BiLİm adamlari

Sayı:

Tarih:
BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞINA

ANKARA


Konu: Aydın/Kuşadası Kruvaziyer Limanı ve Koltuk Limanı, 1/5000 ölçekli nazım plan değişikliği ve 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliği kararının itiraz ve Bakanlığınızca onaylanmaması talebimizdir.

Bilindiği üzere Kuşadası Limanı Özelleştirme İdaresi tarafından 28 Nisan 2003 tarihinde Ege Liman İşletmeleri A.Ş. ne ihale edilmiştir Bakanlığınızca yeni yapılan imar planları ile dolgu alanları oluşturulmuş ve bu alan üzerine 0.60 yoğunlukta 6.50 yükseklikte yapılaşma hakkı verilmiştir. Bu alana da terminal binası ve alışveriş merkezi inşa edilmiştir.

Bilahare , 01.06.2006 Tarihli 1/1000 Ölçekli Kuşadası Limanı Uygulama imar planı ve Plan Notları, Danıştay 6. Dairesi’nin 09.11.2009 gün ve 2006/5903 Esas ve 2009/10860 Karar sayılı kararı ile; "1/1000 ölçekli uygulama imar planının, uygulama imar planında olması gereken şartları taşımadığı, bu bakımdan planlama tekniklerine uygun olmadığı, Kuşadası'na ait planlarla bir bağlantı kurularak planın kademeli birlikteliğinin sağlanması gerekirken noktasal bir müdahale ile plan yapıldığı ve planın kentsel sistem üzerinde hiçbir etkisinin olmayacağının varsayıldığı, Kuşadası'nın doğal görünümünü, kentsel siluetini, kültürel ve tarihsel kimliğini değiştirecek nitelikte olduğu, Güvercinada'nın önü kapatılarak kentin tarihsel kültürel simgesinin kent siluetinden yok edildiği, çevre kalitesi, sosyal uyum, kültürel canlılık ve kent ekonomisini olumsuz etkilediği, sonuç olarak 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve plan notlarının şehircilik ilkelerine, planlama esaslarına ve kamu yararına uygun olmadığı” anlaşılmış ve plan iptal edilmiştir.
Yeni onaylanan “Kuşadası Kruvaziyer Limanı ve Koltuk Limanı Uygulama İmar Planı” nı incelediğimizde;

Özelleştirmeden önce, onaylanan planlarda, “Kurvaziyer liman tesisleri” olarak gösterilen imar adası üzerinde, (gümrük, restoran, cafe ve alışveriş ünitelerinin bulunduğu bina) kapalı alanı maximum

500 m2 den oluşan Hizmet binası mevcut idi.
Özelleştirmeden sonra, mahkeme kararıyla iptal edilen ve yeni onaylanan imar planında, planda belirtilen “Kruvaziyer liman tesisleri” imar adası dışındaki, kurutma ve dolgu alanlarına da yapılaşma hakkı verilmiştir, yapılaşma hakkı;
Mahkeme kararı ile iptal elden imar planında 7750 m2 ye,
Yeni onaylanan “Kruvaziyer Limanı ve Koltuk Limanı Uygulama İmar Planı” nda ise plan açıklama raporunda belirtildiği gibi;

a- 3. iskele için ilave yapılaşma hakkı ; 6360 m2, dolgu alanı x 0.60 yapı yoğunluğu = 3816 m2

b- Balıkçı barınağı için ilave yapılaşma hakkı; 8550 m2 dolgu alanı x 0.60 yapı yoğunluğu = 5130 m2

c- Koltuk limanı için ilave yapılaşma hakkı; 10600 m2 dolgu alanı x 0.20 yapı yoğunluğu = 2120 m2 olmak üzere toplam 11066 m2 daha ilave yapılaşma hakkı verilmiştir.

Özetle; özelleştirmeden önce “Kurvaziyer liman tesisleri” 2 iskeleye, 500 m2 lik bir yapı ile hizmet verirken, özelleştirme sonrası, mahkeme kararı ile iptal edilen ve son onaylanan imar planı ile yapılaşma hakkı 18816 m2 ye çıkartılmıştır.
Netice de ; 3. bir iskele bahanesi ile yapılaşma hakkı 40 misli kadar arttırılmıştır.

