Bibliyografya : 3 irak selçuklulari 3

249 bk. fesad

250 bk. Wensinck, el-Muccem, "şlh" md

251 Âl-i İmrân 3/104, 110

252 Mu-hammedAbduh, Risâietü't-tevhîd, s. 113; M, Reşîd Rızâ, Tefsîrü'l-menâr, IV, 25-47; IX, 36

253 Hûd 11/88

254 Ebû Dâvûd, "Melâhim", 1

255 Seleften modern çağın doğuşu­na kadar ıslahın tarihî geleneğiyle ilgili ola­rak bk. Ebü'l-Hasan Ali en-Nedvî, tür.yer.; Abdülmüteâl es-Saîdî, tür.yer.; Ali Merad, Le reformisme musutman, tür.yer

256 İslâm topraklarında misyonerlik faaliyetleri için bk. Latourette, VI, 6-64; Abdüllatîf et-TÎ-bâvî, s. 316-324

257 Pakdaman, s. 81 vd

258 er-Ra'd 13/11; bk. Cemâled­dîn-i Efgânî - Muhammed Abduh, s. 65, 127;ayrıcabk. M. Reşîd Rızâ, Tefsîrü'l-Me-nâr,X, 41-52; Muhammed Abduh, Risâ/e-tü't-tevhîd,s. 178

259 krş. Lane, Lexicon, IV, 1714

260 örnekler için bk. M. Reşîd Rızâ, Târthu'l-üstâz, II, 20, 22. 34, 175-181

261 ilk sayısı 22 Şevval 1315/16 Mart 1898

262 a.g.e., 1.425-567.630-645

263 krş. "el-Işlâhu'1-lslâ-mîve'ş-şıhâfa", el-Menâr 118991, 1,949

264 üniversite, kadılar, dinî hiyerarşi ve tarikatlar

265 krş. el-Menâr, l| 1315-1316|, s. 807, 822; Zâfir el-Kâsımî, s. 594; Reşîd Rızâ'nın Şam ulemâsı tarafından kötü karşılanmasıyla ilgili olarakbk.a.g.e., s. 603-604

266 el-Mâide 5/3; el-Etvâm 6/38

267 en-Nisâ 4/59

268 el-Haşr 59/7

269 M. Reşîd Rızâ, Tef-sîrü'l-Menâr, X, 437; XI, 210

270 a.g.e, il. 339-341; X. 210; A. Merad, Le röformis-me musulman, s. 287 vd

271 el-Hicr 15/9; Fussılet 41/42

272 el-En'âm 6/90; Sebe' 34/28; M. Reşîd Rızâ, Tefsîrü'l-Me-nâr,l\, 163; 111,289

273 a.g.e., IX, 178

274 bk. La uie de Mahomet, Paris 1929, XVIII. bl

275 M. Reşîd Rızâ, Tefsîrü'l-Menâr, XI. 169-178

276 s. 33-34; bk- bibi

277 Kahire 1966, s. 52 tekrar kitaba alınmıştır

278 a.g.e., 1,132-133, 220: VI, 71; VIII, 10, 280, 303; IX, 178; XII, 499

279 eş-Şihâb |Ocakl934!,s. 55

280 M. Reşîd Rızâ, Tefsîrü'l-Menâr, I, 369; VI, 154-167; VII. 139, 198; IX, 326

281 el-Mâide 5/3

282 a.g.e., VI, 166'daki dip­not

283 krş. a.g.e., II!, 10-12; IV, 199-205; VI, !23; VII, 140-141, 191; XI, 264; el-Menâr, IV (13 1S|, s. 210

284 müteşâbih, bk. Âl-i İmrân 3/7

285 M. Reşîd Rızâ, Tefsîrü'l-Menâr, I, 252; III, 167; IV, 256; VII, 472; VIII. 453; IX, 513; X, 141; XII, 378; eş-Şihâb |Ocak 1934), s. 6; Hazi­ran 1939, s. 206

286 Tefsîrü 'l-Menâr, III, 166vd.;X, 141

287 a.g.e., I, 252-253; III, 172-196; IV, 191; IX, 131-1 32

288 a.g.e., 1, 8, 18, 347; 11,455,471; IV. 466; VI, 332, 355-356,449; IX, 190,414; X, 384; XI, 474; eş-Şihâb (Tem­muz 1939|, s. 254

