MÜZELERDE KÜLTÜREL MİRASIN DİJİTALLEŞTİRİLMESİ ÇALIŞMALARI
Uluslararası Müzeler Konseyi (ICOM) müzeyi, “toplumun ve gelişiminin hizmetinde olan, halka açık, insana ve yaşadığı çevreye dair tanıklık eden malzemelerin üzerinde araştırma yapan, toplayan, koruyan, bilgiyi paylasan ve sonunda inceleme, eğitim ve zevk alma doğrultusunda sergileyen, kar düşüncesinden bağımsız sürekliliği olan bir kurum” olarak tanımlamaktadır.
Müzeler zengin, çok çeşitli, geçmiş zamanın bilgisini günümüze ulaştıran, kültürel miras varlıklarını inceleyen, toplayan, koruyan ve sergileyen kurumlar olduğuna göre bunların erişiminde, paylaşımında kolaylık sağlamak ve kültürel miras varlıkların gelecek nesillere daha sağlıklı aktarılabilmesi için dijitalleştirme çalışmalarının önemi çok büyüktür.
EUROPEANA VE ACCESSIT PROJESİ
Europeana; Avrupa kültürel mirasına online, tek bir noktadan erişim için oluşturulmuş dijital kütüphane ve portaldır. Avrupa'nın müze, kütüphane, arşiv ve sesli-görsel koleksiyonlarını dijital ortamda keşfetmeye olanak sağlamakta ve kullanıcılarına ilgilendikleri konu ya da materyalleri orjinal kaynağından ulaştırmaktadır
Europeana Dijital Arşivi’nde henüz Türkiye’den hiçbir kayıt yer almamaktadır. Europeana dijital kütüphanesinde yer almak , kendi kültürel derinliğini ve zenginliğini diğerlerine gösterebilme, tanıtabilme anlamına geldiğine göre ülkemizin de bunun sürecin içinde yer alması gerekmektedir.
BELGE YÖNETİMİNDE DOSYALAMA UYGULAMALARI: TÜRKİYE’DE BELGELERİN DOSYALANMASI ÜZERİNE YASAL DÜZENLEMELER VE STANDART DOSYA PLANI
Terimler:
Dosya Planı; Kurum ve kuruluşların iş ve işlemleri sonucunda teşekkül eden belgelerin, sistemli bir şekilde dosyalanmasını sağlamak üzere önceden hazırlanmış konu ve konu numaraları envanterini
Standart Dosya Planı;2005/7 Başbakanlık genelgesiyle uygulamaya konulan dosya planı
Haberleşme Kodu; 1991/17 sayılı Başbakanlık Genelgesiyle yürürlüğe konulan yazının hazırlandığı birimi bağlı bulunduğu teşkilatla birlikte tanımlayan ve alt birimlere kadar kullanacakları kodları,
Dosyalama; Kurum ve kuruluşlarda teşekkül eden her türlü belgenin kaydedilmesi, işleme alınması ve işi bitince gerektiğinde tekrar başvurmak üzere belli bir düzen içinde saklanması işlemini,
Ortak Alan;Standart dosya planında 000-099 ve 600-999 aralığındaki Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanmış dosya planları
Ana Hizmet Faaliyetleri;Kurum ve kuruluşların kendilerinin hazırlamakla yükümlü oldukları 100-599 aralığındaki dosya planları,
Ana Dosya;Standart dosya planında koyu renkle belirtilip geneli ifade eden alt konulara ait dosyaların içine konulabileceği dosyaları ifade eder,
Saklama Kodu;Standart dosya planı çerçevesinde oluşacak dosyaların saklanma sürelerinin belirtileceği kodlardır.
