Biyosfer Orman Ekosistemi 8 Yakıtlarla Atmosfere Verilen Emisyonlar
Yüklə 0,58 Mb.
|
Geçirgenlik 0.5 0.5 2.0 0.2 EC20106 (mmhos/cm) Montmorillonite 6 6 9 9 İllite Wermiculute 8 8 16 16 Kaolinite 16 16 24 24
Spesifik ion zehirliliği Sodyum (meg/l) 3 3 9 9 Klorür (" ) 4 4 10 10 Bor (mg/l) 0.75 0.75 2 2
Diğerleri Nitrat azotu veya amonyum azotu (mg/l) 5 5 30 30 Bikarbonat (meg/l) 1,5 1.5 8.5 8.5 pH (normal sınır 6.5 8.4)
Tablo 2: su kalitesi tayininde kullanılan laboratuvar parametreleri
PARAMETRE SEMBOL BİRİM EİDEªER GRAM
Elektriksel iletkenlik ECW mmho/cm Kalsiyum Ca meq/l 20 Magnezyum Me " 12.2 Sodyum Na " 23 Karbonat CO3 " 30 Bikarbonat HCO3 " 61 Klorür Cl " 35.4 Sülfat So4 " 48 Bor B mg/l Nitrat Azotu NO3 N " 14 Düzeltilmiş sodyum Ads.Dz. Adj.SAR Potasyum K meq/l 39.1 Asidite, alkalinite pH log[H+] Lityum Li mg/l 7 Demir Fe " Amonyum azodu NH4 N " 14 Fosfat fosforu PO4 " 31
Mmhos/cm = milimhos/cm... 250C de mmhos/cm x q 640= mg/l meq/l = milieşdeğer gram /litre mg/l = Miligram/litre= ppm. pH = 7 nötral çözelti pH = (1 7) Asidik çözelti pH = (7 14) Bazik çözelti Sulama suyu olarak kullanılabilirliğine karar vermek açısından fiziksel kimyasal ve biyolojik parametreler arasından özellikle suda çözünen Na+, K+, Ca++, Mg++ gibi katyonların EC25 x 106 micromhos/cm değerinin, % toplam tuz miktarının; SAR'ın (Sodyum adsorpsiyon oranı) Na+ SAR= --------- Ca+++Mg++ -------- 2 ve bor içeriğinin bilinmesi gerekmektedir. Bu parametreler arıtılmış atıksuyun salinite ve elektriksel iletkenliğinden yararalanılarak değerlendirilmesinde kullanılır. Toprağın tuz bilançosuna olumsuz etki yapıp yapmayacağı araştırılır ve tahmini yapılır. Yoksa arıtılmış atıksu ile birlikte gelen bu tuzlar toprakta birikerek arazinin verimsiz hale gelmesine neden olur. Bilindiği gibi ovanın toprakları zaten tuzlulaşmaya elverişlidir. Bu nedenle de bu konuya özellikle dikkat etmek gerekecektir. İu anda sulamada kullanılan emiralem regülatöründen ve 6-30 metre derinliğindeki kuyulardan alınan suyun kalitesi C2S1-C3S1 arasında değişmektedir. (Erdin, 1972; İener 1974). C2 de EC15 x 106 = 250-750 umhos/cm dir ve orta saliniteyi ifaüüde eder Tuza karşı duyarlı bitkilerde kullanılamaz. S1 Na+ içeriğinin az olduğunu bitki ve toprak için bir sakınca oluşturmadığını gösterir. Erdin (1972) primer, sekender ve tersiyer sulama kanallarında aldığı çok sayıdaki örnekler de bu kaliteleri veren değerleri bulmuştur. Normal olarak evsel atıksularda biyolojik kirlilikte söz konusu olacağı ve belli başlı mikropların bulunması aşağıdaki düzeyde; Toplam bakteri ......... 109- 1010/100 ml Koliform ................ 107-109/100 ml Fecel Streptococci....... 105-106/100 ml Salmonella Typhosa ...... 101-104/100 ml Protozoa Cysts .......... 101-103/100 ml Virus ................... 102-104/100 ml olması nedeniyle bunların lagün çıkışındaki değerlerin bilinmesi gerekir. Bor kirlenmesi topraklarımız için büyük bir tehlike oluşturduğundan; sulama suyu olarak kullanılacak arıtılmış atıksudaki bor miktarları sınır değerleri aşmamalıdır. Sulama suyunun bor içeriğini bitki duyarlılığına göre çizelge ...... deki gibi sınıflandırabiliriz. Çizelge .... : Bor Duyarlılığına göre Sulama Suyunun Sınıflandırılması -------------------------------------------------------------------------------- Borluğu Duyarlı