Биринҹи фәсил

İYİRMİ ÜÇÜNCÜ FƏSİL

ANANIN ÖVLAD TƏRBİYƏSİNDƏ ROLU

ÖVLAD VƏ YAXUD ANA VARLIĞININ MƏHSULU

Quranda və rəvayətlərdə çox işlənilən «umm» sözünün mənası «kök», «qaynaq» deməkdir. Çünki uşaq azı altı, çoxu isə doqquz ay ananın bətnində qalır. Öz cisim və ruhunu qadının orqanizmindən alır. Daim onun orqanizmindən qidalanır. Elə buna görə də (ərəb dilində) anaya «umm» deyilir.

Əslində, ana uşağın kökü, qaynağıdır. Uşaq o bərəkətli ağacın meyvəsidir.

Nütfənin ata sülbündə qaldığı müddət çox az, ana bətnində qaldığı müddət isə, iki yüz yetmiş günə yaxındır. Buna əsasən, ananın uşağa təsiri çoxdur. Ona görə də, İslam anaya digərlərindən daha çox əhəmiyyət verir.

Ananın cisim və ruhunun göstərdiyi təsirlər uşaqda öz əksini tapır. Uşaq həyatının bütün dövrlərində bəzən bilərəkdən, bəzən də özü belə hiss etmədən, ananın xasiyyətini götürür.

Qız ər evinə getməzdən öncə ona tapşırmaq lazımdır ki, o, sabahın anasıdır. Ona görə də, bu gündən öz yeməyinə, davranışına, tərbiyəsinə, imanına diqqət yetirməlidir. Çalışmalıdır ki, ondan dünyaya gəlib davam edəcək nəsil sağlam və pak olsun.

Aşağıdakı cümləni qadın haqqında yazılmış bir kitabda Fransa imperatoru Napoleonun dilindən deyirlər: «Ondan soruşurlar: «Sizin üçün ən dəyərli məmləkət hansıdır?» O cavab verir: «Anaların sayı çox olan ölkə».

Qadının analıq heysiyyəti qorunmalıdır. Əks təqdirdə, o, yaxşı övlad yetişdirə bilməyəcək. Qadın, İslam mədəniyyətinə görə, övladlarının tərbiyəsi üçün öz analığını qorumalıdır. Ana öz övladlarına həqiqi mənada analıq etməlidir. O öz analıq xüsusiyyətini itirərsə, özünü qərbin təlqin etdiyi azadlıq meydanına atarsa, cinsi və maddi ləzzətlər üzündən ərinə və uşaqlarına etinasız yanaşarsa, ana deyil, ailənin canına düşmüş bir yırtıcı, onun paklığını ləkələyən təhlükəli bir qurddur.

Ana cəmiyyətə pak, ağıllı, sağlam fikirli övlad təhvil vermək üçün özü də sağlam fikrə, pak qəlbə və insani keyfiyyətlərə malik olmalıdır.

«Varis» ziyarətnaməsində şəhidlər sərvərinə xitab olunaraq deyilir: «Həqiqətən, sən yüksək sülblərdə, pak bətnlərdə yerləşən bir nur idin. Hansı ki, yüksək məqamdan, pak yerdən saçaraq, dünyanı elm, ədalət və hikmət nuruna bürüdün. Şəhadətindən sonra isə, axirət dünyasını daha da işıqlandırdın».

Həmin ziyarətnamədə onu (ə) Xədiceyi-Kübra və Fatimeyi-Zəhranın (s.ə) övladı kimi səsləyirik.

Həzrət Peyğəmbərin (s) gənclərə «Dindar və əsilli ailələrdən qız alın»-deyə taşpırmasının səbəbi, nəsildə fəsadın qarşısının alınmasıdır.

Öz əsilliyini itirən tərbiyəsiz, ədəbsiz, hicabsız qız şəhvət köləsinə çevrilərək, izdivac qabiliyyətini əldən verir. O, yaradılış məqsədini ayağı altına ataraq, övlad dünyaya gətirmək ləyaqətini itirir. Həzrət Peyğəmbər (ə) bir rəvayətdə belələri haqqında buyurur: «Onların ilan və əqrəb doğmaları, övlad dünyaya gətirmələrindən yaxşıdır. Çünki artıq onun ruhu, fikri ləzzətdən qeyri bir şey düşünməyərək, insan dünyaya gətirməyə acizdir».

Həzrət Nuhun Allaha belə ərz etdi:

«Nuh dedi: «Ey Rəbbim! Yer üzündə bir nəfər belə kafir qoyma! Çünki Sən onları (sağ) buraxsan, onlar sənin bəndələrini yoldan çıxaracaq, ancaq pozğun və kafir (oğul-uşaq) doğub-törədəcəklər».¹

Əgər Nuhun (ə) qövmü arasında, sözün əsl mənasında ana, imanlı, pak və pakizə qadın çox olsaydı, o həzrət «Günahkar kafirlərdən qeyrisini dünyaya gətirmirlər»-deyə şikayətlənməzdi.

Bəli, qadın və ya qız Peyğəmbərin buyruğuna əsasən, «xəzrai-dimən»² (zibillik bitkisi), yəni zibillikdə bitən bitki olarsa, bu bitkidən şirin meyvə, ilahi və insani bir məhsul gözləmək olmaz.

Ana hər keçirilən mərasimdə, məclisdə, hətta qohumlara aid olsa belə, iştirak etməməlidir. Çünki bəzən belə məclislər günah məclisi olur. Ananın əhval-ruhiyyəsinə təsir göstərərək, onun analıq xüsusiyyətlərini əlindən alır.

Ana qidalanmasına xüsusi diqqət yetirməlidir. Çünki bilməyərəkdən halal olmayan qida məhsulundan istifadə edərək, özünə və ailəsinə əvəzolunmaz acı təsirlər bağışlaya bilər.

Ana olan qadın təharət və nəcasətə, vacib və harama, əxlaqi məsələlərə xüsusi diqqət yetirməlidir. Belə olan surətdə onun bütün varlığı nur qaynağına çevrilərək, nur saçmasına səbəb olacaq.

Məsum imamlardan bizə gəlib çatan rəvayətlərdən, hədislərdən məlum olur ki, onlar həzrət Fatiməni (s) özləri üçün bir örnək olaraq qəbul etmiş və həyatlarının bütün sahələrində ona tabe olmuşlar.

Fatimeyi-Zəhra (s) bütün dünya analığının ən gözəl nümunəsidir. Bizim qızlarımız onu özləri üçün bir örnək kimi qəbul etməlidirlər. Çünki ana övladın qaynağı, köküdür.

İslam əxlaqına riayət edən, özünü ağır, vüqarla aparan, məhəbbət, eşq yuvası olan anaların övladları ana bətnində olduqları müddətdə onun xüsusiyyətləri ilə yoğrulur, dünyaya gəldikdən sonra daim analarına baxır, analarının səsinə qulaq asır və onun bütün xüsusiyyətlərini əxz edirlər.

İmam Hüseyn (ə) Hürr ibn Yezidin başanı dizi üstə alaraq, onun hürriyyət və azadlığını anasına aid edir: «Sən azadsan. Bu azadlığını anandan almısan».

Ömər ibn Səd Hüseynin (ə) Yezidə beyət etməsini istədikdə, İmam özünün və səhabələrinin beyət etməmələrini pak və pakizə anasına aid etdi.