Bilgi gereklilikleri ve kimyasal güvenlik değerlendirmesi rehberi

İyonize maddeler

Organik bir asit veya bazın iyonizasyon derecesi bileşiğin akıbetini ve toksisitesini önemli ölçüde etkiler. Bir maddenin iyonize etkisinin toksitesinin yanı sıra suda çözünürlüğü, adsorpsiyon ve biyokonsantrasyonu karşılık gelen nötral molekülden belirgin olarak farklı olabilir.

Bir maddenin disosiasyon sabiti (pKa/pKb) biliniyorsa bileşiğin disosiye ve nötral formu belirlenebilir. Bilgi gerekliliği hakkında detaylı açıklama için Bölüm R.7.1.17.

Bir maddenin su ve hava veya katılar arasındaki ayrışması söz konusu olduğunda bir pHda bileşiğin sadece disosiye olmayan fraksiyonunu göz önüne almamak için bir düzeltme gereklidir. Düzeltme faktörü eşitlikleri için bakınız Bölüm R.7.1.20.

4. Ortamda bozunma hızları

Tüm çevresel kompartmanlarda ve atık su arıtma tesislerindeki parçalanma/bozunma maddenin hazır biyolojik bozunurluğu ile ilgili bilgi kullanılarak öngörülebilir. Burada sadece hazır biyolojik bozunurluk ile ilgili bilgileri kullanarak yapılan hesaplamaların çok konservatif olduğunu vurgulamak gerekir. Bu nedenle tekrarlama stratejisinin bir parçası olarak ortamdaki güncel parçalanma hızları ile ilgili düzeltilmiş bilgiler kullanılabilir. Bu durumda ve inorganik maddelerle ilgilenilmesi halinde parçalanmayla ilgili bilgilere nasıl ulaşılacağı Ek R.7.13-2’de verilmiştir.

Bu bölümde aşağıdaki süreçler tanımlanmaktadır.

• Yüzey suyundaki hidroliz

• Yüzey suyundaki ve atmosferdeki fotoliz;

• Atık su arıtma tesisindeki parçalanma

• Çevresel kompartmanlardaki( yüzey suyu, toprak, sediment=tortul madde) biyolojik bozunma

Genelde bozunma süreçlerinin değerlendirilmesi çevresel koşulları mümkün olduğunca gerçekçi şekilde yansıtan verilere dayanmalıdır. Bozunma hakkında bilgi gereklilikleri ile ilgili bakınız Bölüm R.7.9

1. Hidroliz

Hidroliz olabilen bir maddenin hidrolitik yarı ömrü için değerler ( DT50).PEC yerel ve özellikle PEC bölgesel hesaplamada kullanılan modellerde kullanılabilen bozunma hızı sabitlerine dönüştürülebilir. Kolay biyolojik bozunurluk çalışmasının sonuçları hidroliz ürünlerinin kendilerinin biyolojik bozunur olup olmadığını gösterecektir. Benzer şekilde, hidrolitik DT50 nin 12 saatten az olduğu yerlerdeki maddeler için çevresel etkiler muhtemelen ana maddenin kedisinden ziyade hidroliz ürünlerine atfedilir. Bu etkiler de değerlendirilmelidir. Hidroliz ile ilgili daha detaylı bilgi için bakınız Bölüm R.6. ve Bölüm R.7.9 ve R.7.1.7

Pek çok madde için hidrolizin hızı toprakta spesifik çevresel pH ve sıcaklığa ve ayrıca nem içeriğine büyük oranda bağlıdır. Tatlı su, sediment ve toprak için risk değerlendirme amaçları için Tablo R.16-9'un standart çevresel parametrelerine uyumlu olan pH 7 ve 12 ▫C sıcaklık (285 K) normal olarak kullanılır. Fakat bazı maddeler için maddenin ters etkilere neden olma potansiyelini tam olarak yansıtmak için farklı bir pH ve sıcaklık varsaymak gerekebilir. Hidroliz profili pH 4-9 un üzerindeki önemli ölçüde farklı oranlar gösterdiğinde ve ilgili toksisitenin stabil ana madde veya hidroliz ürünü tarafından özel olarak meydana getirildiği durumlarda bu özel öneme sahip olabilir.

Hidroliz hızları her zaman artan sıcaklıkla artar. Hidroliz yarı ömürleri standart testlerle belirlendiği zaman aşağıdaki eşitlikle ortama Türkiye dış sıcaklığını yansıtmak için yeniden hesaplanmalıdır.

DT 50( X ^oC ) = DT 50(t ) . e ^{(0.08.(T-X ))} (Eşitlik R.16-9)

burada X=tatlı su için 12 ^oC . Çevresel kompartmanın tipik pH'ının sıcaklığa ek olarak hidrolizi etkilediği spesifik bir madde için belgelenen değerlerinde en ilgili hidroliz hızı alınmalıdır veya farklı pH değerlerindeki standart testin sonuçlarından elde edilmelidir. Daha sonra gereken yarlerde sıcaklık düzeltmesi uygulanmalıdır.

Alternatif bir pH'nın kullanılması çevresel dağılımı ve toksisiteyi çözünen türlerin özelliğinin etkilediği zaman, örneğin iyonize olan maddeler ile nihai bir PEC/PNEC karşılaştırması yaparken bunun tamamen göz önüne alınıp alınmadığından emin olunmalıdır.

(Eğer biliniyorsa) hidroliz için yarı ömür yalancı bir birinci derece oranına dönüştürülebilir.

khydr su = ln 2 / DT50 hydr su (Eşitlik R.16-10)

Sembollerin açıklaması

DT50hydrsu yüzey suyundaki hidroliz için yarı ömür [d] veri seti

khydrsu yüzey suyundaki hidroliz için birinci derece hız sabiti [d^-1]

2. Suda fotoliz

Yüzey suyunun çoğunda çözülmüş organik madde yoğun ışık zayıflatılmasından sorumludur. Bu nedenle fotoliz süreçleri normalde su kütlelerinin üst bölgelerinde sınırlıdır. Fotosentitizasyon veya oksijen transiyentleri (1O2,OH- radikalleri ,ROO radikalleri) ile reaksiyon gibi dolaylı süreçler tüm yıkım hızına belirgin şekilde katkıda bulunabilir. Sudaki fotokimyasal parçalanma süreçleri sadece diğer parçalanma/bozunma süreçlerine (biyolojk bozunma ve hidroliz) dayanıklı maddeler için önemli akıbet süreci olabilir. Bu özellikle ilgili daha fazla bilgi için bkz Bölüm R.7.9.4.

Doğal su kütlelerindeki fotokimyasal formasyon hesaplanırken aşağıdaki yönler göz önünde bulundurulmalıdır;

• Gelen ışığın yoğunluğu mevsimsel ve coğrafi koşullara bağlıdır ve geniş olarak değişim gösterir. Uzun dönem hususlar için ortalama değerler kullanılır, kısa dönem maruz kalma için olumsuz solar radyasyon (kış mevsimi) seçilmelidir;

• Çoğu doğal su kütlelerinde fotoreaksiyonun hızı çözülen ve asılı maddeden etkilenir. Maddenin konsantrasyonu normalde çözülmüş humik asitleri konsantrasyonun düşük olduğu için doğal içerikler sudan içeri giden güneş ışığının daha fazla bir kısmını emer.

Bölgesel modelin standart parametreleri (3 m su derinliği ve 15 mg/ l asılı madde) kullanılarak ışık yoğunluğundaki azalma su kolonu boyunca % 98 den daha fazladır.

Bu yolun diğer sürelere kıyasla daha az önemli olmadığına dair açık kanıt varsa ve etkinliği ölçülebiliyorsa dolaylı (sensitize fotokimyasal reaksiyonlar sadece) su kütlelerinin genel yıkım hızına dahil edilmelidir. Doğal sulardaki fototransformasyon süreçlerinin karmaşık hesaplamalarını kolaylaştırmak için bilgisayar programları geliştirilmiştir.(bkz Bölüm R.7.9). Pratikte sudaki ışıkla parçalanmanın çevrede önemli olduğunu kolaylıkla göstermek mümkün olmayacaktır.

(Eğer biliniyorsa) sudaki fotoliz için bir yarı ömür değeri yalancı bir birinci derece hız sabitine dönüştürülebilir;

kfotosu = ln 2 / DT50 foto_su (Eşitlik R.16-11)

Sembollerin açıklaması

DT50fotosu yüzey suyundaki fotoliz için yarılanma ömrü [d] veri seti

kfotosu yüzey suyundaki fotoliz için birinci derece hız sabiti [d-1]

3.