Birinci Bölüm / allah'i tanimak

ÖNSÖZ

Allah'ın Yüce Adı İle

Hamd âlemlerin Rabbi Allah'a mahsustur. Salât ve selâm yaratılmışların en üstünü Muhammed'e ve onun tertemiz Ehlibeyt'ine, özellikle Allah'ın yeryüzünde baki kıldığı Hz. Mehdi'ye (Allah zuhurunu yakınlaştırsın ve bizi onun yarenlerinden, yar ve yardımcılarından kılsın) olsun.

Akait ve temel düşünceler, her değer sisteminin ve her düzenli ideolojinin temelini oluşturmakta, bilinçli veya bilinçsiz olarak insanların davranışlarının şekillenmesinde etkili olmaktadır. İşte bu nedenle, İslâm dininin değer ve davranış sisteminin oluşması ve sağlamlaşması ve böylece tatlı meyveler yetiştirip dünya ve ahiret saadetini temin edebilmesi için bu büyük ve bereketli ağacın kökleri sayılan inanç temelleri kalplere yerleşmeli.

Bu nedenle, İslâm uleması, İslâm dininin zuhurunun ilk asrından itibaren çeşitli şekillerde ve farklı metotlarla İslâm akaidini açıklamış, örneğin kelamcılar çeşitli seviyelerde kelam kitapları yazmışlardır. Asrımızda ise, yeni ortaya çıkan şüpheleri göz önünde bulundurarak çeşitli akait kitapları yazılarak insanlara sunulmuştur. Fakat bu gibi kitaplar genellikle birbirinden tamamen farklı iki seviyede yazılmışlardır. Biri sade ve geniş açıklamalarla genel halk seviyesi için, diğeri ise karışık açıklamalar, ağır ibareler ve bilimsel kavramlarla ihtisas seviyesi için. Bu arada, orta seviyedeki uygun ders kitaplarının yeri boş kalmış ve yıllar boyu dinî medreseler bu ders metinlerine ihtiyaç duymuştur.

İşte bu nedenle, Hak Yolunda Müessesesi araştırmacılarından bir grubun yardımıyla bu kitabı hazırlamaya karar verdik; bu kitabın özellikleri şunlardır:

1- Kitabın konularını mantıkî sırayla düzenlenmeye ve mümkün olduğu kadar konuların açıklamasını ilerideki konulara bırakmamaya çalıştık.

2- Mümkün olduğu kadar açık ve sade ifadelerden yararlanmaya, karışık kavramları ve zor ifadeleri kullanmamaya ve yine anlamları çabuk ve kolay bir şekilde kavramayı edebî güzelliklere feda etmeme-ye çalıştık.

3- Konuları ispatlamak için kesin ve açık delillerden yararlanmaya, çeşitli ve gevşek deliller sunmaktan sakınmaya çalıştık.

4- Okuyucuların sıkılıp yorulmasına neden olan fazla açıklamalardan sakınıp konuları mümkün olduğu kadar kısa açıklamaya çalıştık.

5- Bu kitap orta seviyede bir ders kitabı olduğu için felsefe, tefsir veya hadis fıkhı ile aşina olmayı gerektiren derin ve karışık deliller getirmekten sakındık. Derin deliller sunmak zorunda kaldığımız du-rumda ise öğrencilerde öğrenme ve araştırma şevki uyandırmak için sadece mukaddimeleri açıklamakla yetinip konunun tamamlanmasını ve diğer boyutlarını başka kitaplara bıraktık.

6- Kitabın içeriği müstakil derslere ayrılmış ve normal bir oturumun konuları bir derse sıkıştırılmıştır.

7- Bazı derslerin önemli noktaları öğrencilerin kafasına daha iyi yerleşmesi için sonraki derslerde vurgulanmış ve bazen tekrarlanmıştır.

8- Dersleri iyi bir şekilde öğrenmeye yardımcı olması için her dersin sonunda sorular hazırlanmıştır.

9- Şüphesiz bu kitabın da zaaf noktaları vardır; saygıdeğer üstatlarımızın eleştiri ve öneriliriyle onlardan bazılarının sonraki baskılarda düzeltilmesini temenni ediyoruz.

Bu küçük hizmetin zamanın imamı Hz. Mehdi'nin (ruhlarımız ona feda olsun ve Allah mübarek zuhurunu yakınlaştırsın) mukaddes huzurunda kabul görmesini ve dinî bilimler havzasına ve makamı yüce şehitlere karşı borçlarımızın bir kısmı olarak makbul olmasını niyaz ediyorum.

