B. MAHALLİ İDARELER
Mahalli idareler dengesi; il özel idareleri, belediyeler, büyükşehir belediyelerine bağlı su ve kanalizasyon idareleri ile doğal gaz ve toplu taşım işletmeleri ve İller Bankası hesaplarını kapsamaktadır.
2006 yılında, mahalli idare gelirleri bir önceki yıla göre yüzde 33,9 oranında artarak 28,1 milyar YTL’ye, mahalli idare harcamaları ise yüzde 42,6 oranında artarak 29,3 milyar YTL’ye ulaşmıştır. Mahalli idare gelir ve harcamaları, GSYİH içindeki payları bir önceki yıl ile mukayese edildiğinde, sırasıyla 0,6 ve 0,9 puanlık artışlarla, yüzde 4,9 ve yüzde 5,1 olarak gerçekleşmiştir. Bu gelişmeler sonucunda, GSYİH’ya oran olarak yüzde 0,06 seviyesinde fazla vermesi programlanan mahalli idareler dengesi, 2006 yılında yüzde 0,2 oranında açık vermiştir.
2007 yılında, baz etkisinden dolayı genel bütçe vergi gelirleri üzerinden alınan paylardaki artış ve gayrimenkul satışının da etkisiyle, mahalli idare gelirlerinin bir önceki yıla göre yüzde 17,7 oranında artarak 33,1 milyar YTL’ye ulaşacağı, GSYİH içindeki payının da yüzde 5,1 olacağı tahmin edilmektedir. Mahalli idare harcamalarının ise, aynı dönemde yüzde 12,5 oranında artarak 33 milyar YTL olacağı ve GSYİH içindeki payının da yüzde 5,1 olarak gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
2. 2008 Yılı Hedefleri
2008 yılında, mahalli idare gelirlerinin 34,2 milyar YTL, harcamalarının 34,4 milyar YTL, açığının ise 256 milyon YTL olarak gerçekleşmesi öngörülmektedir.
TABLO: III. -Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Mahalli İdarelere Ayrılan Paylar
|
(Cari Fiyatlarla, Milyon YTL)
|
(GSYİH’ya Oranlar, Yüzde)
|
2005
|
2006
|
2007(1)
|
2008(2)
|
2005
|
2006
|
2007(1)
|
2008(2)
|
Belediyeler
|
5.337
|
5.772
|
7.012
|
7.798
|
1,10
|
1,00
|
1,08
|
1,09
|
Büyükşehir Belediyeleri
|
3.806
|
4.057
|
4.935
|
5.759
|
0,78
|
0,70
|
0,76
|
0,80
|
İl Özel İdareleri
|
996
|
1.077
|
1.311
|
1.508
|
0,20
|
0,19
|
0,20
|
0,21
|
TOPLAM
|
10.140
|
10.906
|
13.258
|
15.065
|
2,08
|
1,89
|
2,05
|
2,10
|
(1) Tahmin
(2) Program
TABLO: III. - Mahalli İdareler Gelir ve Harcamaları (1)
|
(Cari Fiyatlarla, Milyon YTL)
|
(GSYİH’ya Oranlar, Yüzde)
|
2005
|
2006(2)
|
2007(3)
|
2008(4)
|
2005
|
2006(2)
|
2007(3)
|
2008(4)
|
GELİRLER
|
21.026
|
28.145
|
33.120
|
34.190
|
4,3
|
4,9
|
5,1
|
4,8
|
1.Vergiler
|
11.931
|
13.525
|
16.212
|
18.172
|
2,4
|
2,3
|
2,5
|
2,5
|
2.Vergi Dışı Norm. Gelir
|
3.994
|
5.685
|
5.340
|
5.736
|
0,8
|
1,0
|
0,8
|
0,8
|
3.Faktör Gelirleri (Net)
|
4.573
|
7.325
|
8.118
|
9.061
|
0,9
|
1,3
|
1,3
|
1,3
|
4.Sermaye Transferi (Net)
|
528
|
1.611
|
3.450
|
1.221
|
0,1
|
0,3
|
0,5
|
0,2
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
HARCAMALAR
|
20.577
|
29.349
|
33.029
|
34.446
|
4,2
|
5,1
|
5,1
|
4,8
|
1.Cari Giderler
|
10.765
|
14.826
|
15.971
|
16.976
|
2,2
|
2,6
|
2,5
|
2,4
|
2.Yatırım Harcamaları
|
8.505
|
12.474
|
14.498
|
14.141
|
1,7
|
2,2
|
2,2
|
2,0
|
a.Sabit Sermaye
|
8.495
|
12.480
|
14.501
|
14.141
|
1,7
|
2,2
|
2,2
|
2,0
|
b.Stok Değişimi
|
10
|
-6
|
-3
|
0
|
0,0
|
0,0
|
0,0
|
0,0
|
3.Cari Transferler
|
484
|
392
|
569
|
1.155
|
0,1
|
0,1
|
0,1
|
0,2
|
4.Kamulaştırma ve
Sabit Değer Artışı
|
824
|
1.656
|
1.991
|
2.174
|
0,2
|
0,3
|
0,3
|
0,3
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
GELİR-GİDER FARKI
|
449
|
-1.204
|
92
|
-256
|
0,1
|
-0,2
|
0,0
|
0,0
|
(1) İl özel idareleri, belediyeler, İller Bankası ve büyükşehir belediyelerine bağlı su ve kanalizasyon idareleri ile doğal gaz ve toplu taşım işletmelerini kapsamaktadır.
