Blogumuzu ziyarYt etmYyi unutmayın: utopiaderslik blogspot com

Yüklə 15,57 Mb.

səhifə	13/43
tarix	21.11.2018
ölçüsü	15,57 Mb.
	#84324

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 43

Рентабеллийя тясир едян амилляр
§2.TYkmil rYqabYt bazarı vY onun effektivliyi. RYqabYtin iqtisadi rolu

_Џ₍_miqdar_ı₎

_{Firmanın ьmumi gYliri satılan mYhsulun miqdarının artması ilY зoxalır.}

_{HYr bir firmanın mYqsYdi цz fYaliyyYtinin nYticYsi olaraq mYnfYYt YldY etmYkdir.}

_M_Y_nf_YY_t_–_firman_ı_n_Y_mt_YY₍_xidm_Y_t₎_sat_ı_ş_ı_ndan_Y_ld_Y_etdiyi_g_Y_lirin_istehsal_x_Y_rcl_Y_rind_Y_n_art_ığı_d_ı_r_._Yaxud_Y_mt_YY_l_Y_rin_topdansat_ı_ş_qiym_Y_ti_il_Y_istehsal_x_Y_rcl_Y_ri₍_maya_d_Y_y_Y_ri₎_aras_ı_ndak_ı_f_Y_rqdir_.

_{MYnfYYtin iki mühüm funksiyası vardır:}

_{1. Firmanın pul yığımının (maliyyYsinin) hYcmini xarakterizY edir;}

_{2. MYnfYYt firmanın istehsal vY sosial inkişafına xYrclYrin maliyyYlYşdirilmYsinin başlıca mYnbYyidir. MYnfYYt hYm dY vergi mexanizmi vasitYsilY, büdcY gYlirlYrini formalaşdıran Ysas mYnbYdir.}

_Firman_ı_n_{fYaliyyYtinin}_Ysas_prinsipi_mYnfYYti_maksimum_sYviyyYyY_зatd_ı_rmaqd_ı_r_._Bu_sYbYbdYn_dY_mYnfYYt_istehsal_ı_n_{effektivliyinin}_Ysas_gцstYricisi_hesab_olunur_.

_Maksimum_m_Y_nf_YY_t_–_firman_ı_n_daxili_v_Y_xarici_f_Y_aliyy_Y_tinin_qar_ş_ı_l_ı_ql_ı_Y_laq_Y_l_Y_ndirilm_Y_si_say_Y_sind_Y_Y_ld_Y_olunur_._M_Y_nf_YY_tin_maksimuma_çatd_ı_r_ı_lmas_ı_o_zaman_mümkündür_ki_,_burax_ı_lan_h_Y_r_bir_m_Y_hsul_vahidi_m_Y_nf_YY_tli_olsun_.

_{MYnfYYtin kYmiyyYti o halda maksimuma çatır ki, mYhsulun buraxılışına çYkilYn son xYrclYr mYnfYYtin son hYddinY uyğun gYlsin. Başqa sözlY, istehsalı o hYddY qYdYr artırmaq lazımdır ki, mYnfYYtin hYddi xYrclYrin son hYddinY bYrabYr olsun.}

_{MYnfYYtin növlYri. TYsYrrüfat subyektlYrinin sYviyyYsinY uyğun olaraq mYnfYYtin müxtYlif növlYri mövcud olur. Bunlara aiddir: ümumi (balans) mYnfYYti; mYhsulun reallaşdırılmasından mYnfYYt; reallaşdırılmamış YmYliyyatlardan mYnfYYt; xalis mYnfYYt.}

_{1.Ümumi (balans) mYnfYYti - firmanın YldY etdiyi bütün mYnfYYtlYrin cYmidir.}

_{2.MYhsulun reallaşdırılmasından mYnfYYt – mYhsulun reallaşdırılmasından YldY edilmiş (YlavY dYyYr vergisiz vY aksizlYrsiz) gYlirlY mYhsulun maya dYyYri arasındakı fYrq kimi meydana çıxır.}

