Bolalarda emotsional stresslarini oldini olish usullari

Shartli - reflektor faoliyatni tekshirish usullari 

Shartli  -  reflektor  faoliyat  bu  -  shaxsiy  extiyojlar  va  atrof  -  muxitning  ta'sir  etuvchi  omillariga 

bolaning  adekvat  (to'  g‗ri)  reaktsiyasi.  Yangi  tug‗ilgan  chaqaloqlarning  asosiy  refleksi  ovkatlanish 

dominantasi  xisoblanadi.  Ovkatlanish  vaqti  keldi,  bolaning  qorni  ochdi  va  u  yig‗laydi  -  bu  to'  g‗ri 

reaktsiya. Onasini ko' kragini emgandan so' ng tinchlandi va uxladi. 

Asab-ruhiy  rivojlanishni  tekshirishdagi  umumiy  qoidalar:  Bolalarni  ko'  rigi  24°S  dan  kam  bo' 

lmagan  iliq  xona  haroratida  ovqatlanganiga  1  soatdan  kam  bo'  lmagan  holatda  va  to'  q  qoringa  amalga 

oshiriladi. Tekshiruv natijalarini to' g‗ri baholash uchun bolani tabiiy yoritilgan joyda tekshirgan ma'qul. 

Bola  yo'  rgaklash  stolchasida  yoki  krovatchasida,  katta  bolalar  kushetkada  ko'  riladi.  Shifokorning  qo' 

llari  iliq  bo'  lishi  kerak,  aks  xolda  bola  bilan  o'  zaro  aloqa  buziladi,  tekshirish  jarayonini 

murakkablashtiradi. 

Asab  tizimi  holatini  baholashda  filogenetik  mustaxkamlangan  shartsiz  reflekslarni  ifodalanishini 

aniqlash zarur. Barcha shartsiz reflekslar rivojlanish davriga qarab 3 ta guruhga bo' linadi: 

- 

o' zgarmas (hayoti bo' yicha avtomatik); 

- 

tranzitor (yo' qolib boruvchi); 

- 

o' rnatilgan (paydo bo' ladigan). 

O' zgarmas reflekslar butun hayot mobaynida mavjud: 

- 

yutish va halqum refleksi; 

- 

oyoq-qo'  llarning  pay  refleksi  (masalan  -  tizza  qopqog‗idan  pastroqda  sonning  to'  rt  boshli 

mushagining payiga urilganda, oyoklar tizza bo' g‗imida yoziladi). 

- 

shoxsimon yoki korneal refleks - (yumshoq qog‗oz yoki paxta bilan ko' zning shox pardasiga 

tegilsa qovoqlarning yumilishi kuzatiladi); 

- 

kon'yunktival (yuqoridagidek kon'yuktivalar bilan chaqiradi); 

- 

orbikulopalpebral refleks - barmoq bilan orbitani yuqori yoyiga urib ko' rilganda, ikkala tomon 

qovoqlari yumiladi. 

Tranzitor  reflekslar  -  tug‗ilgandan  keyin  paydo  bo'  ladi,  ammo  ma'lum  yoshga  kelib  asta  sekinlik 

bilan yo‘qolodi. Ularning qatoriga kiradi: 

- 

og‗iz-ustun reflekslari (uzunchoq miyada yoy tugallanadi); 