1
BOLALARDA EMOTSIONAL STRESSLARINI OLDINI OLISH USULLARI.
INDUVIDUAL RIVOJLANISH DAVRIDA IMMUN REAKSIYALARINI RIVOJLANISHI.
REJA:
Kirish
1. Asab tizimining homila ichida rivojlanishi
2. Shartli - reflektor faoliyatni tekshirish usullari
3. Bolalar psixik-asab tizimi kasalliklari.
4. Nevroz — rivojlanish sabablari va mexanizmlari
5. Asab tizimi kasalliklarining asosiy simptomlarini tekshirish usullari
Xulosa
Kirish
stress-(ing. stress— bosim, kuchlanish, tanglik) - odam va hayvonlarda kuchli tasirotlar natijasida sodir
bo‘ladigan o‘ta hayajonlanish, asabiylik xrlati. Organizmda har xil taasurotlarga nisbatan rivojlanadigan
nomaxsus neyrogormonal reaksiya. "S." terminini kanadalik patolog G. Selye ta‘riflab, tibbiyotg a
kiritgan (1936). Olim S holatiga olib keluvchi omilni stressorlar deb, ular ta‘sirida organizmda ro‘y
beradigan o‘zgarishlarni moslashish (adaptatsiya) sindromi deb atadi. Fizik (issiq, sovuq, shikastlanish va
boshqalar) va psixik (qo‘rquv, qattiq tovush, o‘ta xursandchilik) stressorlar ajratiladi. Organizmda bu
omillar ta‘sirini yengishga qaratilgan moslashuvchi biokimyoviy va fiziologik o‘zgarishlar rivojlanadi, bu
stressorning kuchi, ta‘sir etish muddati, odam yoki hayvonning fiziologik sistemasi va ruhiy holatiga
bog‘liq. Nerv sistemasi yuqori rivojlangan odam va hayvonlarda, histuyg‘u ko‘pincha stressor vazifasini
o‘taydi va u fizik stressor ta‘siriga zamin tug‘diradi. Odamda bir xil kuchdagi S. ham xavfli, ham ijobiy
bo‘lishi mumkin. Shuning uchun ma‘lum bir darajadagi S.larsiz faol hayot kechirib bo'lmaydi, chunki
S.lar bo‘lmasligi bu o‘lim bilan barobar degan edi G.Selye. Demak, S.lar nafaqat xavfli, balki organizm
uchun foydali ham bo‘lishi mumkin (eustress), bu holat organizm imkoniyatlarini ishga soladi, salbiy
ta‘sirotlarga chidamliligini os Stress — bu oddiy va ko‗p uchrovchi holat. Qattik bezovta
bo‗lish, hayajon va uyqusizlikdan biz hammamiz uni sezamiz. Ozgina stresslarning ziyoni bo‗lmasligi
mumkin. Shuning uchun har bir rahbar yoki xodim yo‗l qo‗yilishi mumkin bo‗lgan va haddan tashqari
asabiylashganlik darajasini bilmog‗i lozim. Nol holatdagi asabiylashishning bo‗lishi mumkin emas.
Ya‘ni, asabiylashmaydigan kishi mutlaqo yo‗q. Tanida joni bor har qanday kishi u yoki bu darajadagi
asabiylik holatiga tushadi.Ammo:
Stressga duchor bo ‗lmaslik uchun xayrli ishlarni, masalan, mahalla, qarindosh-ypyg‗ va
boshqalar uchun yaxshi ishlarni ko‗proq qilish kerak. Sabr-qanoatli bo‗lish, har qanday mushkul
vaziyatga tayyor bo‗lish, o‗zini chalg‗itish lozim. Mashakqatli mehnatni yaxshi dam bilan birga olib
borish, hech bo‗lmasa bir oz orom olish, tinchlanish kerak. Ishda xushfe‘l, tavozelik bo‗lish, o‗zaro
hurmat va xushmuomalali inson bo‗lish lozim.