_{3. Reallaşdırılmamış YmYliyyatlardan mYnfYYt. Bu firmanın satışdan kYnar yollarla YldY etdiyi mYnfYYtdir. Buraya 1) başqa firmaların fYaliyyYtindY payçı kimi iştirakından; 2) Ymlakın icarYyY verilmYsindYn; 3) firmaya mYxsus sYhmlYrdYn, istiqrazlardan vY digYr qiymYtli kağızlardan gYlirlYrdYn; 4) mYhsulun istehsalı vY reallaşdırılması ilY bağlı olmayan gYlirlYr; mYsYlYn, sanksiyalara görY ödYmYlYr vY s. daxildir.}

_{4. Xalis mYnfYYt – ümumi mYnfYYtdYn vergilYr vY digYr mYcburi ödYmYlYr çıxıldıqdan sonra yaranır, yYni yerdY qalanıdır.}

_{MYnfYYtin bölgüsü. Firmanın illik mYnfYYti ölkYnin qanunvericiliyinY vY daxili nizamnamYsinY uyğun olaraq bölüşdürülür.}

_{İlk növbYdY mYnfYYtdYn dövlYt büdcYsinY vY yerli büdcYlYrY vergi ödYnilir. BüdcYyY vergi ödYmYlYri dYrYcYlYr üzrY hesablanır.}

_{Hazırda firmalar (müYssisYlYr) ümumi mYnfYYtdYn aşağıdakı vergi vY ödYmYlYri hYyata keçirirlYr:}

_{- mYnfYYtdYn dövlYt büdcYsinY vergi (22 faiz);}

_{- YmYk haqqı fondunun artırılmasına görY vergi;}

_{- Ymlakın orta illik dYyYrindYn Ymlak vergisi;}

_{- mYnzil fondlarına vY sosial-mYdYni obyektlYrin saxlanılmasına vergi;}

_{- vahid yerli vergi vY s.}

_M_YnfYYt_vergiyY_cYlb_olunan_zaman_vergi_gьzY_ş_tlYri_nYzYrY_al_ı_n_ı_r_._GьzY_ş_tlYr_isY_mьxtYlif_olur_.

_Firmalar_m_Y_nf_YY_td_Y_n_vergi_il_Y_yana_ş_ı_a_ş_a_ğı_dak_ı_g_Y_lir_v_Y_m_Y_nf_YY_t_növl_Y_rind_Y_n_d_Y_vergi_öd_Y_yirl_Y_r_:

_{- firmalar özlYrinY mYxsus sYhmlYr, istiqrazlar vY digYr qiymYtli kağızlara görY aldıqları dividend vY faizdYn;}

_{- ölkY YrazisindY yaradılmış başqa müYssisYlYrdY iştirakına görY aldığı gYlirdYn;}

_{-icarYyY görY gYlir dY daxil olmaqla, kazinolardan, oyuncaq bazalarından, video salonlarından, prokata vermYkdYn vY s. YldY olunan gYlirdYn.}

_HYr_bir_{tYsYrrьfatз}_ı_subyekt_xalis_mYnfYYtdYn_istifadY_qaydalar_ı_n_ı_цzь_mьYyyYn_edir_._MYsYlYn_,_sYhmdar_cYmiyyYtin_mYnfYYti_bu_sxem_ьzrY_bцlь_ş_dьrьlьr_:

_Xalis_m_Y_nf_YY_t₌_ehtiyat_fondu₊_y_ığı_m_fondu₊_t_Y_sisçil_Y_r_aras_ı_nda_bölü_ş_dürül_Y_n_m_Y_nf_YY_t_.

