Berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti fizika fakulteti qabulova qutlibikaning

Ta’lim texnologiyasini loyihalaish algoritmi

(1-rasm)
Motivatsiya -ta’lim olishning zarurligini tushunib yetish. Ijtimoiy-siyosiy xayotda ongli ravishda qatnaishishga,ijtimoiy jarayonlarga faol ta’sir eta olishga, mamlakat, oila taqdiriga javobgar bо‘laolishga, mustaqil va erkin fikrlaishga erishish uchun chuqur bilimli bо‘lish kerakligini anglaish. Motivatsiya ayniqsa ilg‘or pedagogik texnologiyalarda о‘zining mohiyat mazmuni bilan namoyon bо‘ladi. Kritik fikrlaish – g‘oyalarni va ularning ahamiyatini kо‘pfikrlilik asosida kо‘rib chiqish hamda ularni boshiqa g‘oyalar bilan taqqoslaish bо‘lib, fikrlaishning eng yuqori darajasidagi aqliy faoliyat. U uch bosqichda rivojlanib boradi: da’vat, anglaish, mulohaza.

Da’vat- yangi о‘rganilayotgan muammo bо‘yicha mavjud ma’lumotlarni aniqlash, ta’lim oluvchini faollashtirish, aniq maqsadga yо‘naltirish, qiziqish uyg‘otish.
Anglaish– mustaqil о‘zlashtirish, tushunchalar ketma- ketligini fikran kuzatib borish.
Mulohaza- bilimni umumlashtirish va mustahkamlaish, о‘quv maqsadiga erishish, bilimni quyi darajasidan yuqoriroq darajasiga о‘tkazish, yangi g‘oya va tushunchalarni og‘zaki va yozma ifodalaish, munozara va dialogda ishtirok etish.
Pedagogik muloqot – о‘zaro ta’sir kо‘rsatishning bir turi bо‘lib, ijtimoiy-psixologik о‘zaro ta’sir kо‘rsatishning jamoa tizimini ifodalaydi. Muloqotni quyidagi yо‘nalishlarga ajratish mumkin:

• 
  Pedagogning alohida ta’lim oluvchi bilan muloqoti;
  
• 
  Pedagogning о‘quvchi orqali butun auditoriya bilan muloqoti;
  
• 
  Pedagogning butun auditoriya orqali alohida о‘quvchi bilan muloqoti;
  

Ilg‘or pedagogik texnologiyalar asosida dars о‘tishda muloqot qilishning yangi sifatlari namoyon bо‘ladi:talabalarning mikroguruh ichidagi muloqoti; mikroguruhlarning о‘zaro muloqoti; о‘qituvchining mikroguruhlar va ularning liderlari bilan muloqoti;
O’qitishning zamonaviy texnologiyalarini qo’llash, o’qitish jarayonini yagona shaklga keltirish va yuqori samaradorlikka erishishga imkon yaratadi.
Shaxsga yunaltirilgan texnologiyalarning nima uchun bugungi kunda dolzarb bo’lib borayotganligi, nima uchun mazkur texnologiyalar ta’limning hozirgi kuni, kelajagi bo’lib qolganligi hamda ularning mohiyati haqida qisqacha to’xtalamiz.
Akademik litseylarda an’anaviy o’qitish texnologiyasi o’zining qator xususiyatlariga ko’ra zamonaviy ta’lim ehtiyojlariga tobora zid bo’lib bormoqda. Chunki, mazkur o’qitish texnologiyasida pedagogikaning ta’lim oluvchiga munosabati avtoritar xarakterga ega, ya’ni ta’lim jarayonida u yagona subyekt sifatida namoyon bo’ladi, ta’lim oluvchlar esa faqatgina obyekt vazifasini bajaradi, xolos. Boshqacha qilib aytganda avtoritar o’qitish texnologiyasida ta’lim oluvchning tashabbusi va mustaqilligi deyarli yo’qoladi, o’qitish majburiy yo’sinda amalga oshiriladi.
Shaxsga yu’naltirilgan texnologiyalarda o‘quvchi ta’limning milliy modeli mohiyatiga ko’ra pedagogik jarayon markaziga q o‘yila-di, uning rivojlanishiga va tabiiy imkoniyatlarini r o‘yobga chiqarishga qulay shart-sharoitlar yaratib beriladi.
Ta’limning milliy modelini – shaxs, davlat va jamiyat, uzluksiz ta’lim, fan, ishlab chiqarishdan iborat 5 ta tarkibiy qismida «shaxs» asosiy tarkibiy qism – birinchi o‘rinda turadi. Boshqacha aytganda, butun ta’lim tizimi, shu jumladan o‘qitish o‘quvchi shaxsiga y o‘nartirilgan bo’lishi lozim

(2-rasm)

2-jadval