Bilgi gereklilikleri ve kimyasal güvenlik değerlendirmesi rehberi

Atık su arıtımı-PEC_KAT hesaplanması

Bu bölümde aşağıdaki parametreler elde edilmiştir:

•Bir kanalizasyon arıtma tesisinde havaya salınım (ileride PEChava tahmininde kullanılacaktır);

•Kanalizasyon çamurunun konsantrasyonu (ileride PECtoprak tahmininde kullanılacaktır);

•Bir kanalizasyon arıtma tesisinden arta kalan sıvıdaki konsantrasyon (ileride PECsu tahmininde kullanılacaktır).

Uzaklaştırma (eliminasyon) çevreye salınım yapmadan önce gaz veya sıvıdaki maddelerin konsantrasyonundaki azalımı ifade etmektedir. Su fazındaki uzaklaştırma kimyasal veya biyokimyasal prosesler kadar fiziksel olarak meydana gelebilir. Bir kanalizasyon arıtma tesisinde (KAT), temel fiziksel proseslerinin birisi tutulan materyalin uzaklaştırdığı asılı maddenin çökelmesidir. Fiziksel prosesler bir maddenin etkisini azaltmaz örneğin sıvının katıya dönüşümü gibi bir fazdan bir faza dönüşümü sağlar. Buharlaşan maddelerin olduğu durumlarda havalandırma prosesi katı/sıvı fazdan sıyrılarak su fazından atmosfere uzaklaşmasını sağlar. Maddeler tuzak bir solusyondan geçirilmesi veya uygun bir materyal üzerine tutundurulması gibi temizleme prosesleri suretiyle egzos gazı buharı ile uzaklaştırılabilir.

1. Atık su arıtımı

Su ortamı için PEC' i tanımlarken kritik sorulardan birisi bir atıksu arıtma tesisinden geçecek maddenin olması veya olmaması ve eğer madde varsa çevreye deşarj yapılmadan önce arıtma tesisinin çeşidi önemlidir. Avrupa Birliğine üye ülkelerdeki atık çalışmaları ile ilgili yüzdelik durum oldukça farklıdır (bkz Ek R.16-4). AB’deki yüzdelik oran Şehir Atıksu Arıtma Yönetmeliğinin (UWWTD, 91/271/EEC) yürürlüğe konulmasından dolayı gelişme eğilimindedir. Bu yönetmelik nüfusu 2000 nin üzerinde olan yerlerde atıksuyun toplanması ve en az ikincil bir prosesden geçirilmesini sağlayan üye ülkelere (ulusal yasalara yerleştirilmesiyle) ihtiyaç duyar. Yönetmeliğin uygulamaya konulmasındaki zaman limiti deşarj edilen su kütlesinin hassasiyeti ve yığını ölçüsüne bağlı olarak 31/12/98, 31/12/2000 veya 31/12/2005’tir. Atık su arıtma tesisindeki ara şeklin %80 olması bölgesel standart çevre için önerilmektedir. Bu değer Kılavuz dokümanın düzenlenmesinde geniş şehir alanlarının gerçek durumunu temsil etme görüşündedir. Yalnız mekanik (birincil proses) olarak değil biyolojik uygulamaların yapılmadığı nehir ağızlarında 2000-10000 nüfus aralığındaki

Yığınlardan ve denizdeki 10-100.000 arasındaki nüfus aralığındaki yığınlardan deşarj olan atık su için hassas olmayan alanların bildirilmesi için üye ülkelere olanak sağlar. Bu organik yüklemenin (nüfus eşitliği açısından) %9 dan az olduğu 4 üye ülke için dikkate değerdir.

