Ani antik kentinin Google Earth’te görünümü. Üçgene yakın bir arazi. Solda Soğanlı deresi ve vadisi, sağda deli dolu akan Arpaçay, Ermenistan ile sınırı oluşturuyor. Kuzeyde surlar ve şehir kapısı.
Batı kenarını oluşturan Soğanlı Dere ve vadisi...
Doğuda Ermenistanla sınırı oluşturan Arpaçay...
Biliyorum, son sunumlarımda sık kullandım, mazur görün, ama tarih gerçekten buna denir. M.Ö. 5000 yılları ile başlıyor...
Yalnızca metinleri okuyup sıkılmayasınız diye araya resimleri dolduruyorum. Bir önceki resim, kuzeydeki surların ana giriş kapısını gösteriyordu.
Ani antik kenti, farklı zamanlarda burada yaşamış farklı kültürlerin izlerini barındırıyor. Her halde bin yıllık zaman bazı hasarların oluşmasına yol açmış...
Büyük bir Katedralin cephesinde restorasyon çalışmaları devam ediyor.
İçerisinde de hasar görmüş kısımlar var. Geçici olarak çelik profillerle destekleyip tahribatın ilerlemesi önlenmeye çalışılıyor.
Bir başka tapınaktan arta kalan kısım da böyle desteklenerek korumaya alınmış...
Osmanlılar zamanında müslümanlık haricindeki dinlere ait yapılar korunmuş... Yine de çok tahribat var diye düşünmekten kendimi alamadım...
Bu tapınak ta ortadan ikiye bölünmüş ve yarısı yok olmuş...
Evet, Ani Antik Kentinde bir de Selçuklar tarafından inşa edilmiş, çok eski bir cami var. İnsan, eh, en azından bu cami iyi korunmuştur diye düşünüyor.
Maalesef durum öyle değil. Minarenin üst kısmı yıkılmış. Güzelim taşlardan işleme tavanda muhtelif çatlaklar oluşmuş, içeri su alıyor... Yahu bu ne vurdumduymazlık, bu ne bakımsızlık diye düşünürken... ...ayaklarımızın altı hissedilir şekilde titremeye başladı... Neler olduğunu rehberimiz açıkladı.
Bu resmi kasten tekrar buraya koydum. Arpaçay’ın sağ tarafında kalan Ermenistan topraklarında bakın ne yapıyorlar? 500 metre ötedeki taş ocakları işletmelerinde sürekli olarak kayaları dinamitliyorlar. Ve her dinamitlemede Ani antik kentindeki yapılar biraz daha hasar görüyor... Sınır kapısını açın diyen Avrupalılara ithaf olunur. Ve sormak lazım: Benzer bir şeyi Türkler yapsa idi nasıl tepki gösterirlerdi...?
Yanlış anlaşılmasın: Dünyada eşi bulunmaz mermer yatakları değil, basit taşların elde edildiği taş ocakları bunlar. Ani Antik Kenti tamamen yıkılmadan ilgililerin bir şeyler yapması gerekir. Bu ibretlik resimlerle selamlarımı sunarım... Feridun ÖZHAN
