Bankacılık Sektöründe Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi, Değerlendirilmesi ve Muhasebeleştirilmesi Doktora Tezi

Kaynak: Nordic Innovation Center, “Intellectual Capital Report Oracle Denmark 2005”, Nordic Innovation Center Websitesi, 2005, s. 14, http://nhki.si.is/media/nhki/Oracle_IC.pdf, (8 Nisan 2009).

0. 
   Nordic Innovation Center, “Intellectual Capital Report Oracle Denmark 2005”, Nordic Innovation Center Websitesi, 2005, s. 14, http://nhki.si.is/media/nhki/Oracle_IC.pdf, (8 Nisan 2009).
   

187

3.2.3.6 Dator Firmasında Entelektüel Sermayenin Raporlanması
Dator, Danimarka’nın bilgi teknolojileri alanında faaliyet gösteren firmalarından biridir. Dator’un müşterilerine sunduğu teknik çözümler, her bir proje için özel olarak oluşturulan proje grupları ile gerçekleştirilir.⁵⁰¹
Firmada personelin sahip olduğu bilgi, uzmanlık bilgisi ve uygulama bilgisi olmak üzere ikiye ayrılır. Uzmanlık bilgisi, bilgisayar yazılımları ve donanımlarıyla ilgili bilgileri ifade etmektedir. Uygulama bilgisi ise müşteri ihtiyaçları ile ilgili süreçleri içermektedir.⁵⁰²
Dator’un kendine özgü bir yönetim modeli bulunmaktadır ve bu modelde personel, proje lideri kimliğine sahip olmaktadır. Proje grupları halinde çalışan ve proje lideri karakterine bürünen tüm personelin böylece mesleki yetenekleri, kişisel özellikleri ve sosyal becerileri entegre edilmektedir.⁵⁰³
Dator işletmesinin entelektüel sermaye raporunda yer alan ölçütler ise yalnız personel bazlıdır. Diğer bir ifadeyle, personeli esas alarak meydana getirilmiştir. Ayrıca Dator’da personel, şirket hisselerinin belirli bir oranına sahip olduğundan stratejik ortak olarak kabul etmektedir. Böylece, Dator’daki tüm çalışanların firmayı benimsemesi amaçlanmaktadır.
Stratejik bir ortak olarak kabul edilen personelin geliştirilmesi, firma kaynakları ve çalışan becerileri Dator için çok önemli faktörlerdir. Tüm bunlar, Dator’un entelektüel sermayeye son derece önem verdiğini ispatlamaktadır.⁵⁰⁴

0. 
   Mouritsen, Larsen ve Bukh, “Intellectual Capital and the Capable Firm: Narrating, Visualizing and Numbering for Managing Knowledge”, s. 750.
   
1. 
   Mouritsen, Larsen ve Bukh, a.g.e, s. 750.
   
2. 
   Bukh, “Constructing Intellectual Capital Statements”, s. 99-100.
   
3. 
   Mouritsen, Larsen ve Bukh, a.g.e, s. 751.
   

188

Aşağıda, Dator firmasının personeli için belirlediği ölçütler ışığında oluşturduğu entelektüel sermaye raporu yer almaktadır:⁵⁰⁵

Tablo 3.2.7
Dator Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması



Kaynak: Bukh, P. N, “Constructing Intellectual Capital Statements”, Scandinavian Journal
of Management, Cilt: 17, 2001, s. 100.
3.2.3.7 ANZA Firmasında Entelektüel Sermayenin Raporlanması
ANZA, bir İzlanda firması olup, 1 Mart 1997’de kurulmuştur. Bilgisayar sistemleri, bilgi yönetim sistemleri ve ağ (network) hizmetleri alanlarında faaliyet gösteren

0. 
   Bukh, “Constructing Intellectual Capital Statements”, s. 100.
   

189

ANZA, ayrıca İzlanda’daki birçok büyük ölçekli şirkete de yazılım ve donanım satmaktadır.⁵⁰⁶