289 M. Reşîd Rızâ, Tefsîrü'l-Menâr, III, 302

290 a.g.e., 1,25

291 hepsinden önce Reşîd Rızâ ve İbn Bâdîs

292 a.g.e.,I, 75

293 a.g.e., III, 471

294 Muhammed Abduh.Risâ/etâ't-teuftfd, s. 129; M. Reşîd Rızâ, Tefsîrü'l-Menâr, I, 8, 174-175; 111, 327

295 M. Reşîd Rızâ, Tefsîrü'l-Menâr, IV, 18; IX, 326

296 MuhammedAbduh, Risâletü't-teuhîd, s. 202, dipnot 2; M. Reşîd Rızâ, Tefsirü'l-Menâr, V, 365

297 a.g.e., VII, 31

298 et-Menâr, III [1318|,s. 572

299 a.g.e.. IX |1324|, s. 515-525, 906-925

300 a.g.e., IX |1324], s. 699-711

301 es-Se-lefü's-sâüh

302 Lane, Lexicon, IV, 1408

303 Tefsîrü't-Menâr,\\,8\; VII, 143, 198; XI, 314; XH. 190

304 a.g.e., VIII, •jO.eş-Şihâb(Nisan 1937] s. 434

305 M. Reşîd Rızâ. Tefsîrü'l-Menâr, VIII, 269

306 el-i'tişâm, giriş, I, 1 -9; Tefsîrü'l-Menâr, Vi, 156-163; VI!, 193

307 a.g.e., XI, 378

308 a.g.c, VII, 143, 198; IX, 132; X], 37B; eş-Şihâb |Şubat 1934], s. 99

309 M. Reşîd Rızâ. Tef-sîrü'l-Menâr, I, 253

310 a.g.e., V, 187, 201, 203, 208, 417; XI, 267

311 eş-Şihâb |Mart 1936|,s. 654; İKa-sım 1938], s. 230

312 M. Reşîd Rızâ, Tefsîrü'f-Menâr, II, 91 -93

313 en-Nisâ 4/59; el-Ahzâb 33/21

314 a.g.e., V, 238

315 Laoust, Essai sur tes doctrines soda/es, s. 226

316 eş-Şihâb [Nisan 1935], s. 8

317 M. Reşîd Rızâ, Tefsîrü'l-Menâr, V, 238

318 en-Nisâ 4/59

319 a.g.e., XII, 220-221: ayrıca bk. Muhammed İkbal, s. 125-129

320 Tefstrü'l-Menâr, II, 339

321 a.g.e., VU[, 317

322 a.g.e., \, 118; V, 211; VII!, 21 7; X, 432; XI, 265, 268

323 a.g.e., V, 211; Vlll, 288, 308-,XI, 253

324 a.g.e., VIIi. 219

325 a.g.e., II, 109

326 eş-Şûrâ 42/38

327 krş. Şafiî, s. 403

328 M. Reşîd Rızâ, Tefsî-rü't-Menâr,\l 108,454; V, 187, 206; VII. 118; VIII. 254, 428; Abdurrahman el-Kevâkibî, s. 118

329 M. Reşîd Rızâ, Tefsîrü't-Menâr, V, 206; VII, 198

330 a.g.e., MI, 12

331 a.g.e., V, 208

332 a.g.e., V, 190

333 The Recon-struction, s. 164

334 krş. Laoust, Le Califat dans la doctrine de Raşhid Ri-da, s. 21 vd.)

