2.2.Nutq va matn mavzusini o’tishda o’quvchilarga matn yaratishni o’rgatish. "Nutq va matn" mavzusi umumiy o'rta ta'limning "Davlat Ta'lim Standarti va o'quv dasturi" da "O'quv yili boshidagi takrorlash (25 soat)" bo'limidan keyin jo bergan. "Nutq va matn" bo'limining "Davlat Ta'lim Standarti" da berilishi:
Nutq va matn
Matnning tuzilishi. Matnni gapdan farqlash. Matndagi asosiy fikrni aniqlash. Matn tuzish, uni ifodali o'qish. Matnni qayta hikoyalashni mashq qilish. Nutq madaniyati (123-bet). "Nutq va matn" nomli bo'lim Davlat Ta'lim Standarti va o'quv dasturi asosida 1-sinfda o'tiladi. Mazkur bo'limni soatlarga quyidagicha ajratish mumkin:
1. Nutq 1 soat. 2. Matn 1 soat. 3. "Kuzda" sarlavhali insho yozish 1 soat. 4. "Kuz" she'ri mazmuni asosida rejali matn yaratish 1 soat.
Jami: 4 soat
Birinchi dars. Darsning mavzusi: Nutq. Ushbu dars darslikdagi 82, 83, 84 va 85-mashqlar asosida tashkil qilinadi.
Darsning maqsadi:
a) o'uvchilarga nutq tushunchasi, nutq shakllari, yozma nutq shakllini nomlanishini tushuntirish;
b) o'quvchilarni sof, ravon, ta'sirchan va ustuvor so'zlash ruhiyatida tarbiyalash;
v) mavzu orqali o'quvchilarning tafakkuri, nutqi, iste'dodi va matn yarata bilish qobiliyatlarini rivojlantirish.
Dars jarayonida bajaraladigan mashq va topshiriqlar hamda nazariy ma'lumot.
82-mashq. Mashqning talabi. Rasmni kuzating. Rasm asosida uch-turta gapli hikoya tuzing. Hikoyangizda sarlavha qo'ying.
83-mashq. Mashqning talabi. She'riy nutqni o'qing. U nima haqida? Siz kelgusida Vataningiz ravnaqiga qanday hissa qo’shmoqchisiz? Fikringizni uch-to'rta gap bilan ifoda qiling va yozing.
84-mashq. Mashqning talabi. O'qing. Nutq nechta gapdan iboratligini ayting.
85-mashq. Mashqning talabi. "Bizning oilamiz" mavzusida hikoya tuzing. Hikoyagiz nimalardan tuzildi? Siz fikringizni qay shaklda bayon qildingiz? Hikoyada gapning maqsadga ko'ra qaysi turlari qatnashdi?