Resmi Yazı;Kamu kurum ve kuruluşlarının kendi aralarında veya gerçek veya tüzel kişilerle iletişimlerini sağlamak amacıyla yazılan yazı
TÜRKİYE’DE BELGELERİN DOSYALANMASI ÜZERİNE YASAL DÜZENLEMELER
28 Eylül 1988 Muhafazasına Lüzum Kalmayan Evrak ve Malzemenin Yok Edilmesi Hakkında Kanun
Tarih: 16/05/1988 Devlet Arşiv Hizmetleri Hakkında Yönetmelik
1991/7 sayılı ve 13/8/1991 tarihli Haberleşme kodu uygulaması ile ilgili Başbakanlık Genelgesi
02/12/2004 Resmi Yazışmalarda Uygulanacak Esas ve Usuller Hakkında Yönetmelik
2005/7 sayılı Standart Dosya Planı Konulu Başbakanlık Genelgesi
STANDART DOSYA PLANINA GÖRE DOSYALAMA
Ana hizmet birimlerinin faaliyetleri neticesinde teşekkül eden belgelerin dosyalanmasında, anahizmet birimi adı veya ana hizmet faaliyeti altında listelenen konulardan faydalanılarak; yardımcı hizmet, danışma, denetim veya genel konuları ihtiva eden belgelerin dosyalanmasında ise, 000-099 ve 600-999 sayısal aralığında listelenen konulardan faydalanılarak, dosya açılacaktır.Planda, koyu renkle yazılı bulunan konular “Genel”i ihtiva etmekte olup, bu numaralarla açılacak dosyalara, alt konuları ihtiva eden yazılar konulabilecektir.“Genel” adı ile açılan dosyada bulunan alt ve tali konulardaki belgelerin ayırımını sağlamak amacıyla “yarım kapak dosya” veya “ayraç” kullanımı belgenin düzeni ve erişimi açısından olumlu sonuç verecektir.
DOSYA TASNİF SİSTEMLERİ
1-Alfabetik Dosyalama Sistemi:Sistemin isminden de anlaşılacağı üzere sistemin esasını alfabetik sıra teşkil eder. Bu sistemin uygulanabilmesi için açılması gereken dosyaların isimlerle ilgili olması gerekmektedir
2-Kronolojik Dosyalama Sistemi:Tarih esasına göre kullanımı söz konusu olan dosyalar bu sisteme göre düzenlenir ve arşivlenirler. Kullanım ihtiyacına göre dosyalar, yüzyıllar, yıllar ve aylar şeklinde ana bölümlemeye tabi tutulabilirler. Ana bölümlerin alt bölümleri ise, haftalar ve günlerdir
3-Coğrafi Esasa Göre Dosyalama Sistemi:Kurum veya kuruluşların iştigal ettiği alanlara yönelik olarak, dosyalar; kıtalara, ülkelere, illere, ilçelere, köylere ve mahallelere ayrılmak suretiyle dosyalanırlar.
4-Numaralı Dosyalama Sistemi:Bu sistemde konular üçlü bölünmeye tabi tutulur. Bunlar1) Ana Konular, 2) Alt Konular, 3) Tek Konulardır.Ana konular konunun ilk yada ilk iki harfi ile, alt ve tek konular rakamla gösterilir. Sistem, ihtiyaç ölçüsünde dikey ve yatay bölünmeye açıktır
5-Karma Dosyalama Sistemi:Rakam esasına dayalı bu sistem, serial ve desimal(ondalık) olmak üzere iki ayrı sistem halinde uygulanmaktadır.
A-SERİAL: Bu sistemde dosyalar 1'den başlayarak sonsuza kadar müteselsil numara alır.
B- Ondalık Sistem (DESİMAL SİSTEM) : Bu tasnif sisteminin özelliği, kurumda görülen hizmetlerin on ana konu grubuna bölünmesi ve her ana konu grubunun kendi içerisinde onlu olarak alt konulara ayrılması şeklinde düzenlemeyi esas almasıdır.
TIBBİ DOKÜMANTASYON
Hasta dosyaları kime, niçin, nerede, ne zaman, nasıl bir hasta bakımı verildiğini içeren belgelerdir.
