Bankalarda Mini Şube Organizasyonu Üzerine Bir Model

2.5.5. Taşınabilir Şubeler

Taşınabilir şubeler mobil şubeler gibi hareketli olmayıp belli bir alana sabit olarak kurulmuştur ancak taşınabilir şubenin başlıca özelliği istenildiği taktirde kolayca sökülerek başka bir alana taşınabilmesi ve yeniden kurulabilmesidir. Bu nedenle taşınabilir şubeler belli bir binanın içinde olmayıp genellikle otopark gibi açık hava yerlerde kurulmaktadır.³¹ Taşınabilir şubelerde sınırlı hizmet verilmektedir. Diğer şube tiplerinde olduğu gibi taşınabilir şubeler de mini şube bankacılığı modeli ile tam hizmet şubesi haline dönüştürülebilir.

2.5.6. Süpermarket ve Kafe Şubeleri

Rekabet nedeniyle bankalar bir taraftan şube sayısını arttırmak isterken, diğer taraftan da karlılık hedefleri nedeniyle maliyeti düşürmeye çalışmaktadırlar. Bu durum bankaları başka şirketlerle işbirliği yapmaya götürmüştür. Perakendeciliğin gelişmesi ile süpermarketlerde banka şubelerinin açılması 1980'lerin ikinci yarısından sonra hızlanmıştır. Süpermarket veya kafe tarzı yerlerde bankalar şube açarak hem kira giderlerinde önemli ölçüde tasarruf etmiş, hem de alışverişini yapmaya veya bir şeyler içmeye gelen müşterilere yakınlaşmıştır.

Bankalar yer seçimi yaparken süpermarketlerin büyük ve kalabalık, kafelerin ise popüler olmasına özen göstermektedirler. Kalabalık ziyaretçi sayısı ciroya artış getirmektedir. Şubenin açılacağı mağazanın büyüklüğü, şehir merkezine yakınlığı, otopark kapasitesi, yiyecek içecek alanının genişliği önemli kriterler arasındadır. Bu işbirliğinin bankalara ve mağazalara faydaları aşağıdaki şekilde sıralanabilir:³²

Bankanın Kazancı

• 
  Düşük maliyetli yeni şubeler açmak
  
• 
  Yeni müşteri kitlelerine satış
  
• 
  Kalabalık mağazalarda veya popüler kafelerde bankanın varlığı ile müşteri memnuniyeti ve sadakati oluşturmak
  

Mağazanın Kazancı

• 
  Mağaza içi şubelere olan talep müşterilerin mağazaya daha sık gelmelerini sağlar
  
• 
  Banka için gelenlerin çoğu alışveriş yapmadan çıkmamakta, bu da satışı arttırmaktadır
  
• 
  Yeni müşterilerin banka içine çekilmesi sağlanmaktadır
  

3. ALTERNATİF DAĞITIM KANALLARI

3.1. Alternatif Dağıtım Kanalları

Bankacılık sektöründe gittikçe artan rekabet ve hızla artan tüketici beklentileri, hizmetlerin dağıtımında verimlilik, etkinlik ve maliyete ilişkin faktörlerin ön plana çıkmasına neden olmuştur. Bankaların şube ağından oluşan tek yönlü dağıtım kanalına karşın alternatif hizmet dağıtım kanallarının önemi her geçen gün artmaktadır. Günümüzde bankalar rekabet avantajı kazanmak amacıyla değişik kanallardan oluşan bir dağıtım sistemi kullanmaktadırlar. Genellikle bankacılık hizmetlerinin dağıtımında doğrudan kanalların daha baskın olarak kullanıldığı gözlenmektedir. Doğrudan dağıtım kapsamında en çok tercih edilen yöntem ise yaygın şube ağları ile yapılan hizmet dağıtımıdır. Bankalarda genellikle teknoloji tabanlı kanallar yardımıyla gerçekleştirilen geleneksel şubeden farklı dağıtım yollarına Alternatif Dağıtım Kanalları denilmektedir.

Bankalarda dağıtım kanallarının amacı diğer işletmelerin dağıtım amaçları ile aynıdır. Hedef en uygun dağıtım kanalının seçilerek uzun dönemde bankanın maliyetlerinin azaltılması ve karının artırılmasıdır. Ürün ve hizmetlerin arzı nispeten büyük ölçekte bankalar tarafından gerçekleştirilirken, tüketim coğrafi olarak dağınık, küçük ölçeklerde ve sık aralıklarla gerçekleşmektedir. Bu doğal durum arz ve talep arasında bir uyumsuzluk oluşturmaktadır. Alternatif dağıtım kanalları bu uyumsuzluğu gideren bir işlev üstlenir.³³ Bankalar dağıtım kanallarını kullanarak en uygun hizmeti, en düşük maliyetle müşterilerine sunmaya çalışırlar. Dağıtım kanallarını etkili kullanabilen bankalar müşterilerine hizmetlerini yaygın bir ağ ile ulaştırır, müşterilerin rakip bankalara yönelmelerini engellerken yeni müşteriler kazanır ve mevcut müşterilerinde bankaya bağlılık oluşturur.