(2) Geçici
(3) Tahmin
(4) Program
EGO Genel Müdürlüğüne bağlı doğalgaz dağıtım işletmesinin, 5669 sayılı Doğalgaz Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde, 2008 yılı içerisinde özelleştirileceği varsayılmıştır.
Ayrıca, kapatılan Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından yerine getirilen hizmetlerin devamını sağlamak amacıyla merkezi yönetim bütçesinden hizmetleri devralan kuruluşlara ödenek aktarma uygulaması ile KÖY-DES ve BEL-DES projelerine 2008 yılında da devam edilecektir.
C. DÖNER SERMAYELİ İŞLETMELER 1. Mevcut Durum
Döner sermayeli işletmeler tanımı içinde yer alan kurumlar iki grupta toplanmaktadır. Birinci grupta, genel ve katma bütçeli idarelere bağlı olarak faaliyet gösteren işletmeler yer almaktadır. İkinci grupta ise bu işletmelerin dışında kalan ve kendi özel bütçeleri olan Türkiye Radyo Televizyon Kurumu (TRT), Milli Piyango İdaresi (MPİ) ve Kredi ve Yurtlar Kurumu (YURTKUR) Genel Müdürlükleri ile Atatürk Orman Çiftliği (AOÇ) Müdürlüğü bulunmaktadır. 5018 sayılı Kanun uyarınca YURTKUR Genel Müdürlüğü ile Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) 2006 yılından itibaren Merkezi Yönetim Bütçesi içinde yer aldığından döner sermayeli işletmeler kapsamından çıkarılmıştır.
TABLO: III. - Döner Sermayeli İşletmeler Finansman Dengesi
|
2005
|
2006
|
2007 (1)
|
2008 (2)
|
|
(Cari Fiyatlarla, Milyon YTL)
|
A TOPLAM GELİRLER
|
14 024
|
15 843
|
18 195
|
20 181
|
I İşletme Gelirleri
|
12 732
|
15 648
|
17 989
|
19 933
|
II Kurum Bünyesinde Kalan Fonlar
|
178
|
194
|
207
|
249
|
III Bütçe Transferleri
|
1 114
|
0
|
0
|
0
|
B TOPLAM GİDERLER
|
12 798
|
14 579
|
16 878
|
18 619
|
I İşletme Giderleri
|
10 808
|
13 580
|
15 774
|
17 499
|
II Yatırım Harcamaları
|
280
|
283
|
597
|
583
|
III Stok Artışı
|
106
|
204
|
94
|
92
|
IV Sabit Kıymet Artışı
|
272
|
119
|
43
|
45
|
V Dolaysız Vergiler
|
157
|
100
|
68
|
67
|
VI Fonlara Transferler
|
291
|
292
|
302
|
332
|
VII Borç Verme Eksi Geri Ödeme (3)
|
883
|
0
|
0
|
0
|
C GELİR GİDER FARKI
|
1 226
|
1 263
|
1 317
|
1 562
|
|
(GSYİH’ya Oranlar, Yüzde)
|
A TOPLAM GELİRLER
|
2,88
|
2,75
|
2,81
|
2,81
|
I İşletme Gelirleri
|
2,61
|
2,72
|
2,78
|
2,78
|
II Kurum Bünyesinde Kalan Fonlar
|
0,04
|
0,03
|
0,03
|
0,03
|
III Bütçe Transferleri
|
0,23
|
0,00
|
0,00
|
0,00
|
B TOPLAM GİDERLER
|
2,63
|
2,53
|
2,61
|
2,60
|
I İşletme Giderleri
|
2,22
|
2,36
|
2,44
|
2,44
|
II Yatırım Harcamaları
|
0,06
|
0,05
|
0,09
|
0,08
|
III Stok Artışı
|
0,02
|
0,04
|
0,01
|
0,01
|
IV Sabit Kıymet Artışı
|
0,06
|
0,02
|
0,01
|
0,01
|
V Dolaysız Vergiler
|
0,03
|
0,02
|
0,01
|
0,01
|
VI Fonlara Transferler
|
0,06
|
0,05
|
0,05
|
0,05
|
VII Borç Verme Eksi Geri Ödeme (3)