_{Xarici inhisarçıların iştirakı ilY olan firmaların xalis mYnfYYti = ehtiyat fondu + yığım fondu + istehlak fondu + tYsisçilYr arasında bölüşdürülYn mYnfYYt.}

_{Firmalarda ehtiyat fondu istehsal fYaliyyYtinin dayanmaması vY kreditor borcları ödYmYk üçün yaradılır. Yığım fondu isY Ysas fondlar almaq, dövriyyY vYsaitini formalaşdırmaq, yeni avadanlıqlar almaq üçün yaradılır. İstehlak fondu sosial inkişaf tYdbirlYri vY maddi hYvYslYndirmY mYqsYdilY yaradılır.}

_{Rentabellik. Firmanın mYsrYflYrinin effektivliyini rentabellik göstYricisi ilY müYyyYn edirlYr. Rentabellik birdYfYlik vY cari mYsrYflYrin effektivliyi göstYricisidir. Ümumi şYkildY rentabellik mYnfYYtin birdYfYlik vY cari mYsrYflYrY nisbYti kimi müYyyYn edilir.}

_{İstehsalın rentabelliyi mYhsulun rentabelliyindYn fYrqlYndirilir. İstehsalın rentabelliyi firmanın vYsaitindYn nY dYrYcYdY sYmYrYli istifadY edildiyini göstYrir. İstehsalın rentabelliyi illik mYnfYYtin Ysas fondların orta illik dYyYri vY dövriyyY vYsaitlYrinin mYblYği cYminin faizlY nisbYtinY bYrabYrdir.}

_{MYhsulun rentabelliyi – cari mYsrYflYrin nY dYrYcYdY sYmYrYli olduğunu göstYrir. MYhsulun rentabelliyi YmtYYlik mYhsulun reallaşdırılmasından YldY edilmış mYnfYYtin mYhsulun maya dYyYrinY nisbYti ilY müYyyYn edilir.}

Рентабеллийя тясир едян амилляр

Капиталын дювриййя сцряти

Истещсал васитяляриня гянаят

Истещсалын мигйасы

Мянфяятин кцтляси

_{Bazar iqtisadiyyatı şYraitindY firmaların işinin vYziyyYtini müYyyYn etmYk üçün digYr göstYricilYrdYn dY istifadY olunur.}
_{§5. Firmanın idarY edilmYsi. Menecment}
_{Firma tYsYrrьfat fYaliyyYti ilY mYşğul olan sosial-iqtisadi orqanizmdir vY onun da idarY olunmağa ehtiyacı vardır. TYsYrrьfatın idarY edilmYsi tYşkilati-iqtisadi mьnasibYtlYrin bir formasıdır. Sahibkarlıq fYaliyyYti vY biznesin tYşkili ьзьn bu mьnasibYtlYrdYn istifadY edilir.}

_T_Y_s_Y_rrüfat_ı_idar_Y_etm_Y_k_ictimai_Y_m_Y_k_prosesin_Y_m_Y_qs_Y_dyönlü_t_Y_sir_etm_Y_k_,_onu_qaydaya_salmaq_dem_Y_kdir_._İ_dar_Y_etm_Y_k_Y_vv_Y_lc_Y_d_Y_n_n_Y_z_Y_rd_Y_tutulmu_ş_n_Y_tic_Y_l_Y_ri_Y_ld_Y_etm_Y_k_üçün_h_Y_r_bir_i_ş_çinin_v_Y_firman_ı_n_t_Y_s_Y_rrüfat_f_Y_aliyy_Y_tini_t_Y_ş_kil_etm_Y_yi_,_raz_ı_la_ş_d_ı_rma_ğı_,_t_Y_nzim_etm_Y_yi_v_Y_n_Y_zar_Y_t_etm_Y_yi_n_Y_z_Y_rd_Y_tutur_.