Gemi ile gelen turistler giriş işleminin yapılmasından sonra otobüslerle Efes, Meryem Ana, Şehir turu gibi aktivitelere katılarak tekrar gemilerine dönmektedirler.Geminin kalkış saatine kadar bir süre tanınması halinde ise şehrin muhtelif yerlerinde ve liman alanına bitişik yüzlerce mevcut, cafe, restoran, alışveriş mekanlarında ihtiyaçlarını karşılamaktadırlar.

Yapılan planla; liman, kentten uzak, bağımsız bir bölge gibi kabul edilmiş, kente gemilerle gelen turistlerin ihtiyaçlarını karşılamanın ötesinde, yaz sezonunda kente gelen her türlü, yerli ve yabancı milyonlarca insanın talebine cevap verecek bir ticaret merkezi yapılmasına olanak sağlanacaktır. Dolayısı ile deniz doldurularak “ LİMAN “ adı altında 18816 m2 büyüklüğünde bir yapılaşmanın inşa edilmesine imkan verilecektir.
Uygulama imar planı açıklamasının 2.2. maddesinde de belirttiği üzere; Terminal binasına (gümrük ve göçmenlik bürosu, büfeler ve gümrüksüz satış alanı) 300 m2 kadar bir ilave öngörül iken, diğer amaçlar ve ticaret merkezi için ise 10766 m2 ilave öngörülmesi halinde yalnızca ticaret merkezi birimlerinin gelirinin artması sağlanacaktır.
Planda ve notlarda herhangi bir kural ve ilke belirtilmediği için şehir merkezinin 500 mt lik sahil bantında, doldurma ve kurutma yoluyla elde edilen 35000 m2 ye varan alanda, otopark olarak gösterilen bir parça dışında, işletmeciye, dilediği şekilde toplam 18816 m2 yapı yapma izni verilmiştir.
Plan notlarında, Otopark alanına yapı yapılamayacağı belirtilmesine rağmen, alan 0.60 emsalle taranarak, bu alanın yapı hakkının da diğer dolgu alanlarında kullanılması sağlanmış, diğer dolgu alanların Emsal değeri de otomatikman E= 0.90 – 0.95 lere çıkartılmıştır. Bu hüküm de plan içerisinde çelişki yaratmaktadır.
Onaylanan yeni planın , hiçbir araştırma ve analiz yapılmadan hazırlandığı, Kuşadası’nın en büyük doğal dere yatağının çıkış noktası üzerinin bile dolgu ile kapatılmasından anlaşılmaktadır.
Bu veriler ışığında görülmektedir ki; onaylanan plan ve açıklama raporu bütünsellik arzetmediğinden ve bilimsel bir çalışma neticesinde hazırlanmadığından dolayı uygulanması mümkün değildir.
İtiraz Nedenlerimiz;
İptal edilen planın bilirkişi raporu ile mahkeme kararının gerekçelerini ,Yeni onaylanan “Kuşadası Kruvaziyer Limanı ve Koltuk Limanı Uygulama İmar Planı” nda incelediğimizde;

1- Yeni onaylanan “Kuşadası Kruvaziyer Limanı ve Koltuk Limanı Uygulama İmar Planı” yukarıdaki açıklamalar dahilinde “uygulama imar planında olması gereken şartları taşımadığı, bu bakımdan planlama tekniklerine uygun olmadığı, Kuşadası'na ait planlarla bir bağlantı kurularak planın kademeli birlikteliğinin sağlanması gerekirken noktasal bir müdahale ile plan yapıldığı ve planın kentsel sistem üzerinde hiçbir etkisinin olmadığı” gerekçelerini taşımaya devam etmekte, hatta çoğaltmaktadır.

2 –Yeni planda, yeni dolgu alanlarının istenilen herhangi bir yerine yeni yapı yapılmasına izin verildiği için, yeni yapılar “kentin doğal görünümünü, kentsel siluetini, daha da perdeleyecektir,
3 –Terminal binasına taban alanı 300 m2 kapalı alan ilavesi ile, kentin tarihsel/kültürel simgesi olan “Güvercinada” nın önü daha da kapatılacaktır.
4 - Mevcut ve yeni oluşacak yapılar ile, Kentle deniz arasına, sur gibi bir yapılaşma oluşacak ve bölge kentsel sistemden iyice koparılacaktır.
5 - Yeni dolgu alanları üzerine yapılacak ilave cafe restorant ve dükkanlar ile yeni, büyük bir ticari merkezi oluşacak, çevre kalitesi, sosyal uyum, kültürel canlılık ve kent ekonomisi olumsuz yönde etkilenecektir.