Tıbbi dokümanların kullanımı ve önemi
-
Hastanın hastalık şeklini ve tedavi sırasındaki her bir bakımın seyrini belgeler,
-
Tedavi ile ilgilenen hekim ve diğer tüm sağlık çalışanları arasındaki iletişimi sağlar,
-
Hastayla daha sonra ilgilenecek sağlık çalışanlarına hasta hakkında bilgi verir,
-
Verilen sağlık hizmetlerinin kalitesinin değerlendirilmesinde kullanılır,
-
Hastanın, hekimin ve sağlık kuruluşunun yasal haklarını korumada kullanılır,
-
Sağlık çalışanlarının eğitiminde kullanılır.
-
Tıbbi araştırmalar için veri sağlamada kullanılır,
-
Halk sağlığı alanında yapılan çalışmalarda veri sağlamak için kullanılır,
-
Maliyet ve finansal yönetim ile kaynak kullanım politikası belirlemede kullanılır.
KODLAMA BÖLÜMÜ
Hastalık ve ameliyatlara ait tanı, tedavi yöntem ve tekniklerinin belirli sistemlere göre sınıflandırılması, tıbbi araştırmaların yapılmasına imkân sağlayan önemli bir çalışmadır. Bu nedenle kullanılacak sistemin tespit edilmesi ve bu işte çalışacak personelin yetiştirilmesi, yapılacak tıbbi araştırmaların sağlıklı olması bakımından çok önemlidir.
Hastalıkların Uluslararası Sınıflaması", uluslararası düzeyde İngilizce olarak "International Classification of Diseases" ya da kısaca "ICD" olarak kullanılan tanımlamanın dilimizdeki karşılığıdır. Aslında "Hastalıkların Uluslararası Sınıflaması" tanımı da bir kısaltmadır. Tam şekli ise "Hastalıkların ve Sağlıkla İlgili Sorunların Uluslararası İstatistiksel Sınıflaması"dır (International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems)
ICD, hastalık isimlerinin kesin kriterlere göre bir araya getirilmesinden oluşan bir kategoriler sistemi olarak tanımlanabilir. ICD-10'un sınıflama yapısında 4 düzey bulunmaktadır. Her düzey, bir üsttekinin detaylandırılmış halidir.
DOSYALAMA BÖLÜMÜ:
Belirli sistemlere göre arşiv raflarında sıralanmasını ve dosyaların servislere götürülüp tekrar geri getirilmesini sağlar. Dosyaların zaman kaybını azaltarak bulunmasını sağlamak ve yanlış yerlere kaldırılmasını önlemek açısından renkli dosyalama sistemi tercih edilmelidir.
Örnek olarak rakamları renklerle şu şekilde kodlandırmak mümkündür:
0- KIRMIZI 1- GRİ 2- MAVİ 3- TURUNCU
4- MOR 5- SİYAH 6- SARI 7- KAHVERENGİ
8- PEMBE 9- YEŞİL
DÜZENLENMESİ VE KORUNMASI
Arşivleme depolama değildir. Arşivlerin depoya veya ardiyeye dönüşmemesi için arşiv malzemeleri belli esaslara göre saklanmalıdır.
TIBBİ DOKÜMANLARIN VE HASTA DOSYALARININ HUKUKİ DURUMU
Mülkiyeti ve Gizliliği: Hasta dosyaları kime; niçin, nerede, ne zaman ve nasıl bir hasta bakımı verildiğini içeren belgelerdir.
Hasta Dosyalarının Mülkiyeti: Birçok amaçlarla hazırlatılmakta olan hasta dosyaları, özellikle hastaya daha iyi bir hizmet verebilmek için kullanılır.
Hasta Dosyalarının Gizliliği:Hasta dosyalarının, yasal zorunluluklar dışında sağlık kurumundan dışarı çıkarılmaması, hastanelerde uygulanan önemli bir ilke olmalıdır.
