Və ya Peyğəmbər (s) camaatı Ģura yolu ilə caniĢin seçməyə dəvət etmiĢdi, onlar da Əbu
Ġslami kitablarda Əbu Bəkrin Peyğəmbərin vəsisi olması haqda səhih bir hədis
yoxdur. Mətləbin Ģahidi budur ki, əgər belə bir hədis və ya rəvayət mövcud olsaydı, Əbu
Bəkr və Ömər səqifədə ona istinad edərdilər. Əgər belə bir iddia etsəydilər yenə də
iddiaları üçün əsaslı bir dəlilləri yox idi. Çünki, Quran vəli və vəsini elmin dərinliklərinə
və vəsinin Ģura yolu ilə seçilməsi haqda Peyğəmbərdən heç bir rəvayət nəql
Ġbni Əbil Hədid yazır: “Peyğəmbər vəsi təyin etmək məsələsinə laqeyd yanaĢıb öz
vəzifəsinə layiqincə əməl etmədi!” Əgər onun bu sözü düzgün olsa, onda deməliyik ki,
“Maidə” surəsi, 55-ci ayə.
58
Peyğəmbər (s) öz risalətini aĢkarda yerinə yetirməyib. Çünki, Quran Peyğəmbərin öz
ilahi vəzifəsini aĢkarda bəyan etməyi onun əsas vəzifələrindən bilir. “Və ma ələr-rəsuli
illəl-bəlağul-mubin” (Peyğəmbərin vəzifəsi yalnız aĢkar Ģəkildə bəyan etməkdir)190 Belə
olan surətdə isə Peyğəmbər (s) özü ümmət arasında ixtilaf salan Ģəxs kimi tanınmalıdır,
bu söz isə küfrdən baĢqa bir Ģey deyil!
Bütün aləmlərə rəhmət olaraq göndərilən bir Peyğəmbər öz ardıcıllarına qarĢı belə bir
iĢ görüb, öz ümməti arasında ixtilaf salarmı?
Bəziləri deyirlər: “Peyğəmbər (s) camaata tövsiyə etmiĢdi ki, xəlifəni Ģura yolu ilə
seçsinlər. Çünki Allah-taala Quranda buyurur: “Və əmruhum Ģura bəynəhum” (onların
iĢləri öz aralarında Ģura əsasındadır.) Sual etmək lazımdır: Görəsən nə üçün keçmiĢ
peyğəmbərlər bu üsuldan istifadə edərək vəsi təyin etmədilər? Nə üçün Əbu Bəkr
özündən sonra vəsi təyin etdi? Nə üçün Ömər əvvəlcədən hazırlanmıĢ məkrli plan
əsasında xəlifə seçməyi altı nəfərin sərəncamına qoyub, üstünlüyü isə öz kürəkəni olan
Əbdürrəhman ibni Ovfun olduğu dəstədə bildi?!
Əgər xəlifə təyin etmək Quranın göstəriĢinin ziddinə olsaydı, onda Quranın ziddinə
əməl edən ilk Ģəxslər Əbu Bəkr və Ömər idilər. Digər tərəfdən də, sağlam ağlın təsdiq
etdiyi kimi, əgər vəsi təyin etmək düzgündürsə, onda nə üçün Peyğəmbərin vəsi təyin
etməsinə imkan verməyib, ona yaraĢmayan sözləri ona dedilər?!
Bu ağlasığan bir iĢdirmi ki, Peyğəmbər 23 illik bir müddətdə müxtəlif əzab-
əziyyətlərə və çətinliklərə sinə gərib dini təbliğ etsin, camaatı haqqa doğru hidayət etsin,
amma axırda bu yolun davam etməsi haqda bir Ģey fikirləĢməyib, ümməti öz baĢına
buraxsın və çəkdiyi zəhmətlər də heçə getsin?!
Quranın buyurduğuna görə, bütün peyğəmbərlərin vəsiləri olmuĢdur. Onda sonuncu
Peyğəmbər üçün caniĢin olmaması necə mümkündür?
Peyğəmbərin son dərəcə təkid etdiyi halda onun vəsisini tanımaq mümkün deyilsə,
onda sair məsələlər qarĢısında nə etmək lazımdır və Quranıdüzgün təfsir və məna etmək
necə mümkün olacaq? “Kəfana Kitabullah” Təkcə Quranın bu iĢlərə kifayət etdiyini
demək olarmı? ġafei, Hənəfi, Hənbəli, Maliki, Ġmamiyyə, Mötəzilə, ƏĢairə, Zeydiyyə,
Sufiyyə, Cəririyyə və sair kimi məzhəblərin məĢhur alimləri on dörd əsr keçdikdən sonra
Quran ayələrindən Peyğəmbərin vəsisini və caniĢinini tanıyıb onun elm dəryasından
layiqincə istifadə etmiĢlərmi və bu asimani kitabın dərin mənalı sirlərini dünya əhlinə
çatdıra bilmiĢlərmi?
MəĢhur rəvayətlərə əsasən Peyğəmbər (s) belə buyurub: “Bütün Ġslam firqələrindən
yalnız biri cənnət əhli, qalanları isə cəhənnəm əhlidirlər. Hətta ibadət edib, oruc tutub,
zəkat versələr belə.”
Ġslam firqələrinin bəziləri itin bala-sının üç günlüyünə kimi halal olduğunu deyir və
onun ətinin kabab edib yeyirlər. Bəzi firqələr isə onu elə doğulduğu gündən haram
bilirlər. Bəziləri mənini (sperma) pak bilib o halda namaz qılır və məscidə gedirlər.
Bəziləri isə onu murdar bilir və iynənin ucu qədər belə paltarda olsa onunla qılınan
namazın batil olduğunu deyirlər. Onların bir dəstəsi müvəqqəti evlənməyi haram bilir,
bəziləri isə haram yox, müstəhəb bir iĢ bilirlər. Bəziləri bir məclisdə (yığıncaqda) üç dəfə
ardıcıl təlaq verməyi düzgün bilir, bəziləri isə düzgün bilməyib bu cür təlağın batil
olduğunu deyirlər. Bəziləri it və donuzun doğduğunu nəcis bilirlər, bəziləri isə onun it və
donuzdan olduğuna baxmayaraq onu pak bilir və deyirlər ki, Allah-taala murdar və nəcis
190
“Nur” surəsi, 54-cü ayə.
59
Ģey yaratmır. Onun Yaratdığı bütün Ģeylər pakdır.
Deməli, tam əmin olmalıyıq ki, Peyğəmbər (s) öz ümmətini vəsi və müəllimsiz
buraxmayıb. Ancaq camaatı Peyğəmbərin dediklərindən uzaq-laĢdıran və onun əmr və
göstəriĢlərinə əməl etmələrinin qarĢısını alan baĢqaları oldu.