Бисмиллаһир-рәҺМАНир-рәҺИМ
Yüklə 1,86 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- ŞEYXİN ƏN BÖYÜK BACARIĞI
- ALLAHA MƏHƏBBƏTİN MÜQƏDDİMƏLƏRİ
- ŞÜHUDİ MƏ᾽RİFƏTƏ ÇATMAQ
- Qubari rəh be nişan ta nəzər təvani kərd
- İLAHİ MƏHƏBBƏTİN BƏLA VƏ AFƏTLƏRİ
- Kəs nist ki oftade an zülfi du ta nist
- BATİNDƏ DÜNYAPƏRƏST OLANLAR
ÜÇÜNCÜ FƏSİLMƏ᾽NƏVİ YÜKSƏLİŞ AMİLİMəhəbbət insanın mə᾽nəvi tərəqqisi və nəfsinin saflaşdırılması üçün bir iksirdir. Allah-taalaya eşq bəsləmək, bütün əxlaqi çirkinlikləri sağaldır, bütün gözəl sifətlərin hamısını bir yerdə aşiqə hədiyyə edir. İlahi eşq aşiqi öz mə᾽şuquna elə cəzb edir ki, Allahdan başqa hər kəslə rabitəni kəsir. İmam Zeynul-abidin (ə)-a mənsub edilən «Munacate mühibbin» də belə qeyd olunur: «Pərvərdigara! Kim Sənin məhəbbətinin şirinliyini daddıqdan sonra başqasını özünə yar seçər? Kim Sənin dərgahınla ünsiyyət yaratdıqdan sonra Səndən ayrılmaq istəyər?!»74 İmam Sadiq (ə)-dan nəql olunan rəvayətdə deyilir: «Allaha məhəbbət nuru hər vaxt bir bəndənin qəlbinə saçsa, onu başqa məşquliyyətlərdən saxlayar. Allahdan başqa hər şeyi yad etmək zülmət deməkdir. Qəlbini Allaha məxsus edən, Allaha aşiq olan şəxs Allahın ən müxlis bəndələrindən, camaat içərisində ən doğru danışan, öz əhd-peymanına ən çox vəfalı qalanlardır»75 İnqita᾽nın (yə᾽ni, bütün varlıqlardan ayırılb Allaha diqqət yetirmək) ilkin mərhələsində əmmarə-nəfs ölür, insanın əqli həyatı başlanır və onun ən yüksək mərhələsində qəlbin gözləri Allah nuru ilə aydınlaşır və insan ulul-elm adlanan tövhidin ən yüksək mərhələsinə nail olur. Şə᾽baniyyə münacatında belə oxuyuruq: «Pərvərdigara! (Bütün varlıqlardan əl üzüb) yalnız Sənin dərgahına sığınmağın ən yüksək mərhələsini mənə əta et və qəlbimizin gözlərini Sənə nəzər etmək nuru ilə işıqlandır».76 HƏQİQİ İKSİRAllah məhəbbətinin kimyagərliyi və həqiqi iksir barəsində Şeyxdən çoxlu maraqlı hadisələr qeyd olunmuşdur. O cümlədən buyurur: İksir elmi ardınca olduğum zaman bir müddət riyazətlə məşğul oldum və nəhayət çıxılmaz vəziyyətə düşdüm. Heç nə əldə edə bilmədim. Mə᾽na almində mənə bu ayə buyuruldu: «Hər kəs izzət və başıucalıq istəyirsə (bilməlidir ki,) bütün izzət Allaha məxsusdur».77 Ərz etdim: Mən iksir elmi istəyirdim. Buyuruldu: İksir elmini izzət və başıucalıq üçün istəyirlər və izzətin həqiqəti də bu ayədədir. Buna görə də tam xatircəm oldum. Bu hadisədən bir neçə gün sonra iki nəfər riyazətçi bizim mənzilin qapısına gəlib məni soruşdular. Görüşdükdən sonra dedilər: İki ildir ki, iksir elmi barəsində çalışırıq, indi heç nə əldə edə bilməyib çıxılmaz vəziyyətdə qalmışıq. İmam