bitkiler kısmen hoşgörülü Hoşgörülü bitkiler sınıfı (ppm) bitkiler (ppm) (ppm) -------------------------------------------------------------------------------- I 0.33 0.67 1.00 II 0.33-0.67 0.67-1.33 1.00-2.00 III 0.67-1.00 1.33-2.00 2.00-3.00 IV 1.00-1.25 2.00-2.50 3.00-3.75 V >1.25 >2.50 >23.75 -------------------------------------------------------------------------------- Örnek Elma, limon, pamuk,patates, şeker pancarı, portakal, şeftali turp, zeytin, havuç, hurma vb. vb. mısır vb. -------------------------------------------------------------------------------- Bor miktarı 0.75 mg/lt'den küçük olunca hiç bir sorun oluşturmaz. 2.0 mg/lt den büyük değerler büyük sorunlar oluştururlar. Klorür de önemli bir iyondur. 4 meq/lt' den küçük olması arzu edilir (mg/lt= ekivalent ağırlığı x meq/lt). En iyi pH aralığı 6.5-8.4 dir. NO3-N veya NH4-N'u 30 mg/lt den fazla bulunmalıdır. Sorun yaratabilir (Ayers and Westcot, 1976). Burada diğer önemli bir sorun ise sulama suyunun ağır metal içeriğidir. Ayrıca alıcı ortamın kalitesini toprağın tekstürünü, yapısını, tarla kapasitesini, devamlı solma noktasını kullanılabilir su miktarını, hidrolik geçirgenliğini geçirgenlik katsayısını, pH'sını EC25 106 değerini, suda çözünen katyonları, suda çözünen anyonları SAR değerini, toplam tuz miktarını (ppm veya % olarak), CaCO3 miktarını, organik madde miktarını, mikroflorasını, mikrofaunasını, yetiştirilen bitki türleri, su ihtiyaçları, tuza ve bora dayanıklılıkları, toprağın bor ve ağır metal içeriklerini bilerek ve saptayarak belirlemek gerekmektedir. Menemen ovasında 1950'li yıllarından beri yapılan araştırma Enstitüsü; üniversite akademik ve DSİ çalışmalarında bu veriler üretilmiş Menemen Ovası Toprak Kalitesi haritası oluşturulmuştur. Arıtılmış atıksu fazlasını çalışma yapılmayan, boş bırakılan ekimsiz alanlarda örneğin tuzlu topraklarda toprağın tuzunu yıkamada veya seyrelterek azaltmasını sağlamak amacı ile yatay akışşşla "Overland flow" veya dikey akışla "filtrasyon" (toprak pasajı) kullanarak gidermek mümkündür. Çizelge ....... de arıtılmış atıksuyun sulamada kullanılması, toprakta filtre edilmesi veya toprak yüzeyine verilmesi halindeki BOİ5, AKM, NH5 N, N, P, değerlerine etkinlikleri görülmektedir. Ayrıca yöntemlere göre arazi gereksinimi de burada verilmiştir. Çizelge : Atıksuyu Arazide Arıtma Yöntemleri ve Etkinlikleri -------------------------------------------------------------------------------- Parametre BOİ5 AKM TOM NH3-N NTopl Ptop. Arazi Yöntem mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l mg/l ihtiyacı ha/1000 m3.gün -------------------------------------------------------------------------------- Ortalama 26 48 900 18.5 8.8 - arıtılmış atıksu değerleri -------------------------------------------------------------------------------- Sulama 1-2 1-2 - 0.5-1 2-4 0.1-0.5 10-20 -------------------------------------------------------------------------------- Filtrasyon 2-5 1-2 - 0.5-1 10-15 1-3 0.5-1 (sızdırma) veya 2-6
Yüzeysel 5-10 8-10 - 0.5-1 2-5 3-5 2.5-10 salma
"overland flow"
-------------------------------------------------------------------------------- AKM = Askıda Katı Madde TÇM = Toplam Çözünmüş madde -------------------------------------------------------------------------------- Yüklə 0,58 Mb. Dostları ilə paylaş:
|