Sual: 17. Qəriblərin ümumdünyəviliyə (“qloballaşma”) can atmaqda məqsədi nədir?
Cavab: Belə görünür ki, üç mühüm, eyni zamanda fərqli hadisə ilə üzbəüz gəlmişik. Ya səhvən, ya da biganəlikdən hər üç hadisə ümumdünyəviləşmə adlandırılmışdır:
1. Ümumdünyəviləşmənin təbii və tədrici gedişatı;
2. Qərbin apardığı ümumdünyəviləşmə (“qloballaşma”);
3. Amerikanın apardığı ümumdünyəviləşmə.
Ümumdünyəviləşmə tədrici, təbii inkişaf yolu keçməklə hazırkı əsrdə yüksək elmi-texniki nailiyyətlərə nail olsa da, dünyanın hegemon qüvvələri tərəfindən müdaxilələrə məruz qalır. Bu proses bəzən dünya iqtisadiyyatında və siyasətində öz mənafeyini güdən qüvvələrə xidmət edir. Onlar bu prosesi qloballaşma adlandırırlаr. Bir sözlə, qərbin inkişaf etmiş sənayeçiləri qloballaşmanı, yəni ümumdünyəviləşməni öz mənafeləri üçün istifadə edirlər. Təbii ki, bu müdaxilələr uyğun prosesi təbii məcrasından çıxarır.
Xüsusi ilə də, Amerikanın apardığı qloballaşma prosesi əslində ümumdünyəviləşmə yox, аmerikalaşmadır. Onların məqsədi bütün yer üzünü Amerikaya tabe etməkdir. Əslində belə bir proses təbii ümumdünyəviləşmə ilə daban-dabana ziddir. Demək, təbii ümumdünyəviləşmə ilə Qərb və Amerikanın qloballaşması arasında qaçılmaz fərqlər mövcuddur. İqtisadiyyatın qloballaşdırılması böyük yatırımlar, hegemonçu hökmranlıq, qeyri-bərabər paylaşma ilə müşayiət olunur. Bu proyekt bütün dünyaya dünya kapitalizminin, qeyd-şərtsiz rəqabət hökmranlığının böyük qələbəsidir.
Hərbi, siyasi, hətta iqtisadi sahədə Amerikanın qloballaşma proyekti, şübhəsiz ki, onun siyasətlərinə, strateji mənafelərinə xidmət edir. Başqa sözlə, Amerikanın irəli sürdüyü qloballaşma proyektinin аmerikalaşma adlandırsaq, daha düzgün olar.
Dostları ilə paylaş: |