2. Mahkemelerde Delil Olarak Kullanılması ve Önemi: Hasta dosyalarının gerçekten önemli birer belge olarak kullanılabilmeleri, bu dosyalara konulacak olan bilgilerin doğru, dikkatli, yalın bir dille ifade edilmiş olmasına bağlıdır. Hasta dosyaları aşağıdaki durumlarda mahkemeler tarafından kullanılır:
-
Sigorta davaları
-
İşçilerin tazminat davaları
-
Kişisel zarar ve tazminat davaları
-
Yanlış tedavi davaları
-
Vasiyetname ve vekâlet davaları
-
Adli vakalar
DİJİTALLEŞTİRME AMAÇLARI
-
Belgenin aslının korunması
-
Bilginin yaygınlaştırılması
-
Bilgi kaynağının yıpranmasını önleme
-
Erişimin artırılması
-
Uzun vadede dijitalleştirmenin karlı olması
DİJİTALLEŞTİRİLECEK MALZEME TÜRLERİ:Koleksiyonların sayısallaştırılmasını dört başlık altında toplamamız mümkündür.a.Elle veya daktiloyla yazılmış veya dizilmiş metinler,b.Fotoğraf,çizim veya resim gibi sabit görüntüler, c.sinema filmi veya video gibi hareketli görüntüler, d. ses kayıtları.
DİJİTALLEŞTİRME EVRELERİ:Tarama ve yakalama, işleme, depolama ve erişim olarak dört grupta toplamak mümkündür.Projeler kabul aşaması ile başlamakta daha sonra hangi materyallerin sayısallaştırılacağı belirlenmektedir. Buna göre seçilen kaynaklar sırayla hazırlanıp sayısallaştırılmakta yani tarayıcılardan geçirilmektedir. Sayısallaştırılan dosyalar proje amacına uygun olarak gözden geçirilip düzeltilmekte ve daha sonra da hedef kullanıcıya Web vasıtasıyla ulaştırılmaktadır. Bu işlemlerin yanı sıra, sürekli erişimin sağlanabilmesi için bilgi teknolojileri konusunda ek destek gerekmektedir. Projenin tamamlanabilmesi için projenin konu uzmanları, koruma uzmanları, sayısal ve film fotoğrafçıları, katalogcular,bilgi teknolojileri uzmanları, yöneticiler gibi çeşitli uzmanların elinden geçmesi de gerekmektedir.
Dikkat edilmesi gereken unsurlar
a.Teknik: Sabit görüntülerin hangi çözünürlükte taranacağı önemli bir meseledir.
b.OCR: Bilgisayarın görüntü üzerindeki yazıları anlaması ve işlenebilir hale getirebilmesi. c.Koruma:Kullanılan ışık kaynaklarının belge ya da esere verebileceği zararların ciddi olarak hesaba katılması ve gereken önlemlerin alınmasında fayda vardır.
d.Telif hakları: Sayısallaştıracak belgelerin telif sorunu olup olmadığının araştırılması.
e.Erişim:Oluşturulan sayısal nüshaya kimler hangi koşullarda erişebilecektir gibi erişimle ilgili sorunların tespit edilerek giderilmesi önemlidir.
f.Saklama Oluşturulan sayısal nüshayı, herhangi bir arşiv ya da kütüphane malzemesinde olduğu gibi bir kaç yüzyıl saklayabilmeyi mümkün kılmak amaçtır.
g.Maliyet:Malzemenin miktarına, boyutuna, niteliğine, sayısallaştırıldıktan sonra malzemenin korunmasına göre maliyet hesabının yapıldıktan sonra sayısallaştırma işlemini yapmak.
h.Metadata unsurları: Zorunlu ve Opsiyonel bölümlerden oluşmaktadır. Dublin Core Metadata Initiative, 2008; ISO 15489-1, 2001; United Nations Archives and Records Management Section (ARMS), 2004 kullanılabilir.
