Biyolojik Arıtma Aktif çamur Damlatmalı filtreler

Biyolojik Arıtma

• Aktif çamur

• Damlatmalı filtreler

• Biyodiskler

• Doğal arıtma

Doğal Arıtma

• stabilizasyon havuzları,

• arazide arıtma,

• yeraltında bırakma,

• yeraltına sızdırma,

• buharlaştırma havuzları ve

• yapay sulak alanlar

Sulak Alanlar Niye Tercih Ediliyor

Sulak Alanlar

• Doğal veya yapay,devamlı veya geçici, suları durgun veya akıntılı, acı,tatlı veya tuzlu, denizlerin gel-git hareketlerinin çekilme evresinde altı metreyi geçmeyen derinlikleri kapsayan bütün sular, bataklık, sazlık ve turbiyerlerdir (Çevre ve Orman Bakanlığı, 2005)

Sulak Alanlar

Sulak Alanların Korunması

• 1971 yılında Ramsar sözleşmesi olarak anılan özellikle “Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi” imzalanmıştır.

• Ocak 2004 tarihi itibariyle Sözleşmeye 138 ülke taraf olmuş ve toplam alanı 111.884.289 hektar olan 1328 sulak alanı Sözleşme Listesi’ne dahil ettirmişlerdir .

• Ülkemiz sözleşmeyi 1994 yılına dek yakından takip etmiş, bu tarihte taraf olmuş ve aynı yıl Manyas (kuş) Gölü , Seyfe Gölü, Burdur Gölü, Sultan Sazlığı ve Göksu Deltası’nı sözleşme listesine dahil etmiştir.

1998 yılında ise Ulubat Gölü, Kızılırmak Deltası, L ve Gediz Deltası listeye dahil ettiren Türkiye böylece listedeki alan sayısını 9’a çıkarmıştır.

• “Ulusal Sulak Alan Komisyonu” kurulmuştur. Yönetmeliğin öngördüğü koruma bölgeleri ile ilgili hükümlerin uygulanabilmesi için öncelikle ülkemizde 200 uluslararası öneme sahip sulak alanlara ait koruma bölgeleri Çevre ve Orman Bakanlığı’nın koordinasyonu ile en yakın zamanda belirlenecek ve bu bölgeler haritalara işlenerek uygulanmak üzere valiliklere bildirilecektir.

Türkiye’nin Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Listesi

• Ramsar Sözleşmesi su kuşu ve balık özel kriterlerine göre Türkiye de 76 tane uluslar arası öneme sahip sulak alanın bulunduğu belirlenmiştir.

• Tarım yada yerleşim amaçlı kurutulmaları

• Sanayi, tarım, ve yerleşim alanlarından kaynaklanan kirlenmeler

• İçme, kullanma ve sulama suyu temini amacıyla aşırı miktarda su alınması,sulak alanı besleyen suların barajlarda tutulması veya yönlerinin değiştirilmesi- Turizm ve ikinci konut amaçlı yapılaşmalar

• Yabancı balık türlerinin göllere aşılanması

• Sazlıkların yakılması, tahribi ve kontrolsüz saz kesimi

• Kuşların veya diğer canlıların yanlış ve aşırı avlanması

• (Çevre ve Orman Bakanlığı, 2005)

YAPAY SULAK ALANLAR

• Yapay sulak alan; suyun, substratın (besi maddesi), bitkilerin(vascular ve algler)genellikle bitkilerden düşen süprüntü maddelerinin, omurgasızların(çoğunlukla küçük sinek ve solucanlar) ve çeşitli mikroorganizmaların oluşturduğu kompleks bir topluluktur..

• Askıda partiküler maddelerin çökelmesi

• Suyun substrat ve süprüntü maddeleriyle teması ile sağlanan filtrasyon ve kimyasal çöktürme

• Kimyasal dönüşüm

• Bitkilerin yüzeylerinde, substrat, tortu ve süprüntü maddelerinde meydana gelen tutunma ve iyon değiştirme

• Kirleticilerin ve besi maddelerinin mikroorganizmalar ve bitkiler tarafından bozulması, değişime uğraması ve kendi bünyeleri içine alınması

• Patojenlerin öldürülmeleri veya doğal olarak ölmeleri

• Yapay sulak alanların maliyet açısından ve teknik açıdan atıksu ve sızıntı suyu arıtımında kullanılmaları

Yapay Sulak Alanların Avantajları

• Yapay sulak alanların inşası diğer arıtma alternatiflerinden daha ucuz

• İşletme ve bakım maliyeti daha az (enerji ve bakım ihtiyacı)

• İşletme ve bakımın sadece düzenli ve yerinde çalışma ile yapılması yeterli

• Debideki değişimlerin tolere edilebilmesi

• Aktif çamur için çok seyreltik olan atıksuları(organik madde yönünden) yapay sulak alanların arıtabilmesi

• Suyun tekrar kullanımını ve dönüşümünü kolaylaştırması

• Birçok sulak alan organizması için yaşam alanı oluşturması

• Doğal manzara ile uyum içinde inşa edilebilmesi

• Yabani hayat için yaşama alanı oluşturması ve açık alanları daha estetik bir hale getirmesi

Yapay Sulak Alan Sisteminin İşletilmesi

• Sistem özel olarak tasarlanan yataklarda yetiştirilen bitkiler

• vasıtasıyla atıksuyun arıtılması esasına dayanmaktadır.

• pahalı ekipmanlara ihtiyaç duymaz.

• enerji ihtiyacı yoktur.