_{Sivilizasiyalı cYmiyyYtdY idarYetmY iki vYzifYni yerinY yetirmYlidir:}

_{O YmYk fYaliyyYtini tYşkil edib qaydaya salmalı;}
_{Sahibkarın mülkiyyYtini iqtisadi cYhYtdYn reallaşdıraraq onun gYlirinin yaranmasını tYmin etmYlidir.}

_{İdarYetmYnin obyekti bilavasitY maddi nemYtlYri vY xidmYtlYri istehsal edYn YmYk kollektividir.}

_{İdarYetmY YmYyi iki növ fYaliyyYti YhatY edir: 1) idarYetmYni vY 2) idarYetmYyY hazırlığı.}

_{BilavasitY idarYetmY ilY tYsYrrüfatın rYhbYrlYri – firmanın direktoru, onun müavinlYri, baş mütYxYssislYr, şöbY rYislYri, sex müdirlYri, dispetçer vY b. mYşğul olurlar.Bunların Ysas vYzifYsi optimal qYrarlar qYbul edib qarşıya qoyulmuş vYzifYni yerinY yetirmYk işini tYşkil etmYkdir.}

_{İdarYetmYyY hazırlıq işlrini planlaşdırıcılar, mühasiblYr, iqtisadçılar, hesabdarlar, katibYlYr, makinaçılar vY b. hYyata keçirirlYr. Onlar idarYetmY üçün lazım olan mYlumatları toplayır, tYhlil edir vY Ysas qYrarların qYbul edilmYsi üçün tYqdim edirlYr.}

_{Korporasiyaların yaranması ilY «fYaliyyYtdY olan kapitalist», yYni istehsalı istiqamYtlYndirYn mülkiyyYtçi (kapitalın bir hissYsinin sahibi), borc verib faiz YldY edYn pul kapitalı sahibliyindYn (mülkiyyYtçilYrdYn) ayrılır. Eyni zamanda fYaliyyYtdY olan kapitalistlYrdYn muzdla işlYyYn qulluqçular, idarY edYnlYr ayrılır. Bu onunla bağlıdır ki, mülkiyyYt vY idarYetmY prinsipcY müxtYlif iqtisadi münasibYtlYri ifadY edir. MüxtYlif sYviyyYli idarYçilYr meydana gYlir.}

_{XX Ysrin 30-cu illYrindY QYrb sosioloqları vY iqtisadçıları «idarYetmY inqilabı» nYzYriyyYsini yaradırlar. Bu nYzYriyyYyY görY sYhmdar müYssisYsi forması geniş yayıldığı bir şYraitdY banklar vY korporasiyalar üzYrindY sahibkar kapitalistlYrin hakimiyyYti direktorların, texnoloqların (yüksYk ixtisaslı mütYxYssislYrin – alimlYrin, mühYndis-texnoloqların, menecerlYrin), inzibatçı mYmurlardan ibarYt olan mütYxYssislYrin YlinY keçir. NYhYng korporasiyaları idarY edYnlYri, YsasYn direktorlar şurası seçir.}

_{Mikroiqtisadi sYviyyYdY istehsalın idarY edilmYsi fYrdi kapital sahiblYri tYrYfindYn deyil, sYhmdarların seçdiyi idarY orqanları tYrYfindYn hYyata keçirilir. Ancaq sYhmlYrin böyük bir hissYsini YlY keçirYn mülkiyyYtçilYr birlYşYrYk güclü maliyyY qrupuna çevrilir vY korporasiyanın fYaliyyYtinY müdaxilY etmYk imkanlarına malik olurlar. İri sahibkarlıqla mYşğul olan korporasiyalar inhisarçı vYziyyYtindY olur vY planlı fYaliyyYt göstYrir. Müasir iri maşınlı istehsalı idarY etmYk planlı xarakterdY olmaqla yanaşı hYm dY elmi xarakter daşıyır. Müasir firmaları güclü potensialı olan elmi apparat idarY edir. İdarYetmY sahYsindY baş verYn dYyişikliklYr elmin yeni sahYsinin – menecmentin meydana gYlmYsinY sYbYb olmuşdur.}

_{Menecment (ing.idarYetmY) – nYzYri vY praktiki biliklYr sistemidir. O, istehsalı idarY etmYyin prinsiplYri, metodları, vasitYlYri vY formaları haqqında elmdir. Menecment istehsalın effektivliyinin yüksYldilmYsinY vY yüksYk mYnfYYtin YldY edilmYsi mYqsYdinY xidmYt edir.}

