Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BEBEK BAHÇESİ

116

117

BEBEK KASRI

veya uzaktan görülebilecek yerlerde bulunan köşk veya sahilsarayların yan duvarlarıyla bir birlik teşkil etmek üzere düşünüldükleri, Neşetâbâd, eski Çıra-ğan, Şerefâbâd, Beylerbeyi Sarayı(->) gibi başka örneklerde de görülür. Bu pencereli bahçe duvarının önünde, her iki tarafta birer kapı, birer de kameriye görülmektedir. Duvarın üzerinde de kafesli bir parmaklık vardır. Kasrın çatısı geniş saçaklıdır.

Kasır iki katlıdır. Alt katta ikinci dereceden odalar ve giriş holü bulunur; esas oturma mekânı ikinci kattadır. Ortada denize taşan üç sofalı büyük bir divanhane, bunun iki tarafında daha geride odalar görülmektedir. Bu denize nazır odaların arkasında da başka oda dizileri olduğunu düşünmek gerekir. Gene aynı yıllarda kasrın bir başka gravürünü hazırlamış olan Antoine-Ignace MellingC-») kasrın tümünün üç bölümden oluştuğunu ve ortadaki Dölümün diğer ikisine göre bir çıkıntı yaptığını söyleyerek yalnızca resimde görülen kısmı anlatmaktadır. Bu resim ve benzerlerinden hareketle S. H. Eldem kasrın III. Selim zamanındaki durumunu bir restitüsyon planı ile göstermektedir. Planın bir esas ekseni, onun üzerinde de, başta deniz üstündeki divanhane, onun arkasında birbirini takip eden aralık ve sofalar, bunların arasında da farklı büyüklükte odalar yer almaktadır.

Bu plan şeması, eski Küçüksu Kas-

bilinen bu gazino 1957-1958 arasında Bebek Meydanı yeniden tanzim edilirken kaldırılmış, 1960'larda yeniden açılmış, nihayet 1980 sonrasında park yeniden tanzim edilerken gazino bütünüyle yok olmuştur.

1965-1970 sonrasındaki Boğaz tepelerini ve korularını tahrip eden hızlı yapılaşma sırasında Bebek sırtlarının yeşili bütünüyle ortadan kalkmış; ahşap ve eski kagir evler yıkılarak yerlerine a-partmanlar dikilmiş, Bebek, yokuş ama çok işlek bir yolla tepedeki Etiler'e bağlanmıştır. Güney'deki Küçükbebek kesimi kuzeydeki Büyükbebek kesimine oranla daha yoğun bir yerleşmedir. Akıntıburnu'ndan Aşiyan'a doğru sahilde pek az yalı kalmıştır. Buradan yoğun trafikli sahil yolu geçmektedir. Bibi. Eyice, Boğaziçi, 29-30, M. Tayyip Gök-bilgin, "Boğaziçi", lA; R. E. Koçu, "Bebek", ISTA; "Bebek", 1KSA; Evliya Çelebi, Seyahatname, I, İst., 1976; Kömürciyan, İstanbul Tarihi; Incidyan, İstanbul; C. Kayra, Bebek, İst,. 1993.

istanbul bebek bahçesi

Bahçe-i Bebek Çelebi olarak kayıtlara geçmiş bu hasbahçe, Bebek'e doğru Akıntıburnu'nda başlayan Hasan Halife Bahçesi'nden sonra gelmekteydi. Zamanlarında, kısa dönemler için pek ünlü olan bu bahçelerin ve çevredeki sırtlara doğru uzanan korulukların, sık servi ağaçlan ve ulu çınarların, Bebek semtini 18. yy'a kadar sultanların itibar ettiği bir biniş mahalline dönüştürmeye yetmediği anlaşılıyor. Evliya Çelebi, 17. yy'da hasbahçenin bakımsızlığına değinirken, içinde ilk yapısı I. Selim dönemine (1512-1520) tarih-lenen bir kasır bulunduğunu ileri sürüyor. "Bahçesi o kadar mamur değildir, ama azim servileri vardır" diyor. Bahçe 18. yy'da yeniden itibar görmüş ve Bebek Kasrı(-0 inşa edilmiştir.

Bebek Bahçesi'nin Arnavutköy tarafında, 1602 tarihinde öldürülen yeniçeri ağasına ihsan edilmiş olan Hasan Halife Bahçesi, Rumeli Hisarı yönünde de Deli Hüseyin Paşa (kaptan-ı derya 1634-1635, 1640; sadrazam 1656) Bağı bulunmaktaydı. Evliya Çelebi'ye göre bu bağ, çam ağaçları ile süslüydü, sahilde ise paşanın bir yalısı vardı. Bu bağ ve bahçeler daha sonraları koruluklara dönüşerek parçalanmış (Arifi Paşa Korusu, Ayşe Sultan Korusu, Valide-i Hıdiv Korusu) ve bugün yerlerini büyük ölçüde apartmanlara bırakmışlardır.

Bibi. Eyice, Boğaziçi, 29-30; R. E. Koçu, "Bebek", İSTA; M. Tayyip Gökbilgin, "Boğaziçi", lA, 677-678; Evliya Çelebi, Seyahatname, I, ist., 1976, s. 314; Kömürciyan, İstanbul Tarihi, 41, 259, 260; İnciyan, İstanbul, 116; M. Erdoğan, "Osmanlı Devrinde İstanbul Bahçeleri", VD, IV, 181-182.

TULAY ARTAN