• Bakımı, onarımı ve iletmesi kolay

• toprakla iç içe olan köylüler tarafından rahatça anlaşılabilir ve bakımı yapılabilir

• T.C Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğünün makine ve işçilik imkanlarıyla kolayca inşa edilebilir.

• sistem, doğal yapının küçük taklitleri

• ortamdaki güneş enerjisini kullanabilme ve kendi

• kendini yenileyebilme kapasitesine sahip olmaları

• yabani hayat oluşturmaları

• atmosferin doğal dengesini korumaları

• organik madde, askıda katı madde, besinler, toksik maddeler, ağır metaller ve biyolojik unsurları giderebilmesi (arıtım kapasitesi

• Yüksek (KHGM, 2005a).

Yapay sulak alanın görüntüsü (KHGM, 2005a)

Giderim

• Yapılan bilimsel çalışmalarla arıtma verimliliği ispatlanmış güvenilir sistemler Farklı bitki türüne ve akış şekline sahip sulak alanlarda evsel atıksu arıtımında, genel olarak, %80-99 BOİ5, KOİ ve bakteri giderimi, %92-95 AKM, %30-80 toplam azot ve %20-70 toplam fosfor giderimi (KHGM, 2005a).

Yapay sulak alan tipik kesiti

Yapay Sulak Alan Çeşitleri

Yüzeyaltı Akışlı Yapay Sulak Alanlar (YAS)

Yatay Yüzeyaltı Akışlı Sulak Alanlar

Düşey Yüzeyaltı Akışlı Yapay Sulak Alanlar

Yapay Sulak Alanlarda Kirletici Giderim Mekanizmaları

Yapay sulak alanlardaki en önemli bitki türlerine örnek

Yapay Sulak Alanların Tasarımında Dikkat Edilecek Hususlar

Yapay Sulak Alanlarda Tasarım Parametreleri

Türkiye’den Yapay Sulak Alan Örnekleri

Kızılırmak Deltasının Değerlendirilmesi

Ankara- Haymana-Dikilitaş Köyü Yapay Sulak Alanı

Ortadoğu Teknik Üniversitesindeki Pilot Uygulama Çalışması

Şanlıurfa-Viranşehir’deki Yapay Sulak Alan

Şanlıurfa-Viranşehir’deki Yapay Sulak Alanı’nda kullanılan Dolgu Malzemesi

Paşaköy Arıtma Tesisi İçinde İnşa Edilmiş Yapay Sulak Alan

Ömerli’deki Baraj Suyunu Koruma Amaçlı İnşa Edilen Pilot Ölçekli Yapay Sulak Alan

İzmir-Torbalı-Korucuk Köyü Yapay Sulak Alan Tesisi

Korucuk Köyü Foseptik Çıkış Değerleri

Korucuk köyü için Su Kirliliği Kontrol Yönetmeliği’nin deşarj standartları (SKKY, 2004)

İzmir-Torbalı-Çakırbeyli Köyü Yapay Sulak Alan Tesisi

İzmir-Torbalı-Çakırbeyli Köyü Yapay Sulak Alan Tesisi Analiz Sonuçları

Manisa-Akhisar-Sakarkaya Köyü Yapay Sulak Alan Tesisi

Manisa-Akhisar-Sakarkaya Köyü Yapay Sulak Alan Tesisi Foseptik Çıkışı

Manisa-Akhisar-Sakarkaya Köyü Yapay Sulak Alan Tesisi Analiz Sonuçları

Manisa-Saruhanlı-Yeni Osmaniye Köyü Yapay Sulak Alan Tesisi

Yeni Osmaniye Köyü Foseptik Çıkışı Atıksu Analiz Değerleri (Menemen, 2005)

Yeni Osmaniye Köyü 14.01.2005 tarihli atıksu analiz raporu sonuçları (Menemen, 2005)

Uygulamada Karşılaşılan Problemler

• Ege Bölgesi’nde bulunmasından dolayı İzmir-Korucuk köyünde de zeytin ağaçları ve zeytinyağı tesisleri bulunmaktadır.

• Birkaç büyük firma dışında, zeytinyağı tesislerinden hiçbirinin arıtma tesisi bulunmamaktadır.

• Bundan dolayı Korucuk Köyü yapay sulak alan tesisine bu fabrikalardan gelen atıksu (Karasu da denir) girişim yapmaktadır.

• Zeytinyağ tesisinden gelen atıksuyun tamamı sulak alan tesisine gelmemektedir

• Büyük bir kısmı dereye kara sularını, tesis çıkış sularının deşarj edildiği dereye deşarj etmektedir

• Bu şekilde alıcı ortam kirlenmektedir.  

SONUÇLAR

• Ülkemiz için yapay sulak alanlar kırsal kesimde de atıksu arıtma imkanı doğurduğu için önemli

• Ucuz, güvenilir, inşası ve bakımının kolay olması gibi özelliklerinden dolayı kırsal kesimde yapay sulak alan sistemi uygulanmaya başlanmış durumda

• Sulak alanların “Doğal Arıtma Projesi” kapsamında temel amaç sulama suyu elde etmek

• Sulama suyu kriterleri henüz sağlanamamış

• Su kaynaklarının hızla azaldığı günümüzde, yapay sulak alan tesisi çıkış sularının tarım ve sulamada kullanılması çok önemli

• İncelenen projelerde, tasarım aşamasında amaç çıkış suyunu sulama da kullanmak olmasına rağmen bu plan hayata geçirilememiş

• Çıkış suyunu sulama da kullanabilmek için sadece BOİ5 parametresine göre tasarım yapmak yeterli değil 

Öneriler

TEŞEKKÜRLER....... SORULAR?