|
0,18
|
0,00
|
0,00
|
0,00
|
C GELİR GİDER FARKI
|
0,25
|
0,22
|
0,20
|
0,22
|
Bilgi İçin: Dönem Karı / GSYİH (%)
|
0,62
|
0,36
|
0,34
|
0,34
|
(1) Gerçekleşme tahmini
(2) Program
(3) YURTKUR kredi ödemeleri ve kredi tahsilatları net tutarı
2005 yılı öncesinde Sağlık Bakanlığına bağlı döner sermayeli işletmelerin finansman dengesi tahakkuk bazda izlenirken, özellikle 2005 yılında tahakkuk eden gelirler ile sosyal güvenlik kuruluşları, bütçeli kuruluşlar ve yeşil kart için Sağlık Bakanlığına bağlı döner sermayeli işletmelere yapılan ödemeler arasında ciddi sapma meydana gelmesinden dolayı 2005 ve 2006 yıllarına ait gerçekleşmeler, 2007 yılı gerçekleşme tahmini ve 2008 yılı programında Sağlık Bakanlığına bağlı döner sermayeli işletmelerin gelir ve giderleri nakit bazda izlenmiştir.
GSYİH’ya oran olarak, 2006 yılında yüzde 0,22 düzeyinde olan döner sermayeli işletmelerin net bütçe fazlasının 2007 yılında yüzde 0,20 düzeyinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Döner sermayeli işletmelerin dönem karı 2006 yılında GSYİH’nın yüzde 0,36’sı düzeyinde gerçekleşmiş olup bu oranın 2007 yılında yüzde 0,34 seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
2. 2008 Yılı Hedefleri
2008 yılında GSYİH’ya oran olarak, döner sermayeli işletmelerin net bütçe fazlasının yüzde 0,22; dönem karının ise yüzde 0,34 civarında gerçekleşmesi hedeflenmektedir.
D. SOSYAL GÜVENLİK KURULUŞLARI 1. Mevcut Durum
1999 yılında başlatılan sosyal güvenlik reformu sonrasında 2000 yılında düşen ve izleyen yıllarda yeniden artış trendine giren sosyal güvenlik kuruluşlarına yönelik bütçe transferinin GSYİH’ya oranının 2007 yılında yüzde 5,13 seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Bu oranın bir önceki yıla göre GSYİH’nın yüzde 1,16’sı oranında artmasında 2006 yılında Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) ve Bağ-Kur prim borçlarının yeniden yapılandırılması sonucu elde edilen gelirlerin düşmeye başlaması ve yeniden yapılandırmadan yararlanan kişilerin emekli olmaları sonucu sigorta giderlerinin artması, emekli aylıklarına 2007 yılında programda öngörülenin üzerinde zam yapılması ve sağlık hizmetlerine erişimin kolaylaşması sonucu sağlık harcamalarının artması gibi faktörler etkili olmuştur.
2007 yılında sosyal güvenlik kuruluşlarına ek ödeme dahil 12,1 milyar YTL’si Devredilen SSK’ya; ek ödeme dahil 8,7 milyar YTL’si Devredilen Bağ-Kur’a; ek ödeme, faturalı ödemeler ve ek karşılıklar dahil 12,4 milyar YTL’si Devredilen Emekli Sandığına olmak üzere toplam 33,2 milyar YTL transfer yapılacağı tahmin edilmektedir. Toplam bütçe transferinin GSYİH’ya oranının da yüzde 5,13 civarında gerçekleşmesi beklenmektedir.
SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin aylıklarında 2007 yılında önceki altı aylık enflasyonu yansıtacak şekilde Ocak ayında yüzde 4,7; Temmuz ayında ise yüzde 2,18 artış yapılması öngörülmüş olmakla beraber enflasyon hedefinin üzerine çıkılması nedeniyle, söz konusu artışlar Ocak ayında yüzde 6,33; Temmuz ayında ise yüzde 3,87 olarak gerçekleşmiştir.
Asgari ücret 1 Ocak – 30 Haziran 2007 dönemi için yüzde 5,9 oranında artırılarak brüt 531 YTL’den brüt 562,5 YTL’ye, 1 Temmuz – 31 Aralık 2007 dönemi için ise yüzde 4 oranında artırılarak brüt 585 YTL’ye yükseltilmiştir. Bağ-Kur gelir basamakları da 1 Ocak 2007’den itibaren geçerli olmak üzere yüzde 10,2 artırılmıştır.
TABLO: III. - Sosyal Güvenlik Kuruluşları Gelir-Gider Dengesi
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
|
|
|
(1)
|
(2)
|
|
(Cari Fiyatlarla, Milyon YTL)
|
I-Gelirler
|
39 024
|
51 221
|
53 725
|
60 098
|
-Prim Tahsilatları
|
31 599
|
41 754
|
45 126
|
50 793
|
II-Giderler
|
59 081
|
68 884
|
80 167
|
88 902
|
-Sigorta Ödemeleri
|
39 261
|
44 786
|
52 831
|
58 046
|
-Sağlık Giderleri (3)
|
13 962
|
17 676
|
20 381
|
23 117
|
-Yatırım Harcamaları (4)
|
66
|
17
|
74
|
178
|
III-Gelir-Gider Farkı
|
-20 057
|
-17 663
|
-26 443
|
-28 804
|
IV-Bütçe Transferleri
|
19 919
|
18 552
|
25 971
|
28 804
|
-Bütçe Transferleri (5)
|
23 259
|
22 891
|
33 224
|
37 031
|
V-Finansman Açığı
|
138
|
- 889
|
472
|
0
|
|
|
|
|
|
|
(GSYİH’ya Oranlar, Yüzde)
|
I-Gelirler
|
8,01
|
8,89
|
8,30
|
8,38
|
-Prim Tahsilatları
|
6,49
|
7,24
|
6,97
|
7,08
|
II-Giderler
|
12,13
|
11,95
|
12,38
|
12,39
|
-Sigorta Ödemeleri
|
8,06
|
7,77
|
8,16
|
8,09
|
-Sağlık Giderleri (3)
|
2,87
|
3,07
|
3,15
|
3,22
|
-Yatırım Harcamaları (4)
|
0,01
|
0,00
|
0,01
|
0,02
|
III-Gelir-Gider Farkı
|
-4,12
|
-3,06
|
-4,08
|
-4,02
|
IV-Bütçe Transferleri
|
4,09
|
3,22
|
4,01
|
4,02
|
-Bütçe Transferleri (5)
|
4,77
|
3,97
|
5,13
|
5,16
|
V-Finansman Açığı
|
0,03
|
-0,15
|
0,07
|
0,00
|
(1) Gerçekleşme tahmini
(2) Program
(3) 2008 yılında yürürlüğe girecek olan sosyal güvenlik reformunun etkileri dikkate alınmamış olup, Devredilen SSK, Devredilen Bağ-Kur ve Devredilen Emekli Sandığı sağlık harcamalarını içermektedir.
(4) 2007 yılından itibaren Türkiye İş Kurumunun yatırım harcaması dahil olup yatırımın bedeli toplam gelire dahil edilmiştir.
(5) 2005 ve 2006 yıllarında faturalı ödemeler ve ek karşılıklar dahil olup, 2007 yılından itibaren emeklilere yapılan ek ödeme dahil edilmiştir.
4 Mart 2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5458 sayılı Sosyal Güvenlik Prim Alacaklarının Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanunla SSK ve Bağ-Kur prim alacakları yeniden yapılandırılmış, yapılandırılan alacağın sigortalılar tarafından 5 yıla kadar taksitler şeklinde ödenebilmesi sağlanmıştır. Söz konusu Kanun uyarınca 2006 yılında Bağ-Kur’da 2.959 milyon YTL, SSK’da 714 milyon YTL prim yapılandırma geliri elde edilmiş olup, 2007 yılında yapılandırma taksitlerinden Devredilen Bağ-Kur’da 1.032 milyon YTL, Devredilen SSK’da 478 milyon YTL gelir elde edilmesi beklenmektedir.
