Basin bülteni Marmaray Projesinin en önemli bölümünü oluşturan Batırma Tüp Tünel inşaatında önemli bir aşamaya daha gelmiş bulunmaktayız. Bu aşamada imalatı tamamlanmış olan sekizinci tünel elemanı E4

BASIN BÜLTENİ

1. Marmaray Projesinin en önemli bölümünü oluşturan Batırma Tüp Tünel inşaatında önemli bir aşamaya daha gelmiş bulunmaktayız. Bu aşamada imalatı tamamlanmış olan sekizinci tünel elemanı E4 Boğaz’da batırılarak belirlenen güzergâhtaki yerine yerleştirilecek ve E5 elemanı ile bağlantısı sağlanacaktır. Üsküdar’da Kızkulesi yakınında gerçekleştirilecek olan batırma işleminin, akıntı ve hava şartları elverdiği taktirde 05.07.2008 tarihinde sabah saat 05.00 – 06.00 arasında gerçekleşmesi planlanmaktadır.

2. Batırma Tüp Tünel 11 adet elemandan oluşmaktadır. Bu elemanlar 8.75 metre yüksekliğe ve 15.5 metre genişliğe sahiptir. Sekiz adet eleman 135 metre, iki adedi, 98.5 metre ve bir adedi de 110 metre boyundadır. Batırılacak olan E4 No’lu elemanın boyu 135 metredir. Daha önce batırılmış olan 135’er metre uzunluğundaki E5, E6, E7, E8, E9, E10 ve E11 No’lu Tünel Elemanlarıyla birlikte, toplam 1387 metre uzunluğundaki batırma tüp tünelin, 1080 metrelik kısmının imalatı tamamlanmış olacaktır. E4 No’lu Elemanın batırılması ile birlikte Üsküdar kıyısından itibaren Boğaz’ın 1380 metre açıklarına kadar ulaşılmış olacaktır.

3. E5’nin yerine yerleştirilmesi ile dünyadaki en derin batırma tüp tünel imalatı rekoru kırılmıştı. E4’ün batırılması ile bu rekor bir kez daha kırılmış olacaktır. E4’nın taban kotu yaklaşık 57 m. derinliktedir.

4. Tuzla’da imalatı tamamlanmış olan E4 No’lu Batırma Tüp Elemanı Büyükada’ya çekilmiş ve batırma işlemi için gerekli olan tüm hazırlıklar tamamlanmıştır. Bu hazırlıklar kapsamında batırma işlemi sırasında tünelin yerini ve E5 ile arasındaki göreceli konumu belirlemek amacıyla kullanılacak sonar yöntemle çalışan sensörler yerleştirilmiştir. Ayrıca deniz tabanında elemanın konumunu hassas olarak ayarlamak amacıyla kullanılacak hidrolik krikolar, tünel içine olabilecek su sızıntısını gözetlemek için kullanılacak kapalı devre televizyon sistemi ve diğer düzenlemeler yapılmıştır. Gerekli hazırlıklar tamamlandıktan sonra batırma işlemi sırasında oluşabilecek sorun ve aksaklıkları belirlemek amacıyla, Tünel Elemanı, Büyükada açıklarında batırılarak test edilmiş, aynı zamanda uygulanacak prosedürün denemesi yapılmıştır.

5. E4’ün Büyükada’dan Boğaz’a getirilmesi ve batırılması sırasında izlenecek program şöyledir:

Batırma Mavnası ve çekme botlarıyla Boğaz’a getirilecek olan Tüp Elemanı, Büyükada’dan ayrılmadan önce koşulların kontrol edilmesi amacıyla bir durum değerlendirme toplantısı yapılacaktır. Bu toplantı sırasında 48 saatlik hava tahmini değerlendirilecektir. Eğer hava koşulları uygun görülürse, Tüp Elemanı yüzdürülerek Boğaz girişine getirilecektir.