Entelektüel sermayeye yüksek derecede odaklanan ANZA’nın entelektüel sermaye raporlaru üç kısımdan oluşmuşmaktadır. Bunlar insan sermayesi, yapısal sermaye ve ilişki sermayesi kısımlarıdır. Ayrıca, ANZA için insan sermayesi, yapısal sermaye ve ilişki sermayesi arasındaki etkileşim de oldukça önemlidir. ANZA’ya göre firma içerisindeki bilgi alışverişinin nasıl gerçekleştiğini anlamanın yolu, belirtilen ilişkinin kavranması ile mümkün olmaktadır.⁵⁰⁷
ANZA firmasının entelektüel sermaye raporu yayınlamasının nedenleri ise finansal varlıklarının haricinde maddi olmayan varlıkları hakkında da bilgi sunmak, rapordan elde edilen sonuçlarla işletmenin faaliyetlerini iyileştirmek ve başarılı bir bilgi yönetim stratejisi oluşturmak ile maddi olmayan varlıkları yıllar itibariyle karşılaştırmak şeklinde listelenebilir.⁵⁰⁸
Aşağıda, ANZA firmasının 2004 yılı entelllektüel sermaye raporuna yer verilemektedir:⁵⁰⁹
Tablo 3.2.8
ANZA Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması
İnsan Sermayesi

	Toplam Personel Sayısı		70,0
	Personel Devir Oranı (%)		15,0
	Personelin Ortalama Yaşı		35,0
	Personelin Firmada Çalıştığı Ortalama Yıl Sayısı		4,78
	Bayan Personel Oranı (%)		21,0

0. 
   Nordic Innovation Center, “ANZA Intellectual Capital Report 2004”, Nordic Innovation Center Websitesi, 2004, s. 3, http://nhki.si.is/media/nhki/ANZAIC.pdf, (9 Nisan 2009).
   
1. 
   Nordic Innovation Center, a.g.e, s. 3.
   
2. 
   Nordic Innovation Center, a.g.e, s. 4.
   
3. 
   Nordic Innovation Center, a.g.e, s. 6-9.
   

190

Erkek Personel Oranı (%)	79,0
Yönetim ve Amirlik Pozisyonlarında Görevli Personelin	30,0
Oranı (%)
Bayan Yönetici Oranı (%)	25,0
Erkek Yönetici Oranı (%)	75,0
Yükseklisans ve Lisans Derecesine Sahip Personel Oranı	32,0
(%)
Önlisans Derecesine Sahip Personel Oranı (%)	28,0
Çeşitli Sertifikalara (Microsoft, Oracle, IBM, CCA, CCSA)	31,0
Sahip Personel Oranı (%)
Yapısal Sermaye
Prosedür Değerlendirme Sayısı (Yıllık)	2,0
İşletmenin Güvenlik Politikasına Verilen Puan	4,39
(5 Üzerinden)
İşletmenin Yenilikçi Kimliğine Verilen Puan (5 Üzerinden)	3,76
Mülakat ve Görüşmeye Tabi Tutulan Personel Oranı (%)	85,0
İlişki Sermayesi
Toplam Gelirler İçerisinde Sabit İş Sözleşmelerinden	76,0
Sağlanan Gelirlerin Oranı (%)
Yüksek Tutarlı İş Sözleşmelerinin Oranı (%)	85,0
Düşük Tutarlı İş Sözleşmelerinin Oranı (%)	15,0
Yabancı Firmalardan Sağlanan İş Sözleşmesi Gelirlerinin	2,0
Oranı (%)
Müşteri Devir Oranı (%)	3,0
Toplam Maliyetler İçerisinde Pazarlama Maliyetlerinin	1,5
Oranı (%)
Yürütülen Ürün Geliştirme ve Yenilik Projelerinin Sayısı	4,0

Kaynak: Nordic Innovation Center, “ANZA Intellectual Capital Report 2004”, Nordic Innovation Center Websitesi, 2004, s. 6-9, http://nhki.si.is/media/nhki/ANZAIC.pdf, (9 Nisan 2009).

191

3.2.3.8 Navision Firmasında Entelektüel Sermayenin Raporlanması
Navision, Danimarka’nın finansal ve ticari yazılımlar alanında faaliyet gösteren firmalarından biridir. İşletme 1984 yılında kurulmuş olup, bilgi tabanlı bir firma yapısına sahiptir. Yazılım mühendisleri, araştırmacıları ve diğer personeliyle piyasada rekabetçi avantaj yakalamış olan Navision, bu nedenle entelektüel sermayeye oldukça önem vermektedir.

192

Aşağıda, Navision’ın entelektüel sermaye raporu yer almaktadır:⁵¹⁰

Tablo 3.2.9
Navision Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması



Kaynak: Bukh, P. N, “IPO Prospectuses as Intellectual Capital Reports: A Compensation of Danish and Spanish Reporting Practices”, European Accounting Association Annual Conference ‘02”, Kopenhag, Danimarka, Şubat 2002, s. 12-13.