2006 yılında sosyal güvenlik reformu kapsamında yer alan önemli düzenlemeler yasalaşmıştır. 20 Mayıs 2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunuyla SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı Genel Müdürlükleri lağvedilerek Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) şemsiyesi altına alınmıştı. Ayrıca, 16 Haziran 2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunuyla farklı norm ve standartlarda hizmet veren emeklilik rejimlerinin aynı norm ve standartta tek bir emeklilik rejimi altında birleştirilmesi, vatandaşa farklı standartlarda sunulan sağlık hizmetlerinin ortak bir standarda kavuşturulması ve tüm toplumu içine alan zorunlu Genel Sağlık Sigortası sisteminin kurulması amaçlanmıştı. Ancak, Anayasa Mahkemesinin 15 Aralık 2006 tarihli kararıyla söz konusu Kanunun bazı maddeleri iptal edilmiş, bazı maddelerinin ise yürürlüğü durdurulmuştur. Bunun üzerine, söz konusu Kanunun yürürlük tarihi önce 2007 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunuyla 1 Temmuz 2007 olarak belirlenmiş, ardından 5655 sayılı Kanunla 1 Ocak 2008 şeklinde değiştirilmiştir. Sosyal güvenlik reformunun 2008 yılı içerisinde hayata geçirilebilmesi için 5510 sayılı Kanunda değişiklik yapılmasına dair kanun tasarısı taslağı ve uygulamadaki sorunları en aza indirmeye yönelik ikincil mevzuat düzenlemeleri üzerindeki çalışmalar SGK tarafından yürütülmekte olup en kısa sürede sonuçlandırılması hedeflenmektedir.
16 Aralık 2006 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5561 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu İle Tarım İşçileri Sosyal Sigortalar Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla ölüm aylığı bağlanmasında 1800 gün (5 yıl) prim ödemiş olma şartı esnetilerek en az 5 yıldan beri sigortalı olma ve 900 gün prim ödemiş olma şartı getirilmiştir. Bu düzenlemenin 2007 yılı içerisinde 113 milyon YTL’lik ek yük getireceği tahmin edilmektedir.
10 Mart 2007 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5595 sayılı İstiklal Madalyası Verilmiş Bulunanlara Vatani Hizmet Tertibinden Şeref Aylığı Bağlanması Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunla daha önce bu Kanun kapsamında aylık alanların tamamı için geçerli olan gösterge rakamı yükseltilmiş ve bu Kanun kapsamında olup da hiçbir sosyal güvenlik kurumundan gelir veya aylık almadığı gibi, zorunlu olarak sosyal güvenlik kurumlarına tabi olmayı gerektiren bir işte de çalışmayanlara net asgari ücret (dul eşler için net asgari ücretin yüzde 75’i) düzeyinde aylık bağlanması hükme bağlanmıştır. Bu düzenlemenin 2007 yılı için 33 milyon YTL’lik ek yük getirmesi beklenmektedir.
2 Haziran 2007 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan 5673 sayılı Kanunla geçici köy korucularından görevle ilişiği kesilenlere aylık bağlanması hükmü getirilmiştir. Bu düzenlemenin 2007 yılı için 17,7 milyon YTL’lik ek yük getirmesi beklenmektedir.
6 Temmuz 2007 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında 3201 sayılı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle mevzuattaki bir boşluktan dolayı Devredilen Bağ-Kur’a tabi sigortalıların yurt dışı borçlanma yaptıramaması sorunu ortadan kaldırılmıştır. Bu düzenlemenin 2007 yılı için 27,5 milyon YTL’lik ek yük getireceği tahmin edilmektedir.
2007 yılı içerisinde Devredilen Emekli Sandığına ait otellerin satışından 148 milyon YTL gelir elde edilmiştir.