_{Menecment istehsalın elY idarY olunmasını vY tYşkilini nYzYrdY tutur ki, nYticYdY YmYk mYhsuldarlığı yüksYlsin, istehsal xYrclYri azalsın, az vaxtda vY az mYsrYflYrlY daha yüksYk nYticYlYr YldY edilsin, mYnfYYt artsın.}

_{Buna nail olmaq üçün firma sahiblYri yüksYk ixtisaslı idarYçilYri – menecerlYri işY qYbul edir vY idarYetmY funksiyasını onlara hYvalY edir. Bunlar muzdlu işçilYrdir vY yüksYk biliyY, idarYetmY qabiliyyYtinY malik olan insanlardır.}

_{FYsil YIII.}

_{BAZAR RQABTİ V İNHİSAR. ANTİİNHİSAR TNZİMLNMSİ}
_{1. Azad rYqabYt: mYzmunu vY formaları. Sağlam vY qeyri-sağlam rYqabYt.}

_{2. TYkmil rYqabYt bazarı vY onun effektivliyi. RYqabYtin iqtisadi rolu.}

_{3. Qeyri-tYkmil rYqabYt bazarı vY bazar hakimiyyYti (ağalığı).}

_{4. İnhisar: mahiyyYti, yaranma sYbYblYri vY formaları. İnhisarçı rYqabYt. Oliqopoliya.}

_{5. RYqabYt vY inhisarın sintezi. Antiinhisar tYnzimlYnmY tYdbirlYri.}

_{§1.Azad rYqabYt: mYzmunu vY formaları. Sağlam vY qeyri-sağlam rYqabYt}

_{Bazar subyektlYri öz aralarında daima qarşılıqlı YlaqYdY vY bir-birinY tYsir etmY halında fYaliyyYt göstYrirlYr ki, bu YlaqY formalarından biri azad rYqabYtdir.}

_{RYqabYt (lat.concureo – üz-üzY gYlmYk, toqquşmaq) bazar tYsYrrüfatının yarandığı vaxtdan etibarYn onun iştirakçıları arasında daim mövcud olan iqtisadi bYhslYşmY formasıdır. Bu bYhslYşmY YmtYYlYrin vY xidmYtlYrin daha yaxşı istehsalı, alqısı, satqısı şYrtlYrinY sahib olmaq uğrunda gedir. HYr bir bazar subyekti bazarı öz YlinY almağa, istehlakçıları öz tYrYfinY çYkmYyY vY yüksYk mYnfYYt götürmYyY çalışır.}

_{RYqabYt azad bazar şYraitindY, çoxsaylı YmtYY sahiblYrinin müstYqil fYaliyyYt göstYrdiyi vY bazar qiymYtlYrinin sYrbYst formalaşdığı bir şYraitdY azad şYkildY aparılır. Bu zaman bazarda çoxsaylı alıcılar vY satıcılar mövcuddur. Onların hYr biri sYrbYst şYkildY bazarı tYrk edib digYr bazara daxil ola bilYrlYr. Azad bazarda alıcı vY satıcı bazar qiymYtlYrindYn asılıdır. Azad rYqabYt şYraitindY hYr bir rYqabYt aparan şYxs ancaq öz gücünY arxalanır, bazar mYkanında özünY yer tutmağa çalışır, iqtisadi cYhYtdYn güclü olmaq vY daim mövcud olmaq uğrunda mübarizY aparır. RYqabYt bazarın, bazar iqtisadiyyatının mövcudluğunun zYruri şYrtidir, onun inkişafının hYrYkYtverici «mühYrriki»dir. «RYqabYt – bazarın iqtisadi qanunudur»}

_{KapitalizmY qYdYrki dövrlYrdY rYqabYt Avropada mövcud olmuş (XI – XVIII YsrlYrdY) sex qanunları ilY mYhdudlaşdırılırdı. Kapitalist sahibkarlığı formasının meydana gYlmYsi, bazar iqtisadiyyatının formalaşması ilY rYqabYt mühiti yaranır vY azad rYqabYt genişlYnir.}

