Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BLAHERNAİ SARAYI

Bugünkü Ayvansaray'da kalıntılarına rastlanan Bizans sarayı.

Blahernai Sarayı'nın esası, büyük ihtimalle 5. yy'da burada var olduğu Notitia Urbis-Constantinopolita&den öğrenilen triklinosa dayanır. İçinde bir ibadet yeri ile kabul salonu, bir de yatak odası bulunan bu triklinos sonra çoğaltılarak dört tane olmuş ve binalar Soros, Danu-bios, Anastasios ve Okeanos adları ile tanınmışlardır.

I. Leon döneminde (457-474) yapıldığı sanılan Ayios Soros Triklinosu denilen yapı bir yatak odası, bir kabul salonu, bir de ibadet yerinden ibaret küçük bir "köşk" idi ve buradaki "Kutsal rölik mahfazası" kilisenin ekiydi; hattâ belki de binanın üst katında bir bölümdü. Da-nubios Triklinosu denilen ikinci pavyon ise öncekine nazaran biraz daha yukarıda yer alıyordu, irrfparator buraya iki ayrı merdivenden çıkarak ulaşıyordu. Daha da yukarıda, I. Anastasios (hd 491-518) tarafından yaptırılan üçüncü triklinos bulunuyordu. Bir yatak odasından oluşan bu küçük daireden Okeanos adlı dördüncü triklinosa geçirildi ki, imparator büyük bir yortu olan 2 Şubat günü burada ziyafet verirdi.

Bugünkü Ayvansaray'ın güneyinde az yukarıda yer alan, günümüzde hâlâ ziyaret edilen Blehernai Ayazması'nın yukarısında, Hançerli Hamamı'nın bulunduğu yerden itibaren güneye uzanan arazide dört triklinosun yer aldığı bir tahmin olarak ileri sürülebilir.

10. yy'a gelindiğinde triklinoslar ve müştemilatının gelişmesiyle artık bir saray kompleksi teşekkül etmiş ve imparatorlar 11. yy'da iyiden iyiye burayı tercih eder olmuşlardır. İmparator I. Aleksios Komnenos (hd 1081-1118)(-») surlara bitişik veya çok yakın yerde yaptırdığı "kale" gibi tahkim edilmiş bir sarayda, I. Haçlı Seferi başkomutanlarını kabul etmiş, buranın zenginlik ve ihtişamı ile onların gözlerini adeta kamaştırmıştır. Alek-siakos Basilikos Triklinos (Aleksios'un İmparatorluk Triklinosu) adı verilen bu saray veya pavyonun, şimdi üzerinde İvaz Efendi Camii'nin bulunduğu teras üstünde yer aldığı sanılmaktadır. İmparator Manuel Komnenos da, çağdaşı tarihçilerin ve seyyahların, iç ve dış ihtişa-

mını anlattıkları, hem şehre, hem denize (Halic'e), hem de arkadaki araziye hâkim bir mevkide, dünyada eşi olmadığı bildirilen bir saray yaptırtmıştı ki, bunun Tekfur Sarayı olduğu tahmin edilmektedir. Nihayet II. İsaakios Angelos da (hd 1185-1195) surlara bitişik olarak ve içinde yaşanabilecek mekânlara sahip bir kule inşa ettirmiştir. Bugün Blahernai saray kompleksinden, Tekfur Sarayı dışında sadece bazı set duvarları ile altyapıyı teşkil eden mahzenler kalmıştır.