BiLGİsayar destekli tasarim (cad) kurslari
Yüklə 1,63 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- DELME DENEYLER
- KAYNAK
- Ecvet B
- ORTALAMA SICAKLIK VE
Tablo 1. Delme deneylerinde kullanılan zımba ölçüleri.
Mühendis ve Makina Cilt:31 Sayı:366 Temmuz 1990 15 Zımbalar 1.2344 malzeme numaralı (SAE H13) sıcakiş takım çeliğinden imal edilmiş, yağda sertleştirilerek 550°C'da menevişlenmiştir. Deney parçası olarak d0 = 38 mm, h0 = 38 mm ölçülerindeki silindirik numuneler kullanılmıştır. Deney parçaları AIS11040 malzemeden yapılmıştır. o.o 0,3 o,i 0,6 o,a ı.o Delme Oranı ı»(h /h) 2,0 Deney parçaları 1050°C sıcaklığa kadar ısıtılmış, fırından çıkartılan parçalar alt zımba üzerine merkezlenmiş ve üst zımbanın aşağı hareketi ile de- linmiştir (Şekil 1). Deneyler belirli delme oranları ((in (hn/h)) için bir elektronik anahtar sistemi ile otomatik v ° " v Şekil 2. Zımba kenar yuvarlatmasının delme kuvvetine etkisi. (dz = 24 mm, az = 0°, sıcaklık = 1050°C) olarak durdurulmuş ve delme kuvvetleri kaydedil- miştir. temas bsndı n. 9 0.2 o,i 0,6 0,8 ı.o Delme Oranı ı-(no/h> ?. ÜJ 3. Zımba kenar yuvarlatmasının delme kuvvetine etkisi. (dz = 24 mm, Şekil 1. Delmede deney parçası geometrisi. Delme kuvveti elektronik olarak çift kanallı bir kaydedici yardımıyla zamana göre kaydedilmiştir. DELME DENEYLERİ Çalışmanın amacı ve programı bölümünde be- lirtildiği şekilde gerçekleştirilen delme deneyleri sonucunda elde edilen delme kuvveti değerleri, delme oranına karşılık gelecek şekilde ve zımba ken- ar yuvarlatması parametre olmak üzere Şekil 2,3,4,5 ve Şekil 6'da gösterilmektedir. Bütün diyagramlarda zımba kenar yuvarlat- masının büyümesi delme kuvvetini azaltmaktadır. Küçük delme oranları için önemsiz değerlerde olan bu azalma, büyük delme oranları için belirgin- leşmektedir. Yine Şekil 2,3 ve 4 incelendiğinde konikliğin, çalışmada kullanılan deney parçası boyutları için, delme kuvveti üzerinde pek etkili olmadığı anlaşılmaktadır. ,o o.! o.i 0,6 0.8 1,0 Delme Oranı i"(Wh> 2.0 Şekil 4. Zımba kenar yuvarlatmasının delme kuwetine etkisi. (dz = 24 mm, ccz = 10°, sıcaklık = 1050°C) Delme kuvvetinin, zımba kesitine bölünmesi ile elde edilen delme basıncının delme oranı ile değişimleri ise R2 = O mm ve düz zımbalar için Şekil 7de birarada gösterilmiştir. Diğer kenar yuvarlatmaları için de benzer sonuçlar elde edilmiştir. Şekil 7'deki diyagram ince- lendiğinde, zımba çapındaki artışın, zımba basıncını 16 Mühendis ve Makina Cilt:31 Sayı :366 Temmuz 1990 llllllllllllllll 0,2 o.» ı.» Delme Oranı ı»(h /h) 2.0 Şekil 5. Zımba kenar yuvarlatmasının delme kuwetine etkisi. (dz = 24 mm, az = 05°, sıcaklık = 1050°C) o 0,2 o.* 0,6 0.8 1,0 Delme Oranı in(hs'h) 2,0 6. Zımba kenar yuvarlatmasının delme kuwetine etkisi. (dz = 28 mm, az = 0°, sıcaklık = 1050°C) 0,0 0,2 o,« o.t o.» ı.o Delme Oranı in(ho/h> 2.0 Şekil 7. Zımba çapının delme basıncına etkisi. (Rz = O mm, azalttığı anlaşılmaktadır. Delme deneylerinde elde edilen gerilmeler (delme basıncı), yine aynı malzeme ve aynı deney sıcaklığında yapılan yığma deneyi sonuçlarıyla [8], karşılaştırıldığında, gerçek yığılma gerilmelerinden daima daha yüksek olduğu anlaşılmaktadır. Bunun nedeni, delme zımbalarını çevreleyen malzemenin, yine zımbalar arasında ka- lan malzemenin hareketine yaptığı kısıtlayıcı etki ola- rak yorumlanmıştır. Yine delme oranının artışıyla birlikte, delme kuvveti ve dolayısıyla da delme basıncının hızla artışı, zımbaların arasında kalan ölü bölgelerin hareketinin zorlaşması ile açıklanmıştır. SONUÇLARI Yapılan bu deneysel çalışmada elde edilen sonuçlar aşağıdaki gibi özetlenebilir:
KAYNAKÇA 1. Shaw M.C., DeSalvo G.J., "A New Approach to Plas- ticity and Its Application to BluntTvvo Dimensional Indenters", J.of Eng.- for Ind. , May, pp 469-479, (1970). t. Francis H.A , "Phenomenclcsical Analysis of Plastic Spherical Indentation", J ot Eng. Mat. and Tech., July, pp 272- 281, (1976).