Riza (ə)-a təvəssül etdikdə bizi sizə doğru yönəltdi. Şeyx təbəssüm etdi və yuxarıdakı hadisəni onlar üçün deyib əlavə etdi: Mən həmişəlik rahat oldum. İksirin hiqəqəti Allahın Özünə çatmaqdadır. Şeyx bə᾽zi vaxtlar bu barədə Ərəfə duasının bu hissəsini dostları üçün oxuyardı: «Pərvərdigara, Səni itirən nəyi tapmışdır və Səni tapan nəyi itirmişdir?!» İmam Səccad (ə) Məkarimul-əxlaq duasının axırlarında Allah məhəbbətinin kimyagərliyi haqqında incə bir məsələyə toxunaraq deyir: «Pərvərdigara!.. Məhəbbət yolunu mənə asanlaşdır və onun vasitəsi ilə dünya və axirət xeyirini mənə kamil et».78 ŞEYXİN ƏN BÖYÜK BACARIĞIŞeyxin ən mühüm xüsusiyyəti və bacarığı Allah-taalanın məhəbbət iksirinə nail olmasıdır. Şeyx bu kimyagərlikdə mütəxəssis idi və şübhəsiz bu ayələrdə buyurulanların bariz nümunəsi idi: Yuhibbihu və yuhibbunəhu (Allah onları, onlar da Allahı sevər)79 Vəlləzinə amənu əşəddu hubbən lillah (yə᾽ni, iman gətirənlər Allaha daha çox şiddətli məhəbbət bəsləyirlər).80 Hər kəs ona yaxınlaşsaydı məhəbbət iksirindən faydalanardı. Cənab Şeyx buyururdu: Allaha məhəbbət bəsləmək axırıncı bəndəlik mənzilidir, məhəbbət eşqindən də üstündür. Eşq sonradan yaranan, məhəbbət isə zati bir şeydir. Aşiq müəyyən səbəblərdən mə᾽şuqundan ayrıla bilər, lakin məhəbbət belə deyildir. Əgər aşiqin mə᾽şuqundan nöqsan tapılsa, kamallarını əldən versə, ola bilsin ki, onun eşqi aradan getsin, lakin ana özünün nöqsanlı övladına da məhəbbət göstərir. Sonra deyirdi: Əməllərin dəyərinin mizan və me᾽yarı əməl edən şəxsin Allah-taalaya məhəbbətinin mizanı qədərdir.
ŞİRİN VƏ FƏRHADBə᾽zi vaxtlar şagirdləri başa salmaq üçün «Fərhad və Şirin» hadisəsindən misal çəkərək deyirdi: Fərhadın vurduğu hər bir külüng, Şirinin adı və eşqi ilə idi. Hər iş görürsənsə onun axırına qədər bu halda olmalısan. Bütün fikrin-zikrin Allah olmalıdır, özün yox! MƏHBUBUN EŞQİNƏ YAZ!Şeyxin şagirdlərindən biri nəql edir ki, mən bir ticarətxananın katibi idim. Bir gün Şeyx mənim yanıma gəlib belə buyurdu: «Bu dəftərləri kimin üçün yazırsan?» Dedim: «Ustadım üçün». Buyurdu: «Əgər bu dəftərlərdə öz adını yazsan ustadın sənə irad tutarmı?» Dedim: «Hökmən irad tutar». Sonra buyurdu: «Ölçdüyün bu parçaları kimin üçün ölçürsən, özün üçün, yoxsa ustadın üçün?» Dedim: «Onun üçün». Sonra buyurdu: «Başa düşdünmü?» Dedim: «Xeyr». Buyurdu: «Fərhad hər bir külüngü vuranda, «Şirin can!» deyir və öz mə᾽şuqundan başqa heç nəyi yad etmirdi. Bu dəftəri öz məhbubunun eşqinə yaz. Parçanı Onun eşqinə ölç. Belə olan halda bunların hamısı vüsalın müqəddiməsi olacaq. Çəkdiyin hər bir nəfəsi Allah eşqilə çək».