6- Kuşadası Limanı özelleştirme ihalesi, Aydın 1. İdare Mahkemesinin 2010/434 E. Ve 2010/ 936 K. Sayılı kararı ile ihale iptal edilmiştir. Bu nedenle ilgili firmanın “Kuşadası Yolcu Limanı” ile ilgili herhangi bir kuruma yeni bir plan sunması yasal değildir.

Kıyı kanunu uygulamasına dair yönetmeliğin 14.maddesinde yapılaşma hakkı açıkça belirtilmiştir.; (Değişik madde: 30/03/1994 - 21890 R.G.)

    “Denizlerde, içme ve kullanma suyu kaynağı olmamak kaydı ile tabii ve suni göllerde ve akarsularda; sadece kamu yararının gerektirdiği hallerde, daha uygun alternatifler bulunmaması veya kıyı alanının yetersizliği nedeniyle ve uygulama imar planı kararı ile bu Yönetmeliğin 13 üncü maddesinde belirtilen yapı ve tesislerle, Kanunun 7 inci maddesi gereği yapılabilecek kara, deniz, hava ulaşımına yönelik altyapı tesisleri, yeşil alan düzenlemeleri kapsamında park, çocuk bahçesi, açık spor alanları ile açık alan ağırlıklı olmak üzere ve emsali aynı amaçla ayrılan alanın %3 ünü yüksekliği 5.50 metreyi aşmayan takılıp sökülebilir elemanlarla inşa edilen: lokanta, gazino, çay bahçesi, sergi üniteleri ve idare binalarını içeren fuar, piknik, eğlence alanları düzenlemek amacıyla doldurma ve kurutma işlemi yapılarak arazi kazanılabilir.” denmektedir.

Bu nedenle Bakanlıkça onaylanan yeni “Kuşadası Kruvaziyer Limanı ve Koltuk Limanı” imar planları yasa ve yönetmeliklere aykırıdır.
8- Yeni “Kuşadası Kruvaziyer Limanı ve Koltuk Limanı” imar planları yapılırken, yeni onaylanan plan ve plan notlarının, 3194 sayılı imar kanunu ,3830, 3621 sayılı kıyı kanunları ve yönetmelikleri gereğince ilgili kuruluşların görüşleri alınarak yapılması ve Ç.E.D. raporu süreci sonucu onaylanması gerekmektedir. İlgili kurumların görüşleri balıkçı barınağının doldurulmaması veya yeni yer belirtilmesi doğrultusunda olmasına rağmen planda ve plan notlarında bu konu dikkate alınmamıştır. Ayrıca Çevre ve Orman Bakanlığı, mahkeme kararları gereği, ilgili firmanın “Kuşadası yolcu limanı” ile ilgili yasal varlık hakkı olmadığı için Ç.E.D sürecini dondurmuştur. Bu nedenle yeni plan, plan notları, yasa ve yönetmeliklere aykırıdır.
9- Bakanlıkça onaylanan “Kuşadası Kruvaziyer Limanı ve Koltuk Limanı Uygulama İmar Planı”, Hukuk sistemimizin, “planlama esaslarına, şehircilik ilkelerine ve kamu yararına” olmadığı gerekçeleri ile iptal ettiği karara rağmen yapılmış olup, şehircilik ilkelerine ve Hukuk sistemine aykırıdır.
10- Bakanlıkça yeni onaylanan “Kuşadası Kurvaziyer Limanı ve Koltuk Limanı İmar Planları” Mahkeme kararlarını, yasaları, hukuk devletini, Kuşadası kamuoyunu gözönüne almadan hazırlanmıştır. . Bu nedenle Kuşadası halkının; devletimizin resmi kurumlarına, hukuk sistemine, yasa ve yönetmeliklere karşı güvenini sarsmış bulunmaktadır.
11- “Kuşadası Kruvaziyer Limanı ve Koltuk Limanı Uygulama İmar Planı” Açıklama raporunda; Projenin amacı ve gerekçesi bölümünde belirtilen gerekçelerin hiç biri gerçeklik taşımamaktadır. Plan da İskele yetersizliği ve üçüncü bir iskele ihtiyacı ileri sürülmekte ise de bilimsel ve teknik bir çalışma yapılmaksızın gerçeklikle bağdaşmayan gerekçeler sunulduğu açıkça gözlemlenmektedir.
12- Diğer önemli bir konu ise , ihalesi aşamasında liman ile ilgili mevcut yapılaşma hakkı 500 m2 iken ihale sonrası yapılan planlar ile yapılaşma hakkı 18.816 m2’ye çıkartılmıştır. Son onaylanan imar planları ile ihale bedelinin çok daha üst noktalarda olması gerekmektedir. Bu nedenle Devlet Hazinesi büyük gelir kaybına uğramıştır.