335 krş. Ali Merad, Le reformisme musulman, s. 376 vd

336 M. Reşîd Rızâ. Tefsîrü'l-Menâr, III, 327; VII, 140-141. 191; Abdurrahman el-Kevâkibî, s. 67; el-Menâr, IV [1318|, s. 210

337 Tefsîrü'l-Menâr, XI, 283-287; a.mlf.. Nida' ti't-cinsi't-tatîf, tür.yer.; Ali Merad, Le reformisme musulman, s. 315-331

338 Kerr, s. 179 vd

339 s. 31

340 bk. bibi

341 Muhammed Abduh, Risâtetü't-teuhîd, s. 155-156

342 meselâ cemaatle namaz, hac vb

343 a.g.e., s. 172; Muhammed İkbal, s. 89

344 özellikle Yahudilik ve Hıristiyanlığa ait

345 Muhammed Abduh, Risâletü't-teuhîd, s. 166 vd.; M. Reşîd Rızâ, Tefsîrü'l-Menâr, X, 448-456

346 a.g.e., VI, 146; eş-Şi-hâb |Ocak 19341, s. 57

347 M. Reşîd Rızâ, Tefsîrü't-Menâr.V, 416

348 Muhammed Ab­duh, Risâletü't-teohîd, s. 195-199

349 a.g.e., s. 171; M. Re­şîd Rızâ, Tefsîrü'l-Menâr, IV, 26-46; eş-Şi-hâb |Nisan 1935], s. 6

350 Risâtetü't-teuhîd, s. 172

351 eş-Şihâb | N i-san 1932|, s. 204 vd.

352 a.g.e., s. 198

353 M. Re-şîdRızâ, Tefsîrü'l-Menâr, VIII, 530-531; IX, 322-323; X, 45; XI, 243

354 a.g.e., II, 440

355 a.g.e., II. 304; IV, 21; XI, 256

356 el-câmiatü'l-İslâ-miyye

357 kendisine "emîrü'I-be-yân" belagatın sultanı) denmekteydi

358 Berque, II, 471-494

359 bir kısmı için bk. Brockeimann, GAL Suppl, III, 310-335, 435-436

360 meselâ savaşın sonunda revaç bulan varoluşçu felsefe ve Arap ül­kelerinde komünist nüfuzu takip eden yıl­larda yaygınlaşan Marksizm

361 antikolonyalizm, an-tiernperyalizm, Arap sosyalizmi, Arap bir­liği

362 Suriye-Lübnan, 1946; Libya, 1952;Sudan, 1955; Fas ve Tunus. 1956; Cezayir, 1962

363 Mısır, 1952; Irak, 1958; Tunus, 1957; Libya, 1969

364 tüketimmalları, işsiziikvb

365 spor, seyahat, eğlence

366 lomier, MIDEO 11954], s. 39-72

367 bk İslamcılık

368 Hidâyet, X, 436

369 I-III. 1903-1909

370 İlk defa Necef'te 1327 yılında, daha son­ra Seyyid Mahmûd Tâlikânî'nin Önsözüyle 1955'te basıldı