Alternatif dağıtım kanalları ile gelen teknoloji sadece hizmetlerin müşterilere ulaştırılmasında etkili olmamış, aynı zamanda şubelerin yapı ve organizasyonunda da önemli değişiklikler meydana getirmiştir. Bazı bankaların açtığı insansız şubeler tamamen alternatif dağıtım kanalları teknolojisi temeline dayanmaktadır. Alternatif dağıtım kanalları mini şube bankacılığının da vazgeçilmez bileşenlerini oluşturmaktadır.



Şekil 1: Bankacılıkta Hizmet Dağıtımı İçin Teorik Model

Kaynak: Ann Evenson, Patrick T. Harker, Frances X. Frei, "Effective Call Center Management: Evidence From Financial Services", The Wharton School University of Pennsylvania, 1999, 3

Efektif bir bankacılık modelinin oluşturulabilmesi için gerekli olan bileşenler Şekil 1’de görülmektedir. Teknoloji, insan kaynağı ve iş süreçlerinin etkin bir şekilde oluşturulabilmesi sonucunda mini şubeler dağıtım kanalları arasında yerini alır. Alternatif dağıtım kanallarının mini şubelerin oluşumunda oynadığı rolü daha iyi anlayabilmek için bu bölümde internet bankacılığı, telefon bankacılığı ve ATM bankacılığı hakkında bilgi verilmektedir.

3.2. İnternet Bankacılığı

3.2.1. İnternetin Tanımı

Hızla gelişen bilim ve teknoloji, her alanda olduğu gibi iletişim alanında da bir takım yenilikler meydana getirmektedir. İletişim araçlarının gelişmesi mesafeleri

kısaltmakta, yapılamaz denilen işleri mümkün kılmaktadır. Günümüzde iletişim denildiği zaman ilk akla gelen konu bilgisayarlar ve internet olmaktadır.

İnternet tüm dünya üzerinde yayılmış bilgisayar ağlarının birbiriyle iletişiminden oluşan bilgisayar ağıdır.³⁴ Fiber optik network ve telefon kabloları ile birbirine bağlı bu ağda kişi ve kuruluşların kullandıkları farklı yapıda bilgisayarlar ve bu bilgisayarlarda kullanılan farklı işletim sistemleri bulunur. İnternet birbirinden bağımsız bilgisayarların ortak bir dille iletişim kurmasına olanak sağlar. Daha basit bir ifadeyle birçok bilgisayar sisteminin birbirine bağlı olduğu, dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen bir iletişim ağıdır. İnternet insanların her geçen gün gittikçe artan bilgiyi saklama ve paylaşma, ona kolayca ulaşma istekleri neticesinde ortaya çıkmış bir teknolojidir. Bu teknoloji yardımıyla pek çok alandaki bilgilere insanlar kolay, ucuz, hızlı ve güvenli bir şekilde erişebilmektedir. İnterneti bu haliyle bir bilgi denizine ya da büyükçe bir kütüphaneye benzetebiliriz.³⁵

İnternetin en temel işlevi haberleşme ve iletişimdir. İnternet üzerinden dünyanın dört bir tarafıyla hızlı ve ucuz iletişim kurulabilir. İstenilen konularda araştırma yapılabilir, bu süreç içinde gerekli görülen bilgi ve dokümanlar bilgisayarlara yüklenebilir. İnternet sayesinde insanlar evlerinden dışarı çıkmadan alışveriş yapabilir, müze ve sergileri gezebilir, müzik arşivlerine ulaşabilir ve bankacılık işlemlerini gerçekleştirebilir. Ayrıca farklı kültürden insanlarla iletişim kurabilir veya ticari faaliyetlerini gerçekleştirebilirler. Bu kadar yaygın kullanım alanı ve kolaylık sunan internet günlük hayattaki rutinleri de değiştirmiş, insanların bankacılık işlemlerini bankaya gitmeden evlerinden yapabilmelerine olanak sağlamıştır. Bu imkan hem insanların işlerini kendilerinin gerçekleştirmelerini sağlamakta, zaman tasarrufuna olanak yaratmakta, insanları bankalara gitme zahmetinden kurtarmakta hem de bankalarda çalışan insanların iş yükünün azalmasında yardımcı olmaktadır. Sonuç olarak internet günümüzde bir şekilde insan hayatı içerisinde önemli bir yer tutmakta ve yaşayış biçimimize etki etmektedir.