Önerilerimiz ;
Kuşadası limanına 3. bir iskelenin gerekliliği kabul edilse bile ( Ki bu ayrı bir tartışma konusu olup uzun süreçte, teknik araştırma, incelemeler ve fizibilite çalışmaları sonucunda karar verilmesi gereken bir konudur.)
1- Mahkeme kararları ve bilirkişi raporunca tespit edilmiş yargı kararının, “Terminal binasının, kentin tarihsel/kültürel simgesi olan Güvercinada’ nın önünü kapattığı için” kaldırılması, İmar Planında “Kruvaziyer Liman Tesisleri” olarak belirtilen imar adası dışındaki yapıların kaldırılarak, sadece bu adada ihtiyaca cevap verecek hizmet birimlerini oluşturulması, kalan alanların otopark ve gezinti alanları amacı için kullanılmasının sağlanmasıyla, yeni dolgu alanlarına ilave yapılmasının gerekmediği ortaya çıkacaktır.
2- . Diğer önemli bir konuda imar planlarının, yönetsel, mekansal, işlevsel bütünlük arz etmesi ve liman ile kent arasında ilişkinin sağlanması zorunluluğudur. Bu nedenle, Mevcut yargı kararlarına uyularak kent merkezinin ve sahil bantının bütününün, kentin çevre, ulaşım, kent ekonomisi ve önemli birimlerinden, Güvercin ada, Kale Kapısı, Kervansaray, Barbaros Bulvarı vb. gibi değerlerinin göz önüne alınarak, , bütünsel bir planlama mantığıyla, kamu yararı göz ardı edilmeden planlanması gerekmektedir.
3- Kentle ilgili bir planlamalar, Çağdaş ve gelişmiş ülkelerde olduğu ve Yasa ve Yönetmeliklerde belirtildiği gibi, kentin yönetiminde söz hakkına sahip yerel yönetim, meslek örgütleri, sivil toplum örgütleri üniversiteler ve halkın görüşleri alınarak o görüşler eşliğinde kent bütünselliğinde tüm faktörler göz önüne alınarak yapılmalıdır.
Özetle;
Yeni onaylanan “Kuşadası Kruvaziyer Limanı ve Koltuk Limanı Uygulama İmar Planı” ile sahilde, deniz üstünde ticaret merkezi oluşturmak amacı ile, kentten bağımsız, ayrı bir kimlik, kent merkezinde, kente rakip, yeni bir ticari cazibe merkezi ve kent içinde bağımsız yeni bir kent oluşturmak istenmektedir.
Onaylanan “Kuşadası Kruvaziyer Limanı ve Koltuk Limanı Uygulama İmar Planı” nın hayata geçmesi ile daha önce etkilenen, Kuşadası’ nın çevre kalitesi, sosyal uyum, kültürel canlılık ve kent ekonomisinin tüm dengeleri daha da olumsuz yönde etkileneceği gibi kente ve Kuşadası halkına ağır bir darbe vuracaktır.

Bu nedenlerle sonuç olarak;
Aydın ili, Kuşadası ilçesi “Kuşadası Kruvaziyer Limanı ve Koltuk Limanı” 1/5000 ölçekli nazım imar plan değişikliği ve 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliğinin, yukarıda belirtilen gerekçeler kapsamında PLANLAMA ESASLARINA, ŞEHİRCİLİK İLKELERİNE VE KAMU YARARINA aykırı olması nedeni ile, Kuşadası’ nın geleceği için iptalini talep ediyoruz.

Saygılarımızla

Kuşadası Ticaret Odası Mimarlar Odası İzmir Şubesi Kuşadası Temsilciliği

Kuşadası Türsab BYK Kuşadası Esnaf ve Sanatkarlar Odası

Kuşadası Şoförler Odası Kuyumcular Derneği