu ile Nötre Dame de Sion Fransız Okulu'nda öğrenim gördü. II. Meşrutiyet'in ilk günlerinde Ermeni gençlerinin kurduğu Serbest Sahne'deki Ermenice oyunlarda profesyonel olduktan (1908) sonra Mınakyan topluluğuna katıldı ve burada giderek parladı. Donanma Cemiyeti Heyet-i Temsiliyesi'n-den sonra 19l4'te açılan sınava katılarak Darülbedayi'ye girdi. Darülbedayi'nin ilk oyunu olan Çürük Temel'in 20 Ocak 1916'daki ilk gösterisinde ve ilk yerli oyun olan Baykuşa, da rol aldı. 1920'de Darülbedayi'den ayrılan bir grubun kurduğu Yeni Sahne'ye katıldı. 1921' de kurulan bir başka topluluğa ise onun önerisiyle Türk Tiyatrosu adı verildi. Sonra yeniden Darülbedayi'ye dönen Bineme-ciyan yönetim kurulunda sanatçı temsilcisi olarak bulundu. Ününün doruğun-dayken 1924'te Fransa'ya göç etti. 1926'da Raşit Rıza'nın (Samako) davetiyle İstanbul'a gelerek ramazan süresince sahneye çıktıktan sonra bir daha dönmemek üzere Fransa'ya gitti. II. Dünya Savaşı yıllarını Londra'da geçirdikten sonra 1946'da yeniden Fransa'ya dönen Bi-neıneciyan'ın yaşamının bundan sonrası hakkında bilgi yoktur.

Eliza Binemeciyan, yalnız Binemeci-

yan ailesinin değil Osmanlı tiyatrosunun en yetenekli ve parlak oyuncularındandı. Türkçeyi öbür Ermeni oyuncular gibi bozuk konuşmayan, Halid Zi-ya'dan (Uşaklıgiİ) ve İsmail Müştak'tan (Mayakon) Türkçe dersi alan Binemeciyan, Darülbedayi'de oynadığı dönemde Raşit Rıza'yla özellikle duygusal komedilerde başarılı bir ikili oluşturmuş, hattâ 1920'de Temaşa dergisinin yaptığı bir

Eliza (solda) ve Adrian Binemeciyan Raşit Rıza ile Hortlak piyesinde, 1921. Gökhan Akçura koleksiyonu