AŞİQLİK DƏRSİ VER!Şeyxin müridlərindən biri belə nəql edir: Mərhum Şeyx Əhməd Səidi tanınmış müctehid və mərhum ağa Burhanın xaric dərsindəki ustadı idi.81 Bir gün mənə dedi: Tehranda bir dərzi tanıyırsanmı ki, mənə qəba tiksin? Mən cənab Şeyxin ünvanını ona verdim. Bir müddətdən sonra onu gördüm. Məni görən kimi dedi: Mənə nə elədin?! Məni haraya göndərdin?! Dedim: Necə ki? Məgər nə olmuşdur ki? Dedi: Mənə tanışlıq verdiyin bu cənabın hüzuruna getdim ki, mənə qəba tiksin. Mənim ölçümü götürəndə, harada işlədiyimdən soruşdu. Dedim ki, tələbəyəm. Buyurdu: Dərs oxuyursan, yoxsa tədris edirsən? Dedim: Dərs verirəm. Dedi: Hansı dərsləri verirsən? Dedim: Xaric dərsini. Şeyx başını yelləyib dedi: Yaxşıdır, amma eşq dərsi verginən. Bu cümlənin mənə nə qədər tə᾽sir etdiyini deyə bilmərəm! Bu cümlə məni tamamilə dəyişdirdi. Mərhum Səidi bu hadisədən sonra Şeyxlə əlaqə yaradır və onun hüzuruna gedirdi. Həm də Şeyxlə tanış etdiyimə görə mənə dua edirdi. EŞQİ PƏRVANƏDƏN ÖYRƏNŞeyxin şagirdlərindən biri onun belə buyurduğunu nəql edir: «Bir gecə Allahla münacat edərək, Onun dərgahında raz-niyaz etməklə məşğul idim. Gördüm ki, bir pərvanə çırağın ətrafına fırlanır. O qədər fırlandı ki, axırda özünü çırağa vurdu və yerə düşdü. Amma can vermədi. Çoxlu zəhmətlə yenidən hərəkətə gəldi və uçmağa başladı, bədəninin o biri tərəfini də çırağa vurub özünü həlak etdi. Bu cəryanda mənə belə ilham olundu ki: «Filankəs! Eşqbazlığı bu heyvandan öyrən. Daha öz vücudunda heç bir iddiaya yer qalmasın». Mə᾽şuq qarşısında həqiqi eşqbazlıq və məhəbbət bu heyvanın etdiyi kimi olmalıdır. Mən bu qəribə hadisədən ibrət dərsi aldım və halım dəyişildi. ALLAHA MƏHƏBBƏTİN MÜQƏDDİMƏLƏRİMütəal Allaha məhəbbətin müqəddiməsinin əsası Ona dair mə᾽rifət kəsb etməkdir.82 Mümkün deyildir ki, insan Allahı tanısın, amma Ona aşiq olmasın. İmam Həsən Müctəba (ə) buyurur:
Bu barədə əsas məsələ bundan ibarətdir ki, görəsən hansı mə᾽rifət Allah məhəbbətinin yaranmasına səbəb olur? Bürhani mə᾽rifət, yoxsa şühudi mə᾽rifət? Cənab Şeyx buyurur: Mətləbin məğzi bundan ibarətdir ki, insan Allaha qarşı şühudi məhəbbət kəsb etməyincə aşiq ola bilməz. Əgər arif olsa görəcəkdir ki, bütün yaxşılıqlar Allahda cəm olmuşdur.