0. 
   Bukh, “IPO Prospectuses as Intellectual Capital Reports: A Compensation of Danish and Spanish Reporting Practices”, s. 12-13.
   

193

3.2.3.9 Sentensia Q AB Firmasında Entelektüel Sermayenin Raporlanması
Sentensia Q AB, İsveç’in bilgi teknolojileri altyapısıyla ilgili danışmanlık hizmetleri sunan firmalarından biridir. İşletme 2000 yılının sonbaharında kurulmuş olup, yıllar itibariyle finansal olarak güçlenmiştir. Müşterileri arasında kamu kesimi kuruluşları, sağlık sektörü ve Stockholm merkezli firmalar yer almaktadır.⁵¹¹
Entelektüel sermaye unsurlarından insan sermayesi, Sentensia Q AB’de çok az sayıda personel istihdam edilmesine rağmen önemli bir yere sahiptir. Personel içerisinde teknik uzmanlığa sahip çalışanların yanı sıra işletme odaklı becerilere sahip eleman ve yöneticiler de bulunmaktadır. Ayrıca, Sentensia Q AB’nin personeli çok çeşitli alanlarda farklı müşterile hizmet etmesinden ötürü de derin bir tecrübeye sahiptir. Tüm belirtilenlerle bağlantılı olarak, işletme içerisinde bilgi paylaşımına, personel tatminine ve daimi gelişime de odaklanılmaktadır.⁵¹²
İşletme, entelektüel sermaye raporu yayınlayarak yapısı hakkında bütünsel bir görüş sunmayı, stratejik vizyonuna katkıda bulunmayı ve değişim ile gelişimleri takip ederek firma yönetimine yardımcı olmayı amaçlamıştır. Küçük ölçekli bir firma olan ve entelektüel sermayesini raporlayarak çeşitli faydalar sağlayan Sentensia Q AB’nin, ileride daha büyük bir şirket olması durumunda ek yararlar elde edeceği de düşünülmektedir.⁵¹³

0. 
   Sentensia Q AB, “Intellectual Capital Report 2004/2005 - Sentensia Q AB”, Sentensia Q AB’nin Websitesi, 2005, s. 2, http://www.sentensia.se/pdf/SentensiaQ_IC-report_2004-2005.pdf, (11 Nisan 2009).
   

0. 
   Sentensia Q AB, s. 3.
   
1. 
   Sentensia Q AB, s. 7.
   

194

Aşağıda, Sentensia Q AB firmasının 2005 yılı entelektüel sermaye raporu gösterilmektedir:⁵¹⁴

Tablo 3.2.10
Sentensia Q AB Firmasında Entelektüel Sermaye’nin Raporlanması
İnsan Sermayesi

	Toplam Personel Sayısı		9,0
	Personelin Ortalama Yaşı		50,0
	Lisans Derecesine Sahip Personel Oranı (%)		22,0
	Yükseklisans ve Doktora Derecesine Sahip Personel Oranı		55,0
	(%)
	Bayan Personelin Erkek Personele Oranı		1/8
	Aylık Toplam Çalışma Saatleri İçerisinde Eğitim Saatlerinin		6,3
	Oranı (%)
	Personel Tatmin Endeksi (5 Üzerinden)		4,2
	Yeniliklere Açıklık ve Teşvik Edicilik (5 Üzerinden)		3,6
	Yeni Fikirlere Açıklık (5 Üzerinden)		3,6
	Personel Yetkilerinin Arttırımı (5 Üzerinden)		3,6
	İşletme İçerisinde Tutum, Destek ve Motivasyon		3,3
	(5 Üzerinden)
	İşletme Ortamı (5 Üzerinden)		4,1
		Yapısal Sermaye
	Doküman Yönetimi (5 Üzerinden)		2,0
	Müşteri İlişkileri Yönetimi (5 Üzerinden)		3,0
	Bilgi Yönetimi (5 Üzerinden)		2,0
	Kalite Sistemlerinin Yıllık Değerlendirilme Sayısı		3,0
	Alınan Projelerin Beklenti ve Gerekliliklerinin Karşılanması		4,8
	(5 Üzerinden)

0. 
   Sentensia Q AB, s. 9.
   

195

İşletme Strateji ve Hedeflerinin Yıllık Değerlendirilme	1,0
Sayısı