2007 yılında tedavi ve ilaç harcamalarının kontrol altına alınmasına yönelik olarak aşağıdaki düzenlemeler yapılmıştır:
2006 yılında çıkarılan Bütçe Uygulama Talimatıyla belirlenen tedavi fiyatları 15 Haziran 2007 tarihine kadar yürürlükte kalmış, 25 Mayıs 2007 tarihli Mükerrer Resmi Gazetede yayımlanan Tedavi Yardımına İlişkin Uygulama Tebliğiyle de büyük ölçüde 2006 yılı fiyatları korunmuş ve pozitif liste uygulamasına devam edilmiştir. Yine, 2005 yılında Maliye Bakanlığı, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı ve Türk Eczacıları Birliği (TEB) arasında imzalanan ve ilaç fiyatlarında ortalamada yüzde 10 civarında indirim sağlayan protokolun süresi 30 Haziran 2007 tarihine kadar uzatılmıştır. Daha sonra, SGK ve TEB arasında Temmuz 2007’den itibaren yürürlüğe girmek üzere bir yıl süreli yeni bir protokol imzalanarak ilaçta fiyat indirimi uygulamasına aynı şekilde devam edilmiştir. Ayrıca, 22 Eylül 2007 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Beşeri İlaçların Fiyatlandırılması Hakkında Tebliğ uyarınca Fiyat Değerlendirme Komisyonu toplanarak yeni dönemde ilaç fiyatlarının belirlenmesine esas teşkil edecek baz döviz kurunu belirlemiştir. Böylece, ilaç fiyatlarında yüzde 7,77 oranında düşüş sağlanmıştır.
1 Eylül 2006 tarihinde kullanılmaya başlanan Medikal Ulak (MEDULA) bilgi sisteminin 2007 yılı sonuna kadar SGK’nın hizmet satın almakta olduğu bütün hastanelerde kullanılmaya başlanması hedeflenmektedir. Bu sayede 2008 yılında SGK’nın fatura kontrollerini örneklem yöntemiyle etkin bir şekilde yapması ve olası kayıp, kaçak ve suistimallerin önüne geçerek tedavi giderlerini kontrol altında tutması sağlanmış olacaktır.
25 Mayıs 2007 tarihli Mükerrer Resmî Gazetede yayımlanarak 15 Haziran 2007 tarihinde yürürlüğe giren Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Uygulama Tebliğiyle (SUT) Devredilen Emekli Sandığı mensupları gibi, Devredilen SSK ve Devredilen Bağ-Kur mensuplarının da SGK’yla sözleşmeli üniversite hastanelerine doğrudan gidebilmesi, tedavi giderlerinin SGK’ca bu sağlık tesislerine ödenmesi ve gerek ayaktan gerekse yatarak tedavilerde sözleşmeli özel sağlık tesislerine doğrudan müracaat edebilmesi imkanı sağlanmıştır. Bu düzenlemenin 2008 yılı için harcama baskısı yaratacağı düşünülmektedir. Sevk zincirine uyulmaması, sağlıkta dönüşüm programı kapsamında yaygınlaştırılması hedeflenen aile hekimliği sisteminin amaçlarıyla örtüşmemektedir. Söz konusu tebliğle ayrıca, yatan hastalar için kullanılacak ilaç ve malzemelerin hastanelerce temin edilmesi zorunluluğu getirilmiş, böylece hastaların ve yakınlarının ilaç ve malzeme temininde yaşadıkları sıkıntıların önlenmesi amaçlanmıştır. Buna ek olarak, tansiyon, şeker hastalığı, kolesterol vb. gibi uzun süre ilaç kullanılmasını gerektiren hastalıklarda rapor ve sadece bir kez reçete düzenlenmesiyle hastaların iki yıl boyunca ilaçlarını her seferinde yeniden muayene olmak zorunda kalmadan ve reçete yazdırmadan doğrudan eczaneye giderek üçer aylık dozlarda alabilmesi imkanı getirilmiştir.