Belə olan surətdə insanın Allahdan başqasına arxalanıb diqqət yetirməsi qeyri-mümkündür. Qur᾽ani-Kərim Allah barəsində şühudi mə᾽rifət kəsb edən iki dəstə barəsində söhbət açır: Biri məlaikələr, digəri isə elm sahibləridir.
İmam Əli (ə) birinci dəstənin, yə᾽ni mələklərin Allaha məhəbbət və mə᾽rifətinin şirinliyi barəsində belə buyurur: «Sonra Allah-taala asimanlarda sakin olmaları və Öz mələkutunun ən yüksək məqamlarını abad etmələri üçün mələklərdən yeni məxluqatlar yaratdı ki... Allaha ibadət etməyə məşğul olmaq onları bütün işlərdən saxlayır. İmanın həqiqəti onlarla Allaha mə᾽rifət arasında rabitə bərqərar etmişdir. Haqqa yəqin onları heyran və sərgərdan etmiş, Allah yanında olanlardan başqa şeylərə əlaqə tapmamışlar. Onlar ilahi mə᾽rifətin şirinliyini dadmış, ilahi mə᾽rifət camlarından sirab olmuşlar».85 ŞÜHUDİ MƏ᾽RİFƏTƏ ÇATMAQŞühudi mə᾽rifətə çatmaq üçün qəlbin güzgüsünü günah çirkablarından və mə᾽siyət zülmətlərindən təmizləməkdən başqa bir yol yoxdur. Əbu Həmzə Somalinin imam Səccad (ə)-dan nəql etdiyi duada deyilir: «Pərvərdigara, Sənə doğru seyr edənlərin yolu yaxındır və doğrudan da Sən Öz yaratdıqlarından məxfi (hicabda) deyilsən; yalnız Sənin dərgahında (nalayiq) əməllər hicab qərar verir».86 Allah Öz bəndələrindən gizli deyil, Onunla bəndələr arasında heç bir hicab yoxdur. Hicab yalnız bizim yaramaz əməllərimizdən əmələ gəlir. Əgər yaramaz işlərimizin qəlbdə yaratdığı çirkinliklər qəlbin güzgüsündən təmizlənsə, qəlbimiz Allah-taalanın gözəl camalına şahid olaraq Ona eşq bəsləyər: Cəmali yar nə darəd hicab və pərde vəli Qubari rəh be nişan ta nəzər təvani kərdAllaha barəsində mə᾽rifət yolunda mövcud olan toz-torpağı silmək, yaramaz əməllərin yaratdığı hicabları qəlbdən təmizləmək üçün ilk növbədə qəlbi dünya məhəbbətindən paklamaq və boşaltmaq lazımdır. Çünki, Allaha məhəbbətlə dünya məhəbbəti heç vaxt bir yerə sığmaz.İLAHİ MƏHƏBBƏTİN BƏLA VƏ AFƏTLƏRİİlahi məhəbbətin əsas bəlası dünyaya məhəbbət bəsləməkdir. Şeyxin məktəbində insanın dünyanı Allaha görə istəməsi ilahi vüsala yetişməyin müqəddiməsi sayılır. Dünyanı Allahdan başqa işlər üçün sevmək ilahi məhəbbətin bəlasıdır. Bu kimi işlərdə dünyanın haram və ya halal olmasının arasında heç bir fərq yoxdur. Əlbəttə aydındır ki, haram dünya insanı Allahdan daha çox uzaqlaşdırır. Peyğəmbəri-əkrəmdən (s) nəql olunan hədisdə buyurulur: «Həqiqətən dünya məhəbbəti və Allah məhəbbəti heç vaxt bir qəlbdə bir yerə sığışmaz».87 İmam Əli (ə) bu barədə buyurur: «Gündüzlə gecə bir yerə sığmadığı kimi, Allah məhəbbəti ilə dünya məhəbbəti də bir yerə sığmaz».88 Digər