Mühendis ve Makina Cilt:31 Sayı:366 Temmuz 1990 17 B örül ardaki ısı kayıplarının hesaplanması Çünkü sıcaklıklar arttıkça aynı malzemenin X değeri de artmaktadır. Bugün birçok kimsenin teknik izo- lasyon hesapları yaparken yanlış olarak inşaatlar için geçerli olan X değerlerini aldığı ve o şeklide hesap yaptığı bilinmektedir. Bu şekilde yapılan hesapların da yanlış sonuç vereceği kuşkusuzdur. Ortalama sıcaklık, bir ısı izolasyon malzemesinin kullanıldığı yerde her iki tarafında sıcaklıkların aritmetik ortala- masıdır. Ecvet BİNYİLDIZ Y.Mİmar Yapı Fiziği Uzmanı, Safaş A.Ş. D cğişik her çap, her sıcaklık, her yalıtım malzemesi kalınlığı ve diğer bazı etkenlere (boruların açıkta veya kapalı yerde bulun- ması gibi) bağlı olarak ısı kayıp hesapları ayrı ayrı yapılmalıdır. Ancak bu çok zaman alıcı bir iş olduğundan genellikle ilgili lite- ratürlerde bulunan grafik ve abaklardan yararlanılır. Fakat o grafik ve abaklar dahi aşağıda gösterilen hesap metoduyla hazırlandığından bu tür hesapların nasıl yapıldığını bilmekte yarar olduğu kuşku- suzdur. t~i eat loss calculations must be done for each case in according to the different dia- metcr, different temperature, insulation material thickness and some other factors (piping in outdoor ör indoor). Although this consumes a lot of time, graphics and abac charts are used generally. it is definitely useful to know how these calculations are done since those graphics and abac charts are fornıed by using the calculation method presented in this article. t1 = 180°C ty = 40°C 180 + 40 Örnek: t1 = iç sıcaklık ty = dış yüzey sıcaklığı tm = ortalama sıcaklık 2 , = 110°C Bu kural tek tabaka halinde uygulanan teknik izolasyon işlerinde izolasyon yüzey sıcaklığının önceden bilinmesi durumunda geçerlidir. Eğer izo- lasyon yüzey sıcaklığı bilinmiyorsa bu durumda \î = iç sıcaklık \2 = dış ortam sıcaklığı tm = ortalama sıcaklık olmak üzere tı+- formülü kullanılır. Örnek t! = 300°C t2 = 20°C (dış ortam sıcaklığı) 300+- ORTALAMA SICAKLIK VE ÖNEMİ : esaplara başlamadan önce ortalama sıcaklığın bilinmesi gerekir. Çünkü yapı izolasyon hesaplarında ısı yalıtım malzemelerinin A, değerleri sabit olarak alınırken, tesisat hesaplarında bu değerler ortalama sıcaklığa göre alınmalıdır. tm = 177°C Dış yüzey sıcaklığı, dış hava hareketine bağlı olarak değişir. Dış hava ne kadar hareketsiz(rüz- garsız) olursa yüzey sıcaklığı dış ortam sıcaklığına o kadar yakın olur. Bu nedenle ısı izolasyon malze- mesinin hesaplara temel olarak alınması gereken gerçek değeri bu ortalama sıcaklığa göre alınmalıdır. Bu değerler yalıtım malzemesi üreticilerinin bro- şürlerinden alınır. 18 Mühendis ve Makina Cilt:31 Sayı:366 Temmuz 1990 q = (kcal/mtul saat) Seçilen izolasyon kalınlığı Isı iletkenlik (177°C Ört. sıcaklığa görejdeğeri A. Bir borudaki ısı kaybını hesaplamak için çeşitli yöntemler vardır. Bunlar formülle hesaplama, grafik ve abaklardan faydalanma, veya VDI 2055'de olduğu gibi bazı etkenlerin birbiriyle çarpımı yöntemleridir. Bütün bu yöntemlerin temelinde formülle hesaplama yattığından bu şekilde bir örnek vereceğiz.
aa.da o, . dj 2A. t1 = \2 = Oj = Â = Burada iç sıcaklık dış ortam sıcaklığı iç yüzeysel film katsayısı ortalama sıcaklığa göre yalıtım malzemesinin gerçek ısı iletkenlik değeri aa = izolasyonlu toplam dış çap (m) izolasyonsuz boru dış çapı (m) = dış yüzeysel film katsayısı 1 Burada değeri genellikle a, nin büyük olmasından dolayı çok küçük çıkar. Bu ne- denle hesaba katılmayıp ihmal edilir. Bu durumda formül basitlesin 80 mm.(0.08 m) 0.055 kcal/mh°C (Firma broşüründen) 478 mm (=0.478 m) izolasyonlu dış çap Bu değerleri formülde yerine koyalım: 3,14 (300-20) 1 q=- 1 0.478 -.in + - 2.055 0.318 7.478 q = 220 kcal/m tul saat bulunur. Eğer bu boru izolasyonsuz olsaydı q = 5555 kcal/mtul saat olacaktı (literatür) 5555-220 izolasyon yapılmakla = % 96 enerji 5555 (yakıt) tasarrufu sağlanmış olur ki, işletmeler için çok önemli bir tasarruf kalemidir. Yüklə 1,63 Mb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||