Beyit: İki dizeden oluşan, dize sonlarındaki sözcükleri birbiriy le uyaklı, kendi içinde bağımsız bir yapı ve anlam bütünlüğü oluşturan birimdir. Bend

DİVAN EDEBİYATI TERİMLERİ
Aruz: Arap Edebiyatı'nda manzum sözlerdeki ahenk ölçülerini öğreten ilmin adıdır. Hecelerin uzunluk ve kısalıklarına göre düzenlenmiş bir vezindir. Bu vezin Arap'lardan İran'lılara, onlardan da bize geçmiştir.

Beyit: İki dizeden oluşan, dize sonlarındaki sözcükleri birbiriyle uyaklı, kendi içinde bağımsız bir yapı ve anlam bütünlüğü oluşturan birimdir.

Bend: Şiirde dört ya da daha çok dizeden oluşan birimdir. Bendlerin adlarını şiirin ölçüsü, dize sayısı ve uyak düzeni belirler.

Bahariye: Baharın gelişini, doğadaki değişimi anlatan kasidelerdir.

Divan: Eski Türk edebiyatında şairlerin şiirlerini belli bir düzen içinde topladıkları defterlerdir.

Divançe: Küçük divan anlamına gelir. Düzenlenişleri ve içerikleri divanlarla aynıdır, yalnızca içindeki şiir sayısı divana göre azdır, bazı divançelerde de belli türde olan şiirler bir araya getirilir.

Fahriye: Kasidenin beşinci bölümüdür. Şairin, kendini övdüğü, sanatının diğer şairlerden üstün olduğunu söylediği bölümdür.

Fütüvvetnâme: Genel anlamda esnaf örgütlerinin uyması gereken hususları düzenleyen ahlak kitaplarına verilen addır.

Gazavatname: Ordunun akınlarını, savaşları, kahramanlıkları, zaferleri anlatan; şiir ya da düz yazı biçiminde olan edebî türdür.
Girizgah: Kasidelerin nesib bölümünden sonra methiye bölümüne geçiş yapılırken söylenen beyit veya beyitlerdir.
Hamse: Bir şairin 5 mesneviden oluşan eser bütününe verilen addır.

Hezliyat: Alaylı bir dille kaleme alınmış, kaba şakalara da yer veren eleştirel konulu nazım türüdür.
Hilye: Hz. Muhammet’in iç ve dış özelliklerini anlatan yazılardır.
İmâle (Uzatma): Aruz ölçüsünde imale ise, kısa olan bir hecenin uzatılmasıdır
İskendername: Büyük İskender’in seferlerini anlatan manzumelerdir.
Kasr (Kısaltma ve inceltme): Ölçü gereği uzun bir heceyi kısaltmak ve ünlüsünü inceltmektir: şâh > şeh, mâh > meh, gâh > geh gibi.

Kıssa: Öğretici yanı olan, öğüt veren öykü, fıkra, masal ve menkıbe gibi eserlere kıssa denir.
Kısas-ı Enbiya: Peygamberlerle ilgili kıssaları içeren eserlerdir.
Lügaz: Herhangi bir varlığın ya da nesnenin özellikleri söylenerek onu buldurmaya çalışan manzum bilmecedir. Şiir biçiminde yazılmış bilmecelerdir.
Mazmun:Divan edebiyatında bazı kavramları ifade etmek için kullanılan kalıplaşmış sözcüklerdir.
Mahlas: Edebiyatta yazarların kendi isimleri yerine kullandık- lan takma adlardır.
Menakıbname: Kahramanların, din büyüklerinin, tarikat kurucularının, ermişlerin olağanüstü yaşamlarını ve kerametlerini anlatan yapılardır.      
Mısra: Şiirin her bir dizesine verilen addır.
Miraciye: Hazreti Muhammet'in göğe yükselişini konu alan edebi yapıtlardır.
Muamma: Belli kurallara göre düzenlenip çözülebilen ve cevabı Allah’ın sıfatlarından biri ya da bir insan adı olan manzum bilmecedir.
Muhammes: Aynı vezinde beşer dizelik bentlerden oluşan nazım şeklidir.
Musammat: Divan edebiyatında üçlü ya da daha çok dizeli bentlerden meydana gelen nazım şekillerinin genel adıdır. Yani dört dizeden oluşan murabba, şarkı gibi biçimlerin; beş dizeden oluşan tahmis, taştir, tardiye gibi biçimlerin ya da altı veya daha çok dizeden oluşan biçimlerin üst başlığıdır.