bir hədisdə buyurulur: «Dünya məhəbbətinə qəlbində yer verən bir şəxs Allah məhəbbətini necə iddia edə bilər?!»89 Cənab Şeyx dünyanı həmişə «qoca qarı» adı ilə ifadə edir, bə᾽zi vaxtlar öz məclislərində müridlərinə üz tutub buyurardı: «Yenə də görürəm ki, başınız bu qoca qarıya qarışıb!» Sonra Hafizin bu şe᾽rini oxuyardı: Kəs nist ki oftade an zülfi du ta nistDər rəhqozəri kist in damu bəla nist Həqiqətdə Şeyx bu məsəli aşağıdakı hədisdən əxz etmişdi: «Dünyanın həqiqəti İsa (ə) üçün aşkar oldu. O, bu mukaşifədə dünyanı qoca bir qarı kimi görürdü: dişləri tökülmüş və bütün zinət əşyalarını özündən asmışdır. Sonra dedi: Nə qədər ərə getmisən? Dedi: Saya bilməmişəm! Həzrət buyurdu: Ərlərinin hamısı ölüb, yoxsa sənə təlaq verən də var? Dünya dedi: Hamısını öldürmüşəm. Həzrət İsa (ə) buyurdu: Vay olsun sənin gələcək ərlərinin halına ki, sənin əvvəlki ərlərindən ibrət almadılar. Necə oldu ki, onları bir-birlərinin ardınca öldürdün, amma onlar səndən uzaqlaşmadı?!»90 Şeyx təkrar buyurardı: Mənim yanıma gələn bu şəxslər yalnız qoca qarının sorağına gəlirlər.91 Heç kəs gəlib demir ki, mən Allahla küsmüşəm, mənimlə Allah arasında barışıq yarat! BATİNDƏ DÜNYAPƏRƏST OLANLARBəsirət nəzərləri ilə camaatın batinini görən Şeyx, dünya əhli, axirət əhli və Allah aşiqlərinin batininin necəliyi barəsində buyururdu: Haram yolla dünyanı əldə edənlərin batini it kimidir. Axirəti istəyənlər xonsa (həm kişi, həm də arvad) kimidir, Allahı istəyənlər isə əsil kişidir! ALLAHVARİ ÜRƏKŞeyx buyurardı: Ürək nə istəyirsə onu da göstərir. Çalışın qəlbiniz Allahı göstərsin! İnsan hər nəyi sevirsə onun şəkli qəlbində in᾽ikas olunur. Mə᾽rifət əhli onun qəlbinə nəzər saldıqda onun hansı bərzəx surətində olmasını başa düşür. Əgər insan bir şəxsin gözəlliyinə aşiq olmuşsa, yaxud pula, mülkə və s. şiddətlə məhəbbət bəsləyirsə, həmin əşyalar o şəxsin bərzəx surətini təşkil edir. NƏ İŞ GÖRMÜSƏN?!Şeyxin müridlərindən biri belə nəql edir: Bir gecə yuxuda şəhvətli və insanı həyəcanladıran səhnə gördüm. Həmin yuxu bütün günü mənim zehnimi özünə məşğul etmişdi. Sübh Şeyxin hüzuruna getdim. Məni görən kimi başını aşağı salıb irfani bir bu şe᾽r zümzümə etdi. Başa düşdüm ki, nə isə ciddi bir məsələ vardır və o, heç bir səbəb olmadan bu şe᾽rləri oxumaz. Bir qədər oturdum, Şeyx başını aşağı salmışdı və dərziliklə məşğul idi. Sonra soruşdu: Bir məsələ vardırmı?! Buyurdu: Nə iş görmüsən ki, surətin qadın surətinə düşüb? Dedim: Yuxuda gözəl bir qadını gördüm, onun hadisəsi mənim zehnimdə qalıb. Buyurdu: Elə budur, istiğfar et.
Yüklə 1,86 Mb. Dostları ilə paylaş:
|