GEREKLİ DONANIM: Fotoğraf makinesi, çeşitli tarayıcılar.
DİJİTALLEŞTİRME STANDARTLARI Bu doğrultuda MARC, XML, EAD standartları ön plana çıkmaktadır. Bu standartların oluşturulmasındaki amaç ise kullanıcıların aynı anda birden fazla arşiv ya da kütüphanenin araştırma aracı sistemi içinde arama yapabilmesini sağlayacak alt yapıyı oluşturmaktır. Sayısallaştırma standartları gelişimi günümüzde iki yöntemden biriyle olmaktadır. Ya gayrı resmî olarak meslekî birlikler veya ilgili kişi ve kurumlar aracılığıyla, ya da resmî olarak, ANSI veya ISO benzeri yetkili kurumların standartlarını uygulayarak olmaktadır. Ülkemizde TS 13298 Bilgi ve Dokümantasyon – Elektronik Belge Yönetimi Standartı geçerlidir. Elektronik belge yönetimi standartı yazılımında bulunması gereken asgari fonksiyonel özellikleri tanımlamak amacıyla oluşturulmuştur.
Bu konudaki Çalışmalar:
EUROPEANA ve ACCESSIT: Dünyaya baktığımızda birçok ülkenin kültürel değerlere gün geçtikçe önem verdiğini görmekteyiz. Kültürel değerleri sayısallaştırma gerekliliği günden güne artmaktadır. Nitekim Avrupa Birliği de bu konuda projeler üretmektedir. AB tarafından bilgi toplumu eylem planı çerçevesinde 2010 “Avrupa Sayısal Kütüphanesi”(Europeana) adında bir proje başlatılmıştır. Bu proje müze, kütüphane ve arşivleri kapsamakta ve 2010 çerçevesinde yürütülen projelerden en önemlisidir. AB’nin kütüphanelerde sahip olduğu tarihi ve kültürel mirası elektronik ortama taşıyarak toplumun tüm kesimlerine (bedensel engelliler, maddi imkânı olmayanlar, bilimsel araştırma yapanlar vs.) kütüphanelerde, arşivlerde ve müzelerde bulunan kitap, resim, kaset, film, fotoğraf ve tarihi belge, tarihi eserler ve onlar hakkında bilgiler gibi çeşitli eserleri internetten inceleyebilme imkânını sunmak için çalışılmaktadır. Bu projede, sayısal kopyaları çıkartılarak elektronik ortama taşınan kitap ve tarihi eserlerin, seyahate gerek kalmadan internet vasıtasıyla herhangi bir yerden çok dilli bir yapıda erişme imkânı sağlanacaktır. Projenin işlerliğinin artması için Avrupa’daki tüm kütüphane, müze ve arşivlerin sahip olduğu eserleri sayısal ortama aktararak projeye aktif bir şekilde katılmaları için bir çağrı yapılmıştır. Bu çağrı sonucunda 27 Avrupa ülkesinden, kütüphane, müze, arşiv, galeri gibi 79 farklı içerik sağlayıcı oluşturulmuş ve bünyesinde 10 milyon obje sayısallaştırılmıştır. Bilgi Teknolojilerinin Değişen Yetenekleri Aracılığıyla Kültürel Dolaşımın Hızlandırılması olarak çevrilen AccessIT Projesi İngiltere, Polonya, Sırbistan, Türkiye ve Yunanistan ortaklığı ile oluşan AB 7. Çerçeve Kültür Programı başlığı altında 2009 Mayıs–2011 Nisan dönemini kapsayan uluslar arası bir projedir. Projenin Türkiye ekibi HÜ BBY Bölümünden Prof. Dr. Bülent Yılmaz başkanlığında, HÜ BBY Bölümünden Doç Dr. Özgür Külcü, aynı bölümden Dr. Yurdagül Ünal, Anadolu Medeniyetleri Müzesinden arkeolog uzmanlar Halil Demirdelen ve Latif Özen ile TKD’den Ali Fuat Kartal’dan oluşmaktadır. Projenin kurumsal sahibi Hacettepe Üniversitesidir. Projenin temel hedefi işbirliği yapan ülkelerde dijitalleştirme için bir kapasite yaratmak/varolan kapasiteyi geliştirmek, ulusal kültürel çalışmaların AB’deki dolaşımını Europeana ile ortaklıklar yoluyla artırmaktır.
