Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

BOTANEİATES SARAYI

Kısa bir süre Bizans tahtında bulunan III. Nikeforos Botaneiates'in (hd 1078-1081) imparator olmadan kaldığı Kali-bia semtinde bir sarayı vardı. Kalama-nos Sarayı olarak da adlandırılan bu binanın Halic'e hâkim bir yerde ve Eminönü sırtlarında olduğu tahmin edilir.

İmparator II. İsaakios Angelos (hd 1185-1195), Bizans'ta ticaret merkezleri kurma hususunda yarışan İtalyan şehirlerinden Cenova'ya bir imtiyaz bölgesi bağışlarken, 1192'de Botaneiates Sarayı' nı da (veya evi) vermişti. Bu hususta Nisan 1192'de verilen imtiyaz fermam Cenova arşivinde bulunmaktadır.

Şehrin IV. Haçlı Seferi sonunda 1203 ve 1204'te şövalyeler tarafından işgali ve Latin devletinin kurulmasından sonra Botaneiates Sarayı'nın ne olduğu bilinmez. Zaten Cenovahlar (Cenevizliler), 13. yy sonlarından itibaren Galata'ya yerleşerek burada önemli bir koloni kurmuşlardı.

Botaneiates Sarayı'nın evvelce Zaptiye Nezareti'nin bulunduğu yerde olması gerektiği Dr. Mordtmann tarafından ileri sürülmüştür. Bu husustaki dayanağı, çalışmasını yazdığı sıralarda, 19. yy sonlarında burada Bizans duvar tekniğinde yapılmış yüksek bir duvarın görülmesidir.

19. yy'm sonlarında tespit edilerek incelenen ve yayımlanan, eski adı Acımus-luk Sokağı olan şimdiki Cemal Nadir So-kağı'nm ucundaki bir Bizans mahzeninin, Botaneiates Sarayı'nın kalıntısı olduğu ileri sürülmüştür. Burası Mordt-mann'ın işaret ettiği yerdir. Önce Paluka (1895) sonra da Wulzinger (1925) tarafından etraflı surette tanıtılan bu mahzen (bak. Acımusluk Sokağı Sarnıcı), }. B. Papadopulos'a göre Botaneiates Sara-yı'na aittir. Fakat Schneider bazı gerekçelerle bu teşhise karşı çıkarak, Botaneiates Sarayı'nın burada değil Sarayburnu dolaylarında olması gerektiğine işaret et-

Süleymaniye

Botanik

Bahçesi'ndeki

seralardan biri.

NigârRona

miştir. Zaten daha önceleri Paspatis de bu sarayın Haliç surlarının güneyinde A-yasofya'ya doğru çıkan yamaçta bulunması gerektiğine işaret etmiştir.

Bu duruma göre Botaneiates Sarayı' nın yeri kesinlikle teşhis edilememiştir. Acımusluk Sokağı'ndaki, büyük bir pro-fan yapıya ait olduğu anlaşılan kalıntının ise gerçekten Botaneiates Sarayı'nın alt yapısı olup olmadığı bilinemez.

Bibi. Paspatis, Byzantinai Meletai, s. 156; Mordtmann, Esquisse, 48, no. 84; B. Paluka, "Ruinen eines byzantiniscfıen Baues aus dem X. Jahrhundert", Mitteilungen deş De-utschen Exkursions-Klubs, (yeni seri), II (1895), s. 22-40; s. 156; J. B. Papadopolus, "Decouvertes archeologiques de Constanti-nople", Comptes-rendus de l'Academie deş Inscriptions et Belles-Lettres", 1925, s. 115-116; F. Dölger, Regester der Kaiser-urkunden deş Oströmischen Reiches, II, München-Ber-lin, 1925, s. 99; Schneider, Byzanz, 91-92; Janin, Constantinople byzantine, 207, 241, 305; Müller-Wiener, Bildlexikon, 41.

SEMAVİ EYİCE