Boğaz’ın girişinde koşullar tekrar gözden geçirilecek ve uygun bulunursa Tüp Elemanı, Kızkulesi’nin yakınında, kıyıya yaklaşık 1380 metre mesafedeki batırma işleminin yapılacağı noktaya kadar getirilecektir.

Bu noktada Batırma Mavnası ve Tüp Elemanı yaklaşık 20 ton ağırlığında 11 adet çapa ile sabitlenecektir.

Sabitleme işlemi tamamlandıktan ve son kontroller yapıldıktan sonra batırma işlemine geçilecektir. İlk aşamada, yaklaşık 18,000 ton ağırlığındaki eleman 15 metre derinliğe kadar indirilecek ve bu sırada eleman, boyuna yönde Boğaz’daki akıntıya paralel konumda tutulacaktır.

Bu derinlikte eleman 30 derece döndürülerek proje güzergâhındaki gerçek konumuna getirilecektir. Bu işlemi yapmanın amacı Tüp Elemanının deniz yüzeyine yakın seviyelerdeki yüksek akıntıdan en az seviyede etkilenmesini sağlamaktır. Daha sonra Tünel Elemanı 5 metrelik aşamalarla deniz tabanına kadar indirilecektir (deniz tabanı bu noktada 57 metredir).

Elemanın batırılması sırasında GPS aracılığıyla elemanın doğru konuma getirilmesi sağlanacaktır.

İki Tünel Elemanının Hidrolik Bağlantısı şöyledir: E4 deniz tabanına ulaştığında, sensörler yardımıyla E5’e göre konumu takip edilecek ve ayarlanacaktır. Uygun konuma geldiğinde E5’deki piston kolu uzatılıp, E4 üzerindeki yuvasına kilitlenerek E4’ü kendisine doğru çekmeye başlayacaktır. E4’ün alnındaki conta (Gina Gasket) E5’in alnına muntazam şekilde yaslandığında, iki elemanın arasındaki su yine E5 içerisinden kapaktaki vanalar vasıtasıyla çekilmeye başlanacaktır. Aradaki su çekildiğinde E4’ün iki ucu arasında çok büyük bir su farkı oluşacaktır (açıktaki uçta yaklaşık 5 bar’lık bir basınç diğer uçta ise 1 bar’lık bir basınç). Bu durumda E4 diğer uçtaki yüksek su basıncı nedeniyle E5’e doğru büyük bir kuvvetle itilecek ve bu arada iki eleman arasındaki su kademeli olarak boşaltılacaktır. Böylece iki eleman arasındaki bağlantı sağlanmış olacaktır.

İki elemanın bağlandığı noktada su geçirimsizliği sağlamak için “Gina Gasket” adı verilen doğal kauçuktan üretilen bir conta kullanılmaktadır. Bu conta sadece inşaat aşamasında su geçirimsizliği sağlamak için kullanılır. Sonraki aşamada iki elemanın bağlantı bölgesi betonarme bir iç kaplama ile kapatılacak ve kalıcı durumda su geçirimsizlik bu şekilde sağlanacaktır. Kullanılan Gina Gasket’in performansı Japonya’da gerçekleştirilen çeşitli testlerle kontrol edilmiştir. 170 ton/m tasarım performansını sağlayacak şekilde imal edilmiştir. Tasarım yükünün çok üzerinde yükler altında su geçirimsizliği tehlikeye düşürecek hasarların olup olmayacağı test edilmiş ve contanın yeterli performansı gösterdiği kanıtlanmıştır. Ayrıca conta içerisinde imalat sırasında oluşabilecek boşlukları belirlemek amacıyla ultrasonik testler gerçekleştirilmiştir.

Tünel Elemanının kontrollü olarak batırılabilmesi için tünel içerisine yerleştirilen ağırlık tankları, uzaktan kumanda edilebilen pompalar yardımıyla kontrollü olarak doldurulabilecek ve Tünel Elemanının ağırlığı gerektiği şekilde ayarlanacaktır.