371 Resâ'il-i Meşrûttyyet, nşr. Gulâm Hüseyin Zergerî Nejâd, Tahran 1374 hş./1995

372 Seyyid Muhammed Hüseyin Tabâtabâî ve Murtazâ Mutahharî tarafından ele alınmış­tır

373 Mehdî Bâ-zergân ve Seyyid Muhammed Bihiştî me­seleyi tartıştılar

374 Cezâirî'nin tabiriyle şûrâ-yı fetva

375 Tahran 1322 hş./1943; daha sonra tekrar basılmıştır

376 Tahran İ335hş. / 1956

377 Tah­ran 1343 hş. /1964

378 Tahran 1344 hş./l965

379 Tahran 1342 hş. /1964

380 Tah­ran 1347 hş. /1969

381 yeni baskısı Tah­ran 1345 hş. /1966

382 Tahran 1347 hş. / 1969

383 Tahran 1347hş./ 1969

384 Tahran 1327 hş./1948

385 Tahran, ts

386 geniş bilgi için bk. HumeynÎ

387 bugün­kü Bengladeş, Hindistan, Pakistan ve Sri-lanka

388 türbe ve mezar başlarında birkaç gün süren bir çeşit anma töreni

389 Scientific Society

390 Indian National Congress

391 bu arada İstanbul ve Mekke'ye

392 Âlimcan Barudî hariç

393 bu tabir Türkistan'ın şehirli halkı için kullanılırdı

394 Bunun mensupları daha son­ra Genç Buharalılar adıyla anılmaya baş­lanacaktır

395 ayrıca bk. Cedîdciük

396 Târih, s. 853

397 Ahmedf 1603-1617}

398 Târih, s. 425-432

399 İpşir-li,7"£D,sy. 10-11 [19811. s. 268

400 Osmanlı Devlet Teşkilatına Dair Kaynaklar, s. 93-94, 111

401 Vâsıf, Târih lilgürel], s. 234

402 Zinkeisen, VI, 769

403 telif tarihi 1776

404 telif tari­hi 1783

405 Ak­san, s. 192

406 Hır-sova, 6 Temmuz 1791

407 bk. Vâsıf, vr. 93a-96a; Cevdet, V, 122-126

408 Ömer Faik, vr. 4a

409 Karal, Selim Hatt-ı Hümayunları, s. 179, 182

410 Cev­det, V, 122-125; mahzar metni için bk. Meh­med Edib, vr. 110MI23

411 Koca Sekbanbaşı Risalesi, s. 61; Dihkânîzâde Ubeydullah Kuşmânî, vr. 24a, 32a

412 BA.HH, nr. 9410

413 özellikle Ab­dullah Birrî

414 Hasköy Lağımcı ve Hum-baracı kışlaları, Taksim ve Levent kışlala­rı, Üsküdar ve Selimiye kışlaları

415 Büyük. Lâ­yiha, vr. 24) ve Ignatius d'Ohsson'un Beydilli, TD, XXXIV 11984, s. 268; a.mlf.. Türk Bilim ve Matbaacılık Tarihinde Mü-hendishâne, s. 30, 36-45

416 Öğreten, s. 95-98; ayrıca, TSMA, nr. E 447/2

417 Beyd illi, Türk Bilim ue Matbaacılık Tari­hinde Mühendishâne, s. J 55-159

418 Dia-tribe de l'ingenieur Seid Moustapha sur t'etat actuet de l'art militaire du genie, et des sciences â Constantinople, 1803

419 telif tarihi, 1806

420 Cev­det, Viıi, 159

421

422 telif tarihi, 1802

423 telif tarihi, 1804

424 Nizâmü'l-atîk,vr. 4a

425 Târih, vr. 72b-73i'

426 Irak ve Suriye vilâyetleri

427 TOEM, VII/41 113321, s. 273

428 Tarih, I, 112; krş.ayrıca Neumann. s. 110

429 bu hususta ayrıca bk. Beydilli, Türk Bilim ue Matbaacılık Tarihinde Mühendishâne, s. 67-68, 75

430 Karal, Selim Hl'ün Hatt-ı Hü­mayunları, s. 83

431 TAD, Viı/12-13 (1969], s. 159-160

432 Zebîre-i Kuş-mâni, vr. I0b

433 a.g.e., vr. 363

434 Majer, s. i 48

435 Beydilli, Türk Bilim ue Matbaacılık Tari­hinde Mühendishâne, s. 136, 143,255, 327

436 krş.ag.e., s. 136-137

437 TAD, VII/12-13|1969|,s. 154,156

438 Cevdet, VIII, 179

439 Abdullah Molla, vr. 6b; krş. Beydi ili, Türk Bilim ue Matbaacılık Tarihinde Mühendishane, s. 327

440 Cevdet, VIII, 4

441 a.g.e., Viıı, 107

442 bk.TAD.VH/l2-13 |1969|, s. 153

443 Karal, Ha­let Efendinin Paris Büyük Elçiliği, s. 25-30

444 bk. TSMA, nr. E 1524/3

445 TSMA, E 1524/3

446 TSMA, E 4776

447 umûr-ı siyâsiyye ve tedbîr-i müdün

448 Cevdet, VI, 285

449 Sefâretnâme ue Lâyiha, vr. 67b

450 Karal, TV, 1 (19421, s. 356-368

451 İÜ Ktp.. TY, nr. 9670; telif tarihi. 1827

452 Şirvanlı Fa­tih Efendi, vr. 39a-40a; Esad Efendi, s. 174-178

453 daha sonraki ıslahat faali­yetleri İçin bk. batılılaşma; ıslahat fermanı; tanzimat

454 makâmât-ı mü-bâreke

455 Engelhardt, s. 124

456 Cev­det, I, 75-82

457 Engelhardt, s. 125

458 Cevdet, 1, 70

459 a.g.e., I, 71

460 a.g.e.. I, 68

461 bk kuleli vak'ası