 

Muhammed Taki Misbah

H.Ş. 1365 - Şehriver

(M. Ağustos 1987)

Birinci Bölüm / ALLAH'I TANIMAK

– Din Nedir?

– Din Hakkında Araştırma Yapmak

– İnsan Olarak Yaşamanın Şartı!

– Temel Meselelerin Çözümü

– Allah'ı Tanıma

– Allah'ı Tanımanın Kolay Yolu

– Vacibu'l-Vücudun İspatı

– Allah'ın Sıfatları

– Zatî Sıfatlar

– Fiilî Sıfatlar

– Diğer Fiilî Sıfatlar

– Haktan Sapma Nedenleri

– Birkaç Şüphe ve Cevabı

– Maddeci Dünya Görüşü ve Eleştirileri

– Diyalektik Materyalizm ve Eleştirileri

– Allah'ın Birliği

– Tevhidin Anlamları

– Cebir ve Özgür İrade

– Din Nedir? (Kaza ve Kader)

– İlâhî Adalet

 

DİN NEDİR?

Din Kavramı

Kitabımızın hedefi "Usul-i Din" denilen İslâm dininin temel inançlarını açıklamaktır. İşte bu nedenle her şeyden önce "din" sözcüğü ve onunla münasip olan terimler hakkında kısa bir açıklamada bulunmamız gerekiyor. Çünkü mantık ilminde açıklandığı gibi "tanımlar" diğer konulardan önceliklidir.

"Din" Arapça bir sözcük olup lügatte itaat, ceza, mükâfat vb. anlamlara gelir. Fakat ıstılahta dünyanın ve insanın bir yaratıcısı olduğuna inanmak ve bu inanca uygun talimatlar anlamındadır. Mutlak olarak bir yaratıcıya inanmayan ve âlemdeki varlıkların tesadüf sonucu veya maddî ve tabii fiil ve infiallerin sonucu meydana geldiğini zannedenler "dinsiz" olarak adlandırılmaktadırlar. Fakat varlık âleminin bir yaratıcısı olduğuna inananlar, her ne kadar inanç ve dinî merasimlerinde sapma ve hurafeler olsa da "dindar" sayılmaktadırlar. Buna binaen, halk arasındaki dinler hak ve batıl olarak ikiye ayrılmaktadır. Ve hak din, gerçeğe uygun ve doğru inançlara sahip olan, doğruluk ve itibarları için yeteri kadar garantisi olan davranış ve amelleri tavsiye eden dindir.

Usul-i Din ve Füru-i Din

Dinin ıstılahtaki anlamı hakkında yaptığımız açıklamayı göz önünde bulundurarak her dinin en az iki bölümden oluştuğu açıklık kazanmaktadır:

1- Dinin temelini oluşturan inanç veya inançlar.

2- O inanç temeli veya temellerine uygun olan ve onlardan kaynaklanan talimatlar.

Dolayısıyla, her dinin inanç bölümünün onun "usul"ü ve amel bölümü ise "füru"u olarak adlandırılması çok yerinde bir girişimdir; nitekim İslâm uleması da İslâm inanç ve hükümlerinde bu iki kavramı kullanmışlardır.

İlâhî ve Maddî Dünya Görüşü

Öteden beri çeşitli dünya görüşleri varolagelmiştir; fakat bunların tümünü tabiat ötesine inanmak veya inkâr etmek esası üzerine iki kıs-ma ayırabiliriz: İlâhî dünya görüşü ve maddî dünya görüşü.

Maddî dünya görüşüne inananlar eskiden "tabiatçı", "zındık" ve "mülhit" olarak adlandırılıyordu; günümüzde ise, "maddeci" ve "materyalist" diye adlandırılmaktadır.

Maddeciliğin çeşitli şekilleri vardır. Günümüzde bunların en meş-huru Marksizm'in felsefî bölümünü oluşturan "diyalektik materyalizm"dir.

Bu arada "dünya görüşü" kavramı sapık ve maddeci inançları da kapsamına aldığı için bu kavramın kullanım alanının din inançları dairesinden daha geniş olduğu da anlaşılmış oluyor, nitekim "ideoloji" kavramı da bir takım din hükümleriyle sınırlı değildir.