_{Azad rYqabYtin iki Ysas formasını göstYrirlYr: 1. sahYdaxili rYqabYt; 2. sahYlYrarası rYqabYt.}

_{SahYdaxili rYqabYt – eyni sahYdY fYaliyyYt göstYrYn sahibkarlar arasında baş verir. Bu, YmtYY istehsalının vY satışının daha Ylverişli şYrtlYri, YlavY mYnfYYt YldY etmYk uğrunda aparılan rYqabYtdir. Eyni YmtYYni istehsal edYn çoxsaylı istehsalçıların istehsal şYraiti eyni olmadığından, müxtYlif müYssisYlYrdY istehsal edilmiş mYhsulların da fYrdi dYyYrlYri müxtYlif olacaq. Bu mYhsullar isY bazarda ictimai zYruri mYsrYflYrY uyğun olan qiymYtlY satılacaqdır. Bu zaman fYrdi mYsrYflYri bazar qiymYtindYn çox olan sahibkar itirYcYk, fYrdi mYsrYflYri bazar qiymYtindYn az olan sahibkarlar isY YlavY mYnfYYt götürYcYklYr. NYticYdY sahibkarların bir qismi müflislYşib sıradan çıxacaqdır.}

_{SahYlYrarası rYqabYt. Bu, müxtYlif sahYlYrdY çalışan kapital sahiblYrinin öz kapitallarını daha gYlirli sahYlYrY qoymaq uğrunda apardıqları rYqabYtdir. Kapital hYmişY mYnfYYt norması az olan sahYdYn mYnfYYt norması yüksYk olan sahYlYrY axır. NYticYdY müxtYlif sahYlYrdY yaranmış mYnfYYt bazar mexanizmi vasitYsilY bölünür vY eyni miqdar kapital sahiblYri bYrabYr mYnfYYt YldY edirlYr (orta mYnfYYt). «…yalnız müxtYlif istehsal sahYlYrindYki kapitalların rYqabYti istehsal qiymYtini yaradır ki, bu da müxtYlif sahYlYr arasında mYnfYYt normasını tYnlYşdirir» (K.Marks).}

_{RYqabYt YmtYYlYrin, kapitalların, iş qüvvYsinin sYrbYst hYrYkYt etdiyi, qeyri-iqtisadi maneYlYrin olmadığı bir şYraitdY baş verirsY, bu sağlam rYqabYtdir vY normal bazara xasdır.}

_{Ancaq hYyatda qeyri-sağlam rYqabYt forması da mövcud olur. Bu, başqalarının reklamından, adından, markasından, dövlYt mYmurlarının himayYsindYn istifadY etmYklY mümkün olur. Qeyri-sağlam rYqabYt bir çox hallarda cinayYtlY nYticYlYnir. RYqabYtin bu üsullarla aparılması qanunla qadağan olunmalıdır.}

_{§2.TYkmil rYqabYt bazarı vY onun effektivliyi. RYqabYtin iqtisadi rolu}

_{Azad rYqabYti sYciyyYlYndirYn başqa bir cYhYt dY gцstYrilir ki, bu onun xarakterini daha tam ifadY edir. QYrb iqtisad YdYbiyyatında bu xalis rYqabYt adlandırılır. Зьnki, bazarın bu modeli dцvlYtin mьdaxilYsindYn vY inhisarзılıqdan azaddır. Bu bazarın iştirakзıları YmtYYlYrin keyfiyyYti, qiymYtlYri vY alış-verişindYn YldY edYcYklYri xeyir haqqında mьkYmmYl informasiyaya malikdirlYr. Bunlara YsasYn dY rYqabYtin bu nцvьnь tYkmil rYqabYt adlandırırlar.}

