Basel Bankacılık Gözetim ve Denetim Komitesi Etkin Bankacılık Denetimi İçin Temel Prensipler Bank For International Settlements Eylül 2012

Prensip 6: Büyük sermaye paylarının devri:

Kamu denetleme otoritesi³¹, mevcut bankalarda doğrudan veya dolaylı olarak sahip olunan büyük sermaye payları veya çoğunluk hisselerinin başka taraflara devredilmesi önerilerini inceleme, reddetme ve bu önerilere ihtiyatlılık koşulları empoze etme yetkisine sahiptir.

(Referans dokümanlar:³² Paralel-sahip olunan banka yapıları, Ocak 2003 ve Tabela bankaları ve gişeleri, Ocak 2003.)
Temel Kriterler:

1. 
   “Büyük sermaye payı” ve “çoğunluk hissesi” terimlerinin açık tanımları kanun ve yönetmeliklerde mevcuttur.
   

2. 
   Yararlanma hakkı da dahil sahiplikte bir değişiklikle ya da belirli bir eşik değerin üzerindeki oy haklarının kullanılmasında bir değişiklikle ya da çoğunluk hissesinde bir değişiklikle sonuçlanabilecek önerilen değişikliklerin derhal bildirilmesini veya bunlar için kamu denetleme otoritesinden onay alınmasını gerektiren hükümler vardır.
   

3. 
   Kamu denetleme otoritesi, büyük sermaye paylarındaki değişikliklerin bankaların ruhsatlandırılması için kullanılanlara denk ve eşdeğer kriterlere uygun olmasını sağlamak amacıyla, yararlanma hakkı veya çoğunluk hissesi de dahil büyük sermaye paylarında bir değişiklik yapılması önerisini reddetme ya da bu yatırımlara ilişkin oy haklarının kullanılmasını önleme yetkilerine sahiptir. Kamu denetleme otoritesi, büyük sermaye paylarındaki bir değişikliğin yanlış ve eksik bilgilere dayandığını tespit ettiği takdirde, bu büyük sermaye payı değişikliğini reddetme veya iptal etme ya da bunun üzerinde değişiklik yapma yetkisine sahiptir.
   

4. 
   Kamu denetleme otoritesi; sahipliği gizlemek için kullanılabilecek araçlarla ya da vekiller veya saklama kuruluşlarının elinde bulunan hisselerin yararlanma hakkı sahiplerinin kimlikleri de dahil olmak üzere, tüm büyük hissedarların ve çoğunluk hissedarı nüfuzuna sahip olanların isimlerini ve hisse adetlerini bankalardan periyodik raporlama veya yerinde incelemeler yoluyla öğrenir.
   

5. 
   Kamu denetleme otoritesi, kendisine gerekli ön bildirim yapılmadan veya gereken ön onay alınmadan gerçekleştirilen bir kontrol değişikliği üzerinde değişiklik yapmak, bu kontrol değişikliğini iptal etmek veya başka bir şekilde gerekeni yapmak için uygun önlemi alma yetkisine sahiptir.
   

6. 
   Kanun veya yönetmelikler ya da kamu denetleme otoritesi, bankaların büyük bir hissedarın ya da çoğunluk hissesini elinde bulunduran bir kimsenin uygunluğunu olumsuz etkileyebilecek esaslı ve önemli bilgilerden haberdar olur olmaz bu bilgileri kamu denetleme otoritesine vermelerini ister.
   

Prensip 7: Büyük satınalmalar:

Kamu denetleme otoritesi, bir bankanın büyük satınalmaları veya yatırımlarını sınır-ötesi operasyonların kurulması ve oluşturulması da dahil öngörülen belirli kriterlere göre inceleme ve onaylama veya reddetme (ya da sorumlu otoriteye onaylamasını veya reddetmesini tavsiye etme) ve bunların üzerine ihtiyatlılık koşulları empoze etme ve kurumsal bağlanma ilişkileri veya yapılarının bankaları gereksiz risklere maruz bırakıp bırakmadığını veya etkin denetimi engelleyip engellemediğini tespit etme yetkilerine sahiptir.

Temel Kriterler:
1. Kanun ve yönetmelikler:

1. 
   hangi tip ve tutarlarda (mutlak tutarlar ve/veya bankanın sermayesine orantılı tutarlar) satınalmalar ve yatırımlar için kamu denetleme otoritesinin ön onayını almak gerektiğini ve
   

2. 
   satınalma veya yatırımı yaptıktan sonra bildirimde bulunmanın yeterli olduğu halleri – Bu haller esas olarak bankacılıkla yakından bağlantılı faaliyetlerle ve yatırımın bankanın sermayesine göre düşük tutarda olduğu hallerle sınırlıdır –
   

açıkça tanımlamaktadırlar.

2. Kanun ve yönetmeliklerde, münferit tekliflerin değerlendirilebileceği kriterler de açıklanmaktadır.
3. Ruhsatlandırma koşullarına da uygun olarak, kamu denetleme otoritesinin kullandığı objektif kriterlerden biri de, yapılan yeni satınalmalar ve yatırımların bankayı gereksiz risklere maruz bırakmaması veya etkin denetimi engellememesidir. Kamu denetleme otoritesi, uygunsa, bu yeni satınalmalar ve yatırımların gelecekte düzeltici önlem ve eylemlerin etkin uygulanmasını engelleyip engellemeyeceğini de belirler.³³ Kamu denetleme otoritesi, bankaların yeterli konsolide denetim için gereken bilgi akışlarını yasaklayan kanun ve yönetmelikleri bulunan ülkelerde büyük satınalmalar/yatırımlar (sınır-ötesi bankacılık operasyonlarının kurulması da dahil) yapmalarını yasaklayabilir. Kamu denetleme otoritesi, evsahibi ülkede denetimin etkinliğini ve kendisinin konsolide bazda denetim yapma kabiliyetini de dikkate alır.
4. Kamu denetleme otoritesi, bankanın satınalmayı/yatırımı yapabilmek için yeterli finansal, yönetsel ve örgütlenmeyle ilgili kaynaklara başlangıçtan itibaren sahip olup olmadığını belirler.
5. Kamu denetleme otoritesi, bankacılık-dışı faaliyetlerin bir bankacılık grubuna yaratabileceği risklerin farkındadır ve bu riskleri azaltmak veya hafifletmek için gerekli tedbirleri alabilecek araçlara sahiptir. Kamu denetleme otoritesi, bankacılık-dışı faaliyetlerde yatırımlara izin vermeden önce, bankanın bu riskleri yönetme kabiliyetini inceler ve değerlendirir.


Ek Kriter:
1. Kamu denetleme otoritesi, bankacılık grubunun diğer üyelerinin yapabileceği büyük satınalmaları veya yatırımları da, bunların bankayı gereksiz risklere maruz bırakıp bırakmadığını veya etkin denetimi engelleyip engellemediğini tespit etmek amacıyla inceler ve gözden geçirir. Kamu denetleme otoritesi, uygunsa, bu yeni satınalmalar ve yatırımların gelecekte düzeltici önlem ve eylemlerin etkin uygulanmasını engelleyip engellemeyeceğini de belirler.³⁴ Gerekirse, kamu denetleme otoritesi, bu satınalmalar veya yatırımların banka için yaratabileceği riskleri etkin bir biçimde çözümleyebilir.