Bankacılık Sektöründe Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi, Değerlendirilmesi ve Muhasebeleştirilmesi Doktora Tezi
Yüklə 5,16 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Tablo 3.2.3 Systematic Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması
- 3.2.3.3 CMM Firmasında Entelektüel Sermayenin Raporlanması
- Tablo 3.2.4 CMM Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması
- 3.2.3.4 Carl Bro Firmasında Entelektüel Sermayenin Raporlanması
- Tablo 3.2.5 Carl Bro Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması
- 3.2.3.5 Oracle Denmark Firmasında Entelektüel Sermayenin Raporlanması
- Tablo 3.2.6 Oracle Denmark Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması
Kaynak: Infineon, “Infineon Intellectual Capital Report 2005”, Handout for OECD Conference, 2005, s. 24. 3.2.3.2 Systematic Firmasında Entelektüel Sermayenin Raporlanması Entelektüel sermayenin raporlanması uygulamalarına örnek teşkil eden şirketlerden bir tanesi, 1985 yılında Danimarka’da kurulmuş olan ve yazılım mühendisliği alanında faaliyet gösteren Systematic şirketidir. Firma, Danimarka Savunma Bakanlığı da dahil olmak üzere ulaştırma ve hizmet sektöründeki birçok kuruluşa teknik sistem çözüm ve destek hizmeti geliştirmektedir.483 Systematic’in ana odak noktası bilgi ve iletişim sistemlerini kapsayan bilgi teknolojisi çözümleri olup, şirketin uluslararası alanda ve askeri, taşımacılık, imalat, finans ve sağlık sektörlerinde de müşterileri bulunmaktadır.484 Systematic firması, ilk entelektüel sermaye raporunu 1999 yılında oluşturmuştur. Raporun oluşturuması ve paydaşlarla paylaşımındaki ana hedef ise firmanın 
178
bilgi kaynaklarının kapsamını tespit etmek ve belirtilen kapsamın geliştirilmesinde yönetimin istek ve çabalarını vurgulamaktır. Bunun yanında, Systematic’in yarattığı entelektüel sermaye raporu ile yazılım, müşteri sadakatı, entelektüel mülkiyet hakları ve personelin teknik bilgileri gibi maddi olmayan varlıkların tanımlanması ve değerlerinin tespiti de hedeflenmiştir. Systematic’in arka planda saklı amaçlarından bir diğeri ise yüksek derecede sistematik bir yapıya kavuşmuş süreçler ile kalifiye personeli, kaliteli ürünler oluşturmak amacıyla biraraya getiren bilgiye açık bir firma karakteri yaratmaktır.485 1999 yılında, Systematic’in entelektüel sermaye raporunu yayınlamasından sonra bazı gelişmeler gözlemlenmiştir. Belirtilen gelişmeler firma içi ve firma dışı gelişmeler olmak üzere iki ana kategori altında incelenmiştir. Personelin yeteneklerinin tespit edilmesi ve geliştirilmesi, firma içi gelişmelere örnek olarak gösterilmiştir. Systematic’in tanınır bir firma kimliğine bürünmesi ve bilgi teknolojileri çalışanlarının işletmeye olan artan ilgisi ise firma dışı gelişmelerden biri olarak listelenmiştir.486 Systematic’in 1999 yılında yayınladığı entelektüel sermaye raporunun birinci kısmında şirketle ilgili bazı genel bilgiler yer almıştır. Bunlar firmanın faaliyet sahası, kuruluş yılı, müşterileri ve ait oldukları sektörler, projeleri, ortakları, ürünleri, misyon, vizyon ve değerleri gibi bilgilerdir. Entelektüel sermaye raporunun ikinci kısmında ise entelektüel sermayeyle ilgili ölçütlerden oluşan tablolar sunulmaktadır. Ölçütler, çalışanlar, müşteriler, süreçler ve teknoloji olarak kategorize edilmiş, bu şekilde değerleriyle tablolaştırılmıştır. Entelektüel sermaye raporunun son kısmında ise yıllık finansal raporlar özet halinde sunulmuştur. Burada grafiksel olarak satışlar, vergi sonrası kar ve personel sayısı beş yıllık değerleriyle, bilanço ile kar-zarar hesabı ise son iki yıllık değerleriyle karşılaştırmalı bir biçimde yer almıştır.487
179
Aşağıda, Systematic’in çalışanlarıyla ilgili ölçütlerin raporlanması gösterilmektedir:488 Tablo 3.2.3 Systematic Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması 
Kaynak: Systematic, “Intellectual Capital Report 1999”, Kopenhag, Danimarka, 1999, s. 9. Systematic’in çalışanlarıyla ilgili entelektüel sermaye raporu sunulduktan sonra, raporda bulunan iki dönem karşılaştırılarak yorumlanmaktadır.489 Systematic’in entelektüel sermaye raporlamasını anlamlı kılan unsurlardan biri, firmanın yıllar ve dönemler itibariyle karşılaştırma ve yorumlamalarda bulunmasıdır.