_{TYkmil rYqabYt şYraitindY istehsalзı bazar qiymYtlYrinin sYviyyYsinY tYsir etmYk gьcьndY deyil. Ancaq istehsal xYrclYrinin hYcmi mYnfYYtin miqdarına vY istehsalı genişlYndirmYyY imkan verY bilYr. Firmanın taleyi dY onun istehsala qoyduğu xYrclYrin sYviyyYsindYn asılıdır. Зьnki, tYkmil rYqabYt şYraitindY qiymYt rYqabYti Ysas rol oynayır. İstehsalзı ьзьn YmtYYnin qiymYti istehsal xYrclYri vY mYnfYYtY bYrabYr olmalıdır. Ancaq istehsal xYrclYrini azaltmaqla bazarda aşağı qiymYtlYr tYklif edib bazarı YlY almaq olar. Bu zaman alıcı eyni keyfiyyYtli mYhsuldan aşağı qiymYtY olanını almağa ьstьnlьk verYcYkdir. RYqabYtin bu metodu qiymYt rYqabYti adlanır. QiymYti aşağı salmaqla rYqibindYn iqtisadi cYhYtdYn gьclь olan istehsalзı qalib gYlY bilYr.}

_B_Y_zi_hallarda_r_Y_qibin_Y_qalib_g_Y_lm_Y_k_üçün_dempinqd_Y_n_istifad_Y_olunur_._Dempinq_bazar_ı_Y_l_Y_almaq_üçün_qiym_Y_tl_Y_rin_h_Y_dd_Y_n_art_ı_q_a_ş_a_ğı_sal_ı_nmas_ı_d_ı_r_._Bazara_bu_yolla_sahib_olan_istehsalç_ı₍_sat_ı_c_ı₎_sonradan_qiym_Y_tl_Y_ri_qald_ı_r_ı_r_v_Y_itirdiyinin_yerini_doldurur_.

_{TYkmil rYqabYt bazarında qeyri-qiymYt metodlarından da istifadY olunur. Onlardan Ysası keyfiyyYt vasitYsilY alıcını özünY cYlb etmYkdir. Bu zaman YmtYYlYrin, xidmYtlYrin keyfiyyYti yaxşılaşdırılır. Alıcını ilk növbYdY keyfiyyYt maraqlandırdığına görY qiymYti eyni olan YmtYYlYrdYn Yn keyfiyyYtlisini almağa, keyfiyyYtli xidmYtdYn istifadY etmYyY üstünlük verir. Buna misal olaraq AzYrbaycanda olan yanacaqdoldurma mYntYqYlYrini göstYrmYk olar.}

_{Bazar tYsYrrüfatında rYqabYtin YhYmiyyYtli rola malik olduğu demYk olar ki, hamı tYrYfindYn qYbul olunan bir faktdır. Biz YvvYl göstYrdik ki, «rYqabYt bazar iqtisadiyyatının mühYrrikidir». O böyük gücY malikdir. Bu güc tYlYblY tYklifin nisbYtini, bazar qiymYtlYrinin sYviyyYsini, bazarın strukturunu dYyişmYyY vY onun inkişafına tYsir göstYrmYyY qadirdir. RYqabYt bir çox funksiyaları yerinY yetirir vY bu funksiyalar aşağıdakı sxemdY göstYrilmişdir.}
тянзимлямя

Yüklə 15,57 Mb.

Dostları ilə paylaş:

1 ... 9 10 11 12 13 14 15 16 ... 43

Blogumuzu ziyarYt etmYyi unutmayın: utopiaderslik blogspot com

Џ (miqdarı)

Firmanın ьmumi gYliri satılan mYhsulun miqdarının artması ilY зoxalır.

Рентабеллийя тясир едян амилляр

§2.TYkmil rYqabYt bazarı vY onun effektivliyi. RYqabYtin iqtisadi rolu

_Џ₍_miqdar_ı₎

_{Firmanın ьmumi gYliri satılan mYhsulun miqdarının artması ilY зoxalır.}

_{§2.TYkmil rYqabYt bazarı vY onun effektivliyi. RYqabYtin iqtisadi rolu}