E-DEVLET: Çağdaş toplumlarda devlet ve birey ilişkilerinde, devletin vatandaşa karşı yerine getirmekle yükümlü olduğu görev ve hizmetler ile vatandaşların devlete karşı olan görev ve hizmetlerinin karşılıklı olarak elektronik iletişim ve işlem ortamlarında kesintisiz ve güvenli olarak yürütülmesidir.E-Devlet sayesinde devletin hızlı ve etkin bir şekilde işleyişi ve her düzeyde vatandaşın yönetime katılımı sağlanacak.Kurumlar arası bilgi alışverişini sağlanarak iş ve veri yinelemesinin önlenecek.Kamunun hizmet verdiği vatandaşların yaşamalarının kolaylaşacak.Karar vericilerin bilgiye dayalı karar verme süreçleri gelişip hızlandırılmış olacaktır. Maliyetler düşecek ve verimlilik, memnuniyet artacaktır. Ekonomik gelişim desteklenecektir. Kağıt bağımlılığı ve kullanımı azalacaktır.
E-DEVLET KAPISI: e-Devlet Kapısı, tek bir adres üzerinden ve şifre, elektronik imza, mobil imza gibi kimlik doğrulama sistemleri ile güvenli bir şekilde kamu hizmetlerinin vatandaşlarımıza sunulmasıdır.Bilgilendirme hizmetleri,entegre elektronik hizmetler,araç muayene hizmetleri,güncel bilgiler,duyurular,kurumlardan vatandaşlara mesajlar sunar.Kurum ve kuruluşlara erişim, bu kurumların hizmetlerinden yararlanma, ödeme işlemi yapabilmeyi sağlar. Toplam 223 adet hizmet 27 kurumun işbirliği ile sunulmaktadır.
ADALET BAKANLIĞI
Proje Adı: Ulusal Yargı Ağı Projesi (UYAP) Kullanıcı Grubu: Adalet Bakanlığı merkez ve taşra birimleri ile iş dünyası ve vatandaşlardır. Bakanlık merkez teşkilatı ve bağlı birimlerinin işlemlerinin otomasyona geçirilmesi hedeflenmiş ve söz konusu birimler 1000 kullanıcı için 33 alt sistemle otomasyona geçirilmiştir.Bu projeyle adliye ve mülakatlardaki tüm kadroların süratli ve sağlıklı bir biçimde takibi yapılarak personel hareketleri izlenebilmektedir. Personelin tüm özlük haklarına ilişkin işlemler(izin, rapor, yetki, disiplin) elektronik olarak yapılabilmekte,genelgeler ve her türlü yazışmalar elektronik olarak gönderilebilebilmekte, avukatlar bürolarından harç yatırabilecek,davasını açabilecek,mahkeme dosyasını bilgisayarından inceleyebilecek ve dilekçesini verebilecektir.Dosyaların hangi aşamada olduğu, emsal kararlar, duruşma günleri gibi vatandaşlara açık olması gerekli görülen bilgilere internetten erişim imkanı sağlanabilmektedir.