E4, deniz tabanında açılan hendek içerisinde, daha önceden serilmiş granüler temel malzemesi üzerine yerleştirilecektir. Deniz tabanında açılan hendeğin geometrisi ve serilen granüler malzemenin kotu ses dalgalarının yansımasıyla derinliği ölçen “Eco-sounder” aletiyle deniz üzerinde bir çalışma platformundan kontrol edilmiştir. Bununla birlikte batırma işlemine geçilmeden önce granüler temel malzemesinin yüzeyi dalgıçlar ve deniz altı görüntüleme yöntemleri kullanılarak bir kez daha kontrol edilecektir.

Tünel Elemanı yerine yerleştirildiğinde, daha önce altına monte edilen geçici hidrolik krikolar üzerine oturacak ve bu krikolar aracılığıyla Tünel Elemanı dikey, enine ve boyuna yönde hareket ettirilerek çok hassas bir şekilde proje güzergâhına uygun konuma getirilecektir. Krikoların taşıma kapasitesi 400 ton’dur.

Tünel Elemanı doğru konuma getirildikten sonra tünel içerisinden tüp tabanına özel bir enjeksiyon yapılacak ve geçici krikolar kaldırılacaktır.

Geri dolgu işlemi yapılana kadar, tünel elemanının güzergâha dik yönde hareketini engellemek ve doğru konumda kalabilmesini sağlamak için elemanın her iki yanında “Kilitleme Dolgusu” yapılacaktır. Son olarak tünelin üzeri granüler malzeme ile doldurularak tamamen kapatılacaktır.

Diğer elemanların batırma işlemi de yukarıda anlatıldığı gibi gerçekleştirilecektir.

E11 No’lu Eleman batırıldıktan sonra, tünele ulaşımı sağlayabilmek amacıyla tünel üzerine bir ulaşım şaftı yerleştirilmiştir. Bu şaftın konumu Kızkulesi yakınında kıyıdan yaklaşık 300 m mesafededir. Şafta karadan ulaşım ise 300 metre uzunluğundaki ulaşım iskelesi ile sağlanmaktadır. Tünel içi imalatlar, Boğaz’ın her iki yakasındaki Delme Tünellerle bağlantı sağlanıncaya kadar bu şafttan gerçekleştirilecektir.

E11 No’lu Eleman, TBM ile açılan delme tünellere bağlanacak olan en doğudaki elemandır. Delme tünellerle bağlantıyı sağlayabilmek için E11’in ucunda TBM‘in içine girebileceği dairesel bir kılıf inşa edilmiş ve içi özel bir dolgu ile doldurulmuştur. Tüm elemanlar yerleştirilip, geri dolgusu yapıldıktan sonra TBM zemini delerek ilerleyip, bu özel bölüme girecek ve daha sonra bu kılıf içerisine yerleştirilen özel bir sistemle TBM ile kılıf arasından su girişi engellenecektir. Bu sağlandıktan sonra TBM parçalarına ayrılarak çıkartılacak ve su geçirimsiz kalıcı tünel iç kaplaması imal edilecektir. Aynı bağlantı tekniği Sirkeci ucunda yerleştirilecek olan E1 ile delme tünel birleşiminde de uygulanacaktır.

Batırma tüp ile delme tünelin birleştiği yerde, delme tünelde kalacak şekilde, deprem sırasındaki boyuna ve enine yönde oluşabilecek deplasmanları alabilecek bir sismik derz tasarlanmıştır. Boğaz’ın her iki yakasına konulacak olan bu derz depremden dolayı yapıda oluşabilecek ilave gerilmeleri azaltacak ve bu sayede tünelin deprem sonrasında zarar görmesini engelleyip, en kısa sürede yeniden hizmete açılmasına olanak tanıyacaktır.

Ayrıca Tünel iç yüzeyi olası bir yangında tünel yapısının zarar görmemesi için yangına dayanıklı koruma malzemesi ile kaplanacaktır.

PLAN ve PROFİL