TABLO: III. -İşsizlik Sigortası Fonu Gelir-Gider Dengesi
|
(Cari Fiyatlarla, Milyon YTL)
|
|
(GSYİH'ya Oranlar, Yüzde)
|
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
|
2005
|
2006
|
2007
|
2008
|
|
|
|
(1)
|
(2)
|
|
|
|
(1)
|
(2)
|
I-GELİRLER
|
5 039
|
6 093
|
7 490
|
8 535
|
|
1,04
|
1,06
|
1,16
|
1,19
|
-Prim Gelirleri
|
1 505
|
1 988
|
2 371
|
2 867
|
|
0,31
|
0,34
|
0,37
|
0,40
|
-Devlet Katkısı
|
503
|
657
|
790
|
932
|
|
0,10
|
0,11
|
0,12
|
0,13
|
-Faiz Gelirleri
|
2 986
|
3 405
|
4 270
|
4 670
|
|
0,61
|
0,59
|
0,66
|
0,65
|
II-GİDERLER
|
326
|
376
|
403
|
649
|
|
0,07
|
0,07
|
0,06
|
0,09
|
-Sigorta Giderleri
|
248
|
292
|
354
|
541
|
|
0,05
|
0,05
|
0,05
|
0,08
|
-Dİğer Giderler
|
77
|
84
|
48
|
108
|
|
0,02
|
0,01
|
0,01
|
0,02
|
III-GELİR-GİDER FARKI
|
4 713
|
5 717
|
7 087
|
7 886
|
|
0,97
|
0,99
|
1,09
|
1,10
|
IV-TOPLAM FON VARLIĞI
|
18 027
|
23 744
|
30 813
|
38 699
|
|
3,70
|
4,12
|
4,76
|
5,40
|
(1) Gerçekleşme Tahmini
(2) Program
2007 yılında İşsizlik Sigortası Fonunun prim gelirinin GSYİH’nın yüzde 0,37’si, faiz gelirinin GSYİH’nın yüzde 0,66’sı, Fona yapılan devlet katkısının ise GSYİH’nın yüzde 0,12’si oranında gerçekleşmesi beklenmektedir. Bu çerçevede, toplam gelirlerin GSYİH’ya oran olarak, 2006 yılına göre 0,1 puanlık artışla yüzde 1,16 seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. 2002 yılının Mart ayında sigortalılarına işsizlik aylığı ödemeye ve sağlık yardımı yapmaya başlayan Fonun, 2007 yılı toplam giderinin 403 milyon YTL’ye ulaşması beklenmektedir. Sonuç olarak, 2007 yılında toplam Fon varlığının 30,8 milyar YTL’lik tutarla GSYİH’nın yüzde 4,76’sına ulaşacağı tahmin edilmektedir.
2. 2008 Yılı Hedefleri
Asgari ücretin 2008 yılı Ocak ayında yüzde 6 oranında, emekli aylıklarının ise Ocak ve Temmuz aylarında yüzde 2 oranında artırılması öngörülmüştür. 2008 yılında prim yapılandırma geliri olarak 781 milyon YTL elde edilmesi beklenmektedir.
2008 yılı içerisinde yürürlüğe girmesi hedeflenen sosyal güvenlik reformuyla ilgili olarak yapılan çalışmalar halen devam ettiği ve reformun parametreleri henüz tam olarak belirlenmemiş olduğu için 2008 yılı programının finansman dengelerinde reformun etkisi dikkate alınmamıştır. Dolayısıyla, sağlık harcamaları kapsamında sadece Devredilen SSK, Devredilen Bağ-Kur ve Devredilen Emekli Sandığının sağlık harcamaları yer almaktadır.
2008 yılında sosyal güvenlik kuruluşlarının toplam gelirlerinin 60,1 milyar YTL, toplam giderlerinin 88,9 milyar YTL ve gelir gider farkının 28,8 milyar YTL olması öngörülmüştür. GSYİH’ya oran olarak, gelirlerin yüzde 8,38, giderlerin yüzde 12,39 ve açığın yüzde 4,02 olması hedeflenmiştir.
2008 yılında SGK’ya faturalı ödemeler, ek karşılıklar ve emeklilere yapılan ek ödeme dahil olmak üzere toplam 37 milyar YTL tutarında ve GSYİH’nın yüzde 5,16’sı oranında bütçe transferi yapılması öngörülmektedir.
2008 yılında İşsizlik Sigortası Fonunun prim gelirinin GSYİH’nın yüzde 0,40’ı, faiz gelirinin GSYİH’nın yüzde 0,65’i, Fona yapılan devlet katkısının ise GSYİH’nın yüzde 0,13’ü oranında gerçekleşmesi beklenmektedir. 2008 yılının son çeyreğinde işsizlik sigortasından yararlanma şartlarının kolaylaştırılması ve işsizlik ödeneği tutarının artırılması öngörülmekte olup söz konusu faktörler nedeniyle, 2007 yılında 403 milyon YTL seviyesinde olan Fon giderlerinin 2008 yılında 649 milyon YTL olarak gerçekleşmesi beklenmektedir. Sonuç olarak, 2008 yılında toplam Fon varlığının 38,7 milyar YTL ile GSYİH’nın yüzde 5,4’üne ulaşacağı tahmin edilmektedir.
E. FONLAR 1. Mevcut Durum
Fon dengesi kapsamı, bütçe içi Destekleme ve Fiyat İstikrar Fonu (DFİF) ile bütçe dışı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu (SYDTF), Savunma Sanayii Destekleme Fonu (SSDF) ve Özelleştirme Fonundan meydana gelmektedir.