180
3.2.3.3 CMM Firmasında Entelektüel Sermayenin Raporlanması CMM (Center for Molecular Medicine), bir İsveç firması olup, moleküler ilaç ve biyoloji alanlarında faaliyet göstermektedir. Operasyonel bir Ar-Ge merkezi yapısında olan CMM, kronik hastalıkların tedavisi için yoğun araştırmalar ve çalışmalar gerçekleştirmektedir. Ayrıca, CMM personeli yapılan çalışmalarla ilgili makaleler de yayınlamaktadır. Bünyesinde birçok profesör, doçent, yardımcı doçent ve doktora öğrencisi barındıran CMM, Nobel ödülüne sahip altı çalışanıyla da dikkat çekmektedir.490 Entelektüel sermayeye oldukça önem veren CMM’de ilişki sermayesi dikkat çekmektedir. Firma, İsveç’ten ve dünyadan birçok bilimadamı ve akademisyen ile beraber çeşitli çalışma ve araştırmalar yürütmektedir. Ayrıca, Karolinska Enstitüsü (Karolinska İnstitutet) ve Karolinska Üniversite Hastanesi (Karolinska University Hospital) ile CMM işletmesi arasında güçlü bir işbirliği bulunmaktadır. Yapısal sermaye bazında da CMM, bio-bankardan temin etmiş olduğu çeşitli klinik ve biyolojik materyallerle güçlü bir konumda bulunmaktadır. CMM’in bilgi teknolojisi altyapısı da oldukça gelişmiştir. Bunların yanında CMM, sahip olduğu zengin entelektüel sermayesinden daha fazla faydalanabilmek amacıyla merkezlerinin zemin katına bir lokanta yerleştirmiştir. Yapısal sermayenin bir parçası olan bu lokantada gayriresmi toplantılar gerçekleştirilmekte, çeşitli konularla ilgili beyin fırtınası yapılmaktadır.491
181
Aşağıda, CMM firmasının entelektüel sermaye raporu yer almaktadır:492 Tablo 3.2.4 CMM Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması İnsan Sermayesi  
182
Kaynak: CMM (Center for Molecular Medicine), “Intellectual Capital Report 2005”, CMM Websitesi, 2005, s. 18, http://www.cmm.ki.se/omCMM/documents/ ICR_2005_english.pdf, (7 Nisan 2009). 3.2.3.4 Carl Bro Firmasında Entelektüel Sermayenin Raporlanması Entelektüel sermayenin raporlanması ile ilgili uygulamalara Carl Bro şirketinde de rastlanır. Carl Bro Danimarka’ya ait bir işletme olup, uluslararası mühendislik danışmanlığı yapmaktadır. Ayrıca inşaat, taşımacılık, enerji, tarım, sanayi, denizcilik ve telekomünikasyon sahalarında faaliyette bulunmaktadır. 1996 yılında Carl Bro’nun misyon, vizyon ve değerler tablosunu yayınlamasıyla şirketin gelişimi için ilk adımlar atılmış, entelektüel sermayenin raporlanması sürecine giriş yapılmıştır.493 Firmanın entelektüel sermayeyi raporlamasının temel nedeni ise finansal tablolardan beklenileni elde edememesidir. Carl Bro işletmesine göre, geleneksel finansal tablolar firma ve onun gelecek potansiyeli hakkında doğru bilgi yansıtmaktan uzaktır.494 Carl Bro’ya göre entelektüel sermaye, altı sermaye unsurundan meydana gelmektedir. Bunlar insan sermayesi, müşteri sermayesi, imaj sermayesi, yenilik sermayesi, süreç sermayesi ve bilgi teknolojileri sermayesidir. Belirtilen son beş entelektüel sermaye unsuru, yapısal sermayenin kapsamına girmektedir.495 Firmanın entelektüel sermaye raporu ise iki temel nokta üzerine yoğunlaşmıştır. Öncelikle, Carl Bro’nun çalışma ilkelerine ne derece sadık olduğu önemlidir. Bilgi yönetimi, bilgi öncelikleri ve işletme faaliyetleri konularına kapsayan
