Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

CELLATLAR

"Cellat Ocağı", "bostancı cellatları" da denmiştir. İstanbul'da, Bostancı Ocağı' na(-») bağlı saray cellatlarıydı. 1826'da kapıkulu ocaklarının kapatılışıyla birlikte bu örgüt de dağıtılmıştır.

Bostancıbaşına bağlı Cellat Ocağı'mn koğuşu, Sarayburnu'nda Hamlacılar Ocağı'mn yanındaydı. Kıpti ya da Hırvat asıllı olan cellat ve cellat yamakları, bir cel-latbaşının yönetiminde örgütlenmişlerdir. Sayıları en çok bir oda (10-20 kişi) kadardı. Cellatlar, Bostancı Ocağı efradından sayılmaktaydılar. Buyrukları da bos-tancıbaşından alırlardı. Bostancıbaşı, ö-nemli kişilerin idamında hazır bulunur, fakat sıradan kişilerin idamını cellatbaşı-na havale ederdi. İdam hükümleri, infazın ne biçimde yapılması gerektiğini içeriyorsa buna aynen uyulurdu. Mahkûm, kendi evinde, bir meydanda ya da suçu işlediği yerde, sarayda veya "fırın mah-besi" denen tutukevinde yağlı kementle

Cellat ve

yamağı. „

Hayat Tarih

Mecmuası,

S. 3 (1973)

veya satırla idam edilirdi. Ocak askerlerinin, suçlu komutanların cellat satırı ile boyunlarının vurulması kuraldı. Adi suçlular, hırsız, soyguncu ve caniler, kentin, Çarşıkapı, Bahçekapı, Gümrükönü, Par-makkapı gibi işlek noktalarında ve herkesin önünde asılır veya boyunları vurulurdu. Siyaseten idam denen, padişahın ya da sadrazamın buyruğu ile yargısız gerçekleştirilen infazlarda, kişiye son ana kadar saygı gösterilir, cellatlar yağlı kemendi dikkatle boynuna geçirip boğarlar, "şifre" denen keskin ustura ile başı düzgün biçimde kesip ibret taşına koyarlar veya muayene için huzura gönderirlerdi. Bu idamlar çoğu kez, Topkapı Sa-rayı'nm orta kapısı içindeki kapı arasında veya kapı dışındaki Cellat Çeşmesi önünde infaz edilir, bazen cellat da çağ-nlmayarak infaz görevi saray kapıcılarına, çadır mehterlerine verilirdi. Paşa Ka-pısı'nda, Yedikule'de de idam infazları olmaktaydı.

Cellatbaşı ve yamakları, direnmek isteyen suçluyu tekme ya da yumrukla ansızın sendeletip yere çökertirler ve bir anda kemendi boynuna geçirirlerdi. Satırla boyun vurmada ise diz çöktürüp ellerini arkadan bağladıktan sonra birisi