Bakirköy ruh ve siNİr hastaliklari hastanesi

CEMİYET-İ TIBBİYE-İ OSMANİYE

Tanzimat döneminde İstanbul'daki hekimlerin kurduğu mesleki demek. 1856' da İstanbul'daki yabancı hekimler tarafından kurulan ilk tıp derneği Cemiyet-i Tıbbiye-i Şâhâne(->) adını taşıyordu. Bu dönemde Mekteb-i Tıbbiye'nin öğretim dili Fransızcaydı. Buradaki bir grup öğrenci tıp biliminin Türkçe okunabileceğine inanıyorlardı. Bazı tıp kitaplarını Türk-çeye çevirmek, tıp konularını Türkçe yazmak ve fikir alışverişinde bulunmak için bir cemiyet kurmaya teşebbüs etmişlerdi. Fakat tıbbiye nazırı kendilerine sadece dersleri ile uğraşmalarını öğütle-yince gayrı resmi olarak 1862'de Cemiyet-i Tıbbiye-i Osmaniye'yi kurdular. Cemiyet üyeleri Eyüp civarında Baba Haydar Mahallesi'nde Mekteb-i Tıbbiye matbaasının müdürü Hacı Arif Efendi'nin o-turmakta olduğu Beşir Ağa Medresesi'n-de toplanıyordu. Daha sonra toplantılar, Vahid Bey'in konağında ve Mercan'da Yeni Han'da kiralanan bir odada yapılmış ancak bir süre sonra cemiyet dağılmıştır.

1865'te ikinci kez Mekteb-i Tıbbiye-i Şahane (Askeri Tıbbiye) nazırı olan Salih Efendi bu cemiyetin yeniden faaliyete geçmesi için durumu padişaha arz etmiş, bunun üzerine 1866'da Cemiyet-i Tıbbiye-i Osmaniye'nin kurulması için i-rade çıkmıştır. Mekteb-i Tıbbiye-i Şâhâ-ne'de faaliyet gösterecek cemiyetin başkanlığını Askeri Tıbbiye nazırının yürütmesi kararlaştırılmıştır.

Tıp öğretiminin Türkçe yapılabileceğine inanan, Kırımlı Aziz-ve arkadaşlarının ısrarları üzerine 1867'de Askeri Tıbbiye'nin bir bölümünde açılan Mekteb-i Tıbbiye-i Mülkiye'de (Sivil Tıbbiye) dersler Türkçe okutulmaya başlanmıştı. Bununla yetinmeyen cemiyet üyeleri Askeri Tıbbiye'de de derslerin Türkçeleştirilmesi için o dönemde sayısı bir hayli o-lan ve Fransızca eğitimi savunan azınlık ve yabancı hocalarla mücadele etmişlerdir. Cemiyetin kurucuları Hüseyin Sabri Bey'in Sarıyer'deki evinde toplanıp Türkçe öğretim yapılabileceğine dair bir layiha kaleme alarak Seraskerlik'e takdim etmişlerdir. Dâr-ı Şûrâ-yı Askerî'nin onaylaması üzerine 1870'te Askeri Tıbbiye'de de öğretim dili Türkçeleştirilmiştir.

Cemiyetin 1867'de yayımlanan nizamnamesine göre asıl görevi yabancı dillerde yazılan tıp kitaplarını Türkçeye çevirtmek ve yeni tıp bilgilerini yaymaktı. Bu ilke doğrultusunda çalışan üyeler önce bir tıp sözlüğü hazırlamaya başladılar. Nysten'in tıp sözlüğü esas alınarak Meninski, Vankulu, Ahteri'den, ayrıca, Burhan-ı Kâtı ve Lehçe-i Osmanî gibi sözlüklerden ve özellikle Şânizade Ata-ullah'ın tıp kitaplarından yararlanılarak Lugat-ı Tıbbiye (1873) yayımlandı. Bundan sonra tıp, biyoloji ve zooloji kitapları Türkçeye çevrilerek bastırıldı. Cemiyet bu çalışmalarıyla Türkçe bilim kitaplarının çoğalmasını sağlamış ve yeni terimler ortaya koymuştur. Eğitim dilinin Türkçe olması Müslüman Türk ço-