183
belgeler burada önemlidir. İkinci temel nokta ise, entelektüel sermayenin firma kaynağı olarak mevcut olup olmadığını gösteren ölçütlerdir. 184
Belirtilen ölçütleri kapsayan Carl Bro’nun entelektüel sermaye raporu aşağıda yer almaktadır:496 Tablo 3.2.5 Carl Bro Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması 
Kaynak: Mouritsen, J, Larsen, H. ve Bukh, P. N, “Intellectual Capital and the Capable Firm: Narrating, Visualizing and Numbering for Managing Knowledge”, Accounting Organizations and Society, Cilt: 26, Sayı: 7-8, Elsevier Publishing, Ekim-Kasım 2001, s. 754.
185
3.2.3.5 Oracle Denmark Firmasında Entelektüel Sermayenin Raporlanması Oracle, bilgi teknolojileri ve yazılım alanlarında faaliyet gösteren küresel bir işletmedir. Kökeni Amerika Birleşik Devletlerine dayanmakla birlikte bugün dünyada Türkiye de dahil olmak üzere birçok ülkeye yayılmış bir şirkettir. Firmanın sloganı “Oracle bir bilgi işletmesidir” olup, bu işletmenin misyon ve vizyonuyla oldukça örtüşmektedir. Oracle, işletme veri yönetimi, işletme operasyonları, veri depolama, içerik ve doküman yönetimi, pazarlama ve satış yönetimi, müşteri ilişkileri yönetimi ve arz zinciri yönetimi konularında çeşitli yazılımlar geliştirerek müşterilerine hizmet sunmaktadır. Son yıllarda Oracle, işletme satın alımları yöntemiyle büyümüş ve üretimini yükseltmiştir. PeopleSoft, Siebel Systems ve Hyperion Solutions firmalarının yanında 2008 yılında da BEA Systems işletmesini 8,5 milyar dolara satın almıştır.497 En güçlü rakipleri Microsoft, IBM ve SAP olan Oracle’da entelektüel sermaye önemli bir yere sahiptir. Bunun da nedenli yazılım ve programlara şirketlerinin piyasadaki başarısının teknik uzmanlıktan oldukça etkilenmesidir.498 Oracle’ın sahip olduğu ve insan sermayesinin kapsamına giren program ve yazılım uzmanları haricinde, müşteri sermayesi de etkindir. Firmanın müşteri portföyü incelendiğinde, endüstri, finans, eğitim, kamu, telekomünikasyon ve savunma sektöründen çeşitli müşterilerinin olduğu gözlemlenmektedir.499 Oracle’ın Danimarka şubesi olarak kabul edilen Oracle Denmark, entelektüel sermaye ve bilgi paylaşımına son derece önem vermesinden ötürü, 2005 yılında bir entelektüel sermaye raporu yayınlamış, bununla bağlantılı olarak 2006 yılına özgü hedefler de belirlemiştir.
ID__14337,FRIC__88--/free-co-competition.xhtml, (8 Nisan 2009).
186
Aşağıda, Oracle Denmark işletmesinin 2005 yılı entelektüel sermaye raporu yer almaktadır:500 Tablo 3.2.6 Oracle Denmark Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması İnsan Sermayesi 
Yüklə 5,16 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||