DİJİTALLEŞTİRME EVRELERİ:Tarama ve yakalama, işleme, depolama ve erişim olarak dört grupta toplamak mümkündür.Projeler kabul aşaması ile başlamakta daha sonra hangi materyallerin sayısallaştırılacağı belirlenmektedir. Buna göre seçilen kaynaklar sırayla hazırlanıp sayısallaştırılmakta yani tarayıcılardan geçirilmektedir. Sayısallaştırılan dosyalar proje amacına uygun olarak gözden geçirilip düzeltilmekte ve daha sonra da hedef kullanıcıya Web vasıtasıyla ulaştırılmaktadır. Bu işlemlerin yanı sıra, sürekli erişimin sağlanabilmesi için bilgi teknolojileri konusunda ek destek gerekmektedir. Projenin tamamlanabilmesi için projenin konu uzmanları, koruma uzmanları, sayısal ve film fotoğrafçıları, katalogcular,bilgi teknolojileri uzmanları, yöneticiler gibi çeşitli uzmanların elinden geçmesi de gerekmektedir.
Dikkat edilmesi gereken unsurlar
a.Teknik: Sabit görüntülerin hangi çözünürlükte taranacağı önemli bir meseledir.
b.OCR: Bilgisayarın görüntü üzerindeki yazıları anlaması ve işlenebilir hale getirebilmesi. c.Koruma:Kullanılan ışık kaynaklarının belge ya da esere verebileceği zararların ciddi olarak hesaba katılması ve gereken önlemlerin alınmasında fayda vardır.
d.Telif hakları: Sayısallaştıracak belgelerin telif sorunu olup olmadığının araştırılması.
e.Erişim:Oluşturulan sayısal nüshaya kimler hangi koşullarda erişebilecektir gibi erişimle ilgili sorunların tespit edilerek giderilmesi önemlidir.
f.Saklama Oluşturulan sayısal nüshayı, herhangi bir arşiv ya da kütüphane malzemesinde olduğu gibi bir kaç yüzyıl saklayabilmeyi mümkün kılmak amaçtır.
g.Maliyet:Malzemenin miktarına, boyutuna, niteliğine, sayısallaştırıldıktan sonra malzemenin korunmasına göre maliyet hesabının yapıldıktan sonra sayısallaştırma işlemini yapmak.
h.Metadata unsurları: Zorunlu ve Opsiyonel bölümlerden oluşmaktadır. Dublin Core Metadata Initiative, 2008; ISO 15489-1, 2001; United Nations Archives and Records Management Section (ARMS), 2004 kullanılabilir.
GEREKLİ DONANIM: Fotoğraf makinesi, çeşitli tarayıcılar.
DİJİTALLEŞTİRME STANDARTLARI Bu doğrultuda MARC, XML, EAD standartları ön plana çıkmaktadır. Bu standartların oluşturulmasındaki amaç ise kullanıcıların aynı anda birden fazla arşiv ya da kütüphanenin araştırma aracı sistemi içinde arama yapabilmesini sağlayacak alt yapıyı oluşturmaktır. Sayısallaştırma standartları gelişimi günümüzde iki yöntemden biriyle olmaktadır. Ya gayrı resmî olarak meslekî birlikler veya ilgili kişi ve kurumlar aracılığıyla, ya da resmî olarak, ANSI veya ISO benzeri yetkili kurumların standartlarını uygulayarak olmaktadır. Ülkemizde TS 13298 Bilgi ve Dokümantasyon – Elektronik Belge Yönetimi Standartı geçerlidir. Elektronik belge yönetimi standartı yazılımında bulunması gereken asgari fonksiyonel özellikleri tanımlamak amacıyla oluşturulmuştur.