Kamu kesimi genel dengesinde yer alan fonların kaynaklarının 2007 yılında 9,3 milyar YTL ile GSYİH’nın yüzde 1,44’ü seviyesinde gerçekleşmesi, harcamalarının da 2,2 milyar YTL’lik tutarla GSYİH’nın yüzde 0,34’ü seviyesinde gerçekleşmesi beklenmektedir. Böylece, fon sistemi finansman fazlasının GSYİH’ya oran olarak, yüzde 1,10 seviyesinde gerçekleşeceği tahmin edilmektedir.
2007 yılında özelleştirme uygulamaları sonucunda Özelleştirme Fonuna 5,7 milyar YTL nakit girişi beklenmektedir.
TABLO: III. - Fon Gelir ve Giderleri (1)
|
|
(Cari Fiyatlarla, Milyon YTL)
|
|
(GSYİH’ya Oranlar, Yüzde)
|
|
|
2006
|
2007 (2)
|
2008 (3)
|
|
2006
|
2007 (2)
|
2008 (3)
|
A. Fon Gelirleri
|
11 881
|
9 302
|
10 744
|
|
2,06
|
1,44
|
1,50
|
Vergi Gelirleri
|
2 632
|
3 086
|
3 517
|
|
0,46
|
0,48
|
0,49
|
Vergi Dışı Normal Gelirler
|
498
|
484
|
215
|
|
0,09
|
0,07
|
0,03
|
Faktör Gelirleri (Net)
|
0
|
0
|
0
|
|
0,00
|
0,00
|
0,00
|
Cari Transferler (Net)
|
0
|
0
|
0
|
|
0,00
|
0,00
|
0,00
|
Sermaye Transferleri (Net)
|
8 752
|
5 732
|
7 012
|
|
1,52
|
0,89
|
0,98
|
B. Fon Giderleri
|
2 680
|
2 174
|
2 386
|
|
0,46
|
0,34
|
0,33
|
Cari Giderler
|
1 357
|
1 244
|
1 375
|
|
0,24
|
0,19
|
0,19
|
Faktör Giderleri (Net)
|
225
|
167
|
31
|
|
0,04
|
0,03
|
0,00
|
Sabit Sermaye Yatırımları
|
5
|
0
|
0
|
|
0,00
|
0,00
|
0,00
|
Cari Transferler (Net)
|
1 092
|
763
|
980
|
|
0,19
|
0,12
|
0,14
|
Sermaye Transferleri (Net)
|
0
|
0
|
0
|
|
0,00
|
0,00
|
0,00
|
C. Gelir Gider Farkı
|
9 202
|
7 129
|
8 358
|
|
1,60
|
1,10
|
1,17
|
D. Finansman
|
-9 202
|
-7 129
|
-8 358
|
|
-1,60
|
-1,10
|
-1,17
|
Dış Borç Kullanımı
|
150
|
200
|
236
|
|
0,03
|
0,03
|
0,03
|
Dış Borç Ödemesi
|
-103
|
-60
|
-67
|
|
-0,02
|
-0,01
|
-0,01
|
İç Borç - Alacak İlişkisi (Net)
|
-8 351
|
-4 670
|
-3 545
|
|
-1,45
|
-0,72
|
-0,49
|
Kasa - Banka Değişimi
|
- 897
|
-2 598
|
-4 983
|
|
-0,16
|
-0,40
|
-0,69
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bilgi İçin:
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Özelleştirme Gelirleri
|
10 441
|
5 739
|
7 398
|
|
1,81
|
0,89
|
1,03
|
Özelleştirme Gelirleri Hariç
|
|
|
|
|
|
|
|
Fon Gelirleri
|
1 440
|
3 563
|
3 346
|
|
0,25
|
0,55
|
0,47
|
(1) İşsizlik Sigortası Fonu hariçtir.
(2) Gerçekleşme tahmini
(3) Program
2. 2008 Yılı Hedefleri
2008 yılında Özelleştirme Fonunun 7,4 milyar YTL özelleştirme geliri elde etmesi beklenmektedir.
2008 yılında fonların kaynaklarının 10,7 milyar YTL ile GSYİH’nın yüzde 1,50’si; harcamalarının 2,4 milyar YTL’lik tutarla GSYİH’nın yüzde 0,33’ü, böylece 8,4 milyar YTL’lik tutarla fon sistemi finansman fazlasının GSYİH içindeki payının yüzde 1,17 seviyesinde gerçekleşmesi hedeflenmiştir.
Dostları ilə paylaş: |