Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

CEZAYİRLİYAN, MIGIKDIÇ 426

be, 1195/1781 tarihim taşımaktadır. Son onarımda, kitabenin zemini koyu yeşile boyanmış, harfler yaldızlanmışım Kitabe ile saçağın arasında kalan üst kesime, üç adet gemi feneri kabartması yerleştirilmiştir. Köşeleri çeyrek dairelerle yumuşatılmış dikdörtgen kartuşlar içinde bulunan bu kabartmalardan ortadaki, cephenin eksenine yerleştirilmiş ve buna göre simetrik konumda olan diğerlerinden daha büyük tutulmuştur.

Bibi. Yüngül, Taksim Suyu, 67; İnal, Son Hattatlar, 259; Çeçen, Taksim-Hamidiye, 92; Tanışık, İstanbul Çeşmeleri, II, 135; 1KSA, III, 1372; A. Egemen, İstanbul'un Çeşme ve Sebilleri, ist., 1993, s. 346.

M. BAHA TANMAN

CEZAYİRLİYAN, MIGERDIÇ

(1805, İstanbul - l Nisan 1861, İstanbul) Ermeni sarraf.

Hasköy'de doğdu. Sarkis Amira Cezayirliyan'ın (1742-1815) oğludur. Eğin'den İstanbul'a göçmüş olan büyük dedesi Sarkis de saraflıktan zengin olmuştu. Dedesi Ohannes ise Cezayir'le yaptığı ticaretten büyük para kazanmış, bu yüzden de Cezayirliyan soyadını almıştı. Mı-gırdıç Cezayirliyan da ilköğrenimden sonra, sarraflık mesleğine atıldı. 1830'la-rın başında gümrük eminliğine getirildi. Sarraflığın yamsıra bu görevi de sürdürdü. Amiralık(-») sanı taşıyan Cezayirliyan kısa denebilecek hayatının son yıllarında Kadıköy'de oturdu. Ölümünde Hasköy' deki Ermeni mezarlığına defnedildi. Kabrinde hiçbir yazı, kitabe veya taş yoktur.

Cezayirliyan'ın İstanbul'daki en ö-nemli eseri Ayvansaray ile Piri Paşa arasında inşa ettirdiği köprüdür. Kişisel imkânları ile yaptırıp üzerinden de ilk kez kendisinin geçtiği köprü, Cezayirliyan'ın birçok karşıtı arasında kıskançlık yaratmıştır. Çevrilen entrikalar sonucu devlet bu köprüyü yıktırmıştır. Hasköy'deki Karaağaç rıhtımı da Cezayirliyan'ın eseridir.

Siyasi çevrelerle de iyi ilişkiler içerisinde olan Cezayirliyan, Mustafa Reşid Paşa' nın yakın dostuydu. Cezayirliyan'ın çabaları sonucu 7 Mayıs 1847 tarihli bir fermanla, Osmanlı imparatorluğu sınırları içerisindeki Ermenilerin cismani ve ruhani meclislerinin kurulmasına izin verildi.

İstanbul'daki, bilhassa Hasköy'deki Ermeni Tiyatrosu da Cezayirliyan'a çok şey borçludur. Arakel Altun-Dürri'nin 1850'de kurduğu tiyatro onun büyük maddi desteğini görmüştür.

Yeniköy'de muhteşem bir köşk yaptıran Cezayirliyan, hayatının bir bölümünü orada geçirmiştir. Daha sonra Avusturya Elçiliği'ne dönüştürülen Cezayirliyan Köşkü'nün alnında, yaptıranın adının başharfleri olan "M" ve "C" harfleri nakşedilmiştir.

Cezayirliyan, hayatının son yıllarını entrikalar sonucu mali bakımdan sarsılmış durumda geçirmiştir. Koruyucusu Mustafa Reşid Paşa'nın ölümü, alacaklarını toplayamaması bunun başlıca nedenleriydi.

VAĞARŞAG SEROPYAN