Bu konudaki Çalışmalar:
EUROPEANA ve ACCESSIT: Dünyaya baktığımızda birçok ülkenin kültürel değerlere gün geçtikçe önem verdiğini görmekteyiz. Kültürel değerleri sayısallaştırma gerekliliği günden güne artmaktadır. Nitekim Avrupa Birliği de bu konuda projeler üretmektedir. AB tarafından bilgi toplumu eylem planı çerçevesinde 2010 “Avrupa Sayısal Kütüphanesi”(Europeana) adında bir proje başlatılmıştır. Bu proje müze, kütüphane ve arşivleri kapsamakta ve 2010 çerçevesinde yürütülen projelerden en önemlisidir. AB’nin kütüphanelerde sahip olduğu tarihi ve kültürel mirası elektronik ortama taşıyarak toplumun tüm kesimlerine (bedensel engelliler, maddi imkânı olmayanlar, bilimsel araştırma yapanlar vs.) kütüphanelerde, arşivlerde ve müzelerde bulunan kitap, resim, kaset, film, fotoğraf ve tarihi belge, tarihi eserler ve onlar hakkında bilgiler gibi çeşitli eserleri internetten inceleyebilme imkânını sunmak için çalışılmaktadır. Bu projede, sayısal kopyaları çıkartılarak elektronik ortama taşınan kitap ve tarihi eserlerin, seyahate gerek kalmadan internet vasıtasıyla herhangi bir yerden çok dilli bir yapıda erişme imkânı sağlanacaktır. Projenin işlerliğinin artması için Avrupa’daki tüm kütüphane, müze ve arşivlerin sahip olduğu eserleri sayısal ortama aktararak projeye aktif bir şekilde katılmaları için bir çağrı yapılmıştır. Bu çağrı sonucunda 27 Avrupa ülkesinden, kütüphane, müze, arşiv, galeri gibi 79 farklı içerik sağlayıcı oluşturulmuş ve bünyesinde 10 milyon obje sayısallaştırılmıştır. Bilgi Teknolojilerinin Değişen Yetenekleri Aracılığıyla Kültürel Dolaşımın Hızlandırılması olarak çevrilen AccessIT Projesi İngiltere, Polonya, Sırbistan, Türkiye ve Yunanistan ortaklığı ile oluşan AB 7. Çerçeve Kültür Programı başlığı altında 2009 Mayıs–2011 Nisan dönemini kapsayan uluslar arası bir projedir. Projenin Türkiye ekibi HÜ BBY Bölümünden Prof. Dr. Bülent Yılmaz başkanlığında, HÜ BBY Bölümünden Doç Dr. Özgür Külcü, aynı bölümden Dr. Yurdagül Ünal, Anadolu Medeniyetleri Müzesinden arkeolog uzmanlar Halil Demirdelen ve Latif Özen ile TKD’den Ali Fuat Kartal’dan oluşmaktadır. Projenin kurumsal sahibi Hacettepe Üniversitesidir. Projenin temel hedefi işbirliği yapan ülkelerde dijitalleştirme için bir kapasite yaratmak/varolan kapasiteyi geliştirmek, ulusal kültürel çalışmaların AB’deki dolaşımını Europeana ile ortaklıklar yoluyla artırmaktır.
E-DEVLET: Çağdaş toplumlarda devlet ve birey ilişkilerinde, devletin vatandaşa karşı yerine getirmekle yükümlü olduğu görev ve hizmetler ile vatandaşların devlete karşı olan görev ve hizmetlerinin karşılıklı olarak elektronik iletişim ve işlem ortamlarında kesintisiz ve güvenli olarak yürütülmesidir.E-Devlet sayesinde devletin hızlı ve etkin bir şekilde işleyişi ve her düzeyde vatandaşın yönetime katılımı sağlanacak.Kurumlar arası bilgi alışverişini sağlanarak iş ve veri yinelemesinin önlenecek.Kamunun hizmet verdiği vatandaşların yaşamalarının kolaylaşacak.Karar vericilerin bilgiye dayalı karar verme süreçleri gelişip hızlandırılmış olacaktır. Maliyetler düşecek ve verimlilik, memnuniyet artacaktır. Ekonomik gelişim desteklenecektir. Kağıt bağımlılığı ve kullanımı azalacaktır.
Dostları ilə paylaş: |