Münşeat: Mektuplardan ya da çeşitli konulardaki düz yazılarından oluşan yapıtlardır.

Müseddes: Müseddes, aynı vezinde altışar dizelik bentlerden oluşan nazım şeklidir. 

Nazire: Bir şairin şiirine başka bir şair tarafından aynı şekil, vezin, kafiye ve redifle yazılan şiirdir. Kelime Arapçada "eşdeğer" anlamındaki nazilden gelir.
Nesib : Kasidelerin ilk bölümüdür. Kasideye ismini veren bölümdür. Bu bölümde sevgilinin tasviri yapılır.  
Rahşiye: Atlar için yazılmış kasidelerdir. Kasidelerin nesib bölümünde atlar övülür.

Sakiname: Divan edebiyatında gerçek ya da mecaz anlamıyla içki ve içki alemlerinin övülerek anlatıldığı şiir türü.

Sefaretname: Yurt dışına giden elçilerin gittikleri yerleri, buralarla ilgili izlenimlerini, görüşlerini anlattıkları yapıtlardır.

Seyahatname: Yazarların gezip gördükleri yerlerden edindikleri izlenim ve bilgileri aktardıkları edebi eserlere verilen adlardır.

Siyasetname: Devlet adamlarına yöneticilik sanatına ilişkin bilgi veren edebi yapıtlann genel adıdır.
Siyer: Hz. Muhammet’in hayatını, halife veya hükümdarların savaş ve barış dönemlerindeki uygulamalarını konu edinen eserlerdir.
Surname: Şehzadelerin sünnet, düğün gibi törenlerini anlatan eserlerdir.
Şehrengiz: Bir şehrin güzelliklerini anlatan eserlerdir.
Tac beyit: Şiirde şairin adının ya da mahlasının geçtiği beyittir.

Tahmis: Bir gazelin her iki dizesinin başına üç dize eklenerek oluşturulan nazım biçimidir. 
Takti: Bir dizeyi ölçünün parçalarına göre ayırmaktır.
Tanzim: Bir mısra veya beytin, başka bir şair tarafından herhangi bir nazım biçimine tamamlanmasıyla oluşturulan şiirlerdir.
Tardiye: Beşer dizelik bendlerden oluşan musammat türüdür. Muhammesten farkları aruz kalıplarının farklı olması ve temel uyağın bentlerin sadece beşinci dizede olmasıdır.
Taştir: Bir gazeldeki beyitlerin mısraları arasına başka bir şair tarafından üç dize yazılmasıyla oluşan nazım biçimidir. 
Tegazzül: Kasidenin içinde, genellikle methiye bölümünden sonra kasideyle aynı ölçü ve uyakla gazel söylemektir. Tegazzül bazen kasidenin başında veya sonunda bulunabilir.
Tehzil: Alay ve şaka yollu yazılmış nazirelere verilen addır.
Tezkire: Ünlü kişilerin hayat hikayelerini anlatan biyografik eserlerdir.
Vasl: Ünsüzle biten bir kelimenin ünsüzünü, ondan sonra gelen ve ünlüyle başlayan bir sözcüğün ilk hecesine bağlama (bitişik okuma) işlemine vasl (ulama) denir.
Velayetname: Evliyaları anlatan, genel olarak düz yazı biçimiyle kaleme alınan eserlerdir.
Vezin: Bir şiirdeki dizelerin hece ve durak bakımından denk oluşu, ölçü.
Zihaf (Kısaltma): Ölçü gereği Arapça ve Farsçadaki uzun hecenin kısaltılmasıdır.