Endüstriyel tesislerde atıksu arıtma ile ilgili durum değişebilir. Büyük endüstriyel tesislerinin birçoğu genellikle belediye atıksu arıtma tesisine bağlıdır veya tesiste arıtma olanaklarına sahiptir. Birçok durumda, bu arıtma tesisleri biyolojik arıtma tesisleri değildir fakat çoğu kez yardımcı ajanlar gibi demir tuzları tarafından yaklaşık %25-50 COD olarak ölçülen organik maddenin çökelme prosesi sonucunda azalan organik maddenin topaklandığı fiziko-kimyasal arıtma tesisleridir. Yukarıda tanımlanan durum aşağıdaki gibi dikkate alınır:

• 
  Yerel ölçekte atık su çevreye doğru boşalmadan önce KAT' den geçebilir de geçmeyebilir de. Maruz kalma senaryolarına bağlı olarak, KAT ile veya KAT'siz su PEC_yerel hesaplanabilir. Bazı durumlarda, KAT den geçecek yerel salınımlar eğer ortaya çıkamazsa her iki durumda ihtiyaç duyulabilir. Bir KAT-arıtma göz önüne alınmadan PEC sadece maruz kalma tahmininde madde dikkate alındığı zaman doğrudan suyun yaygın olarak boşaltılmasında özel olarak tanımlandığında kullanılacaktır;
  
• 
  Standart bölgesel ölçekteki çevre için (tanımlama için, bkz Bölüm R.16.6.6.8) atık suların %80'i biyolojik KAT'de işlenir ve geriye kalan %20'si yüzey sularına doğrudan salındığı farzedilir (mekanik arıtmaya rağmen elimine edilen organik maddenin bazı etkileri vardır, bu ihmal edilir çünkü diğer taraftan taşan sel suyu daima biyolojik arıtmada yüzey sularına doğru boşalır. Bunların iki olumsuz etkileri çevre kirliliği ile ilgili az ya da çok birbirini telafi ettiği varsayılır.
  

Atık su arıtma tesisinde uzaklaştırma derecesi maddenin biyolojik ve fiziko-kimyasal özellikleri (biyolojik bozunma, çamur üzerine tutunma, çözünemeyen maddenin tortulaşması, buharlaşma) ve tesisin işletme koşulları tarafından belirlenir. Uzaklaştırma derecesi üzerinde geçerli verinin miktarı ve tipi değişebilir, aşağıdaki tercihler dikkate alınır:

2. Tam ölçek KAT' de ölçülen değerler

Uzaklaştırma yüzdesi ölçülmüş giren ve çıkan konsantrasyonların esasına dayanması tercih edilir. Çevreden ölçülmüş veri gibi, KATs den ölçülen veri temsil edilebilirlik ve yeterliliğe göre değerlendirilebilir.

Değerlendirme arıtma tesisinde ayırmanın etkisi oldukça değişken ve işletme koşullarına bağlıdır, örneğin havalandırma tankında tutulma zamanı, havalandırma yoğunluğu, içeriye akan konsantrasyon, çamurun adaptasyonu ve süresi, faydalanma derecesi, yağmur suyu tutunma kapasitesi gibi. Veriler belirli minimum koşulları yerine getirilmiş olması şartıyla kullanılabilir, örneğin ölçümler uzun zaman periyodu üzerinde gerçekleştirilebilir. Bundan başka değerlendirme tutunma ve gidermeden dolayı uzaklaştırma göz önünde tutulursa verilmelidir. Kütle denge çalışması olmayan durumunda gerçekleştirilmiştir, hava veya çamura doğru taşınma yüzdesi tahmin edilmelidir, örneğin ölçülen uzaklaştırma Ek R.16-3 deki çizelgede çamur ve havadaki yükselme fraksiyonları gibi.

Özel KAT verileri dikkatli kullanılmalıdır. Örneğin veriler ölçüldüğü zaman maddenin bu özel kullanım kategorilerinin değerlendirmesi için sadece kullanılabilen veriler, yüksek hacimli sınırlandırılmış ara ürünler üretilmesinde yüksek derecede adapte olmuş KAT için geçerlidir

3.