1.Müxtəliflikdən uzaqlaşmaq üçün birləşmək
( taktika fərqli -məqsəd bir).
2.Oxşarlıqlar əsasında birləşmək (ümumi məq-
səd -ümumi yol).
3.Müdafiə olunmaq üçün birləşmək (ümumi
rəqibin hücum cəhdlərini dəf etmək).
4.Hücum etmək üçün birləşmək (ümumi rəqibi
məhv etmək) .
Tərəflər arasında əməkdaşlığın dayanıqlı olması ehtimalı siyasi iradə tələb edir. Bəzən tərəflərdən biri-nin davranışı “birgəyaşayış qaydalarını poza bilər. Necə deyərlər:”Əbədi dostlar yoxdur,əbədi maraqlar var.” (Palmerston) 3
Polemik(mübahisəli) model
Bu zaman tərəflərin danişıqların predmeti ilə bağlı subyektiv təsəvvürləri ziddiyyətli olur. Mövqe-lərin barışmazlığı problemə alternativ yanaşmadan qay-naqlanır və bu kimi əksiliklər danışıqların abu-havasını formalaşdırır.Qarşıdurma modelində davam edən danı-şıqlarda tərəflər həm güc, həm də müdafiə taktikasından yan ötmürlər.Polemik danışıqlar tərəf-lərin daxili barışmazlığı üzündən açı, aqressiv davra-nışla tamamlana bilər. Belə sərt mövqe konfliktin baş qaldırmasına təkan verə biləcəyindən bir çox hallarda axıra qədər tətbiq olunmur. Bu da hökm kimi yozula bilməz. Danışıqların predmetinə daxil olan hər şey, hətta termin və anlayışların özü də mübahisə yarada
bilər. Ortaq məxrəcə gəlmək istəyən tərəflər konkret halda hansısa terminin məhz tərəflərin qəbul etdiyi mənada istifadə olunacağını razılaşdırırlar.
Danışıqlar prosesində mübahisə zəminində bir sıra anlaşılmaz məsələlər həllini tapa bilər. “Бир-бирини баша дцшмяк истяйиндя олан ики шяхс яввялъя мцбащися етмялидир.”(Г.Башлйар ХХ яср франсыз философу) deyi-mində, güman ki, gizli bir həqiqət yaşanır. Ümumi-likdə isə, yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, effektli danı-şıqlar konsensus şəraitində baş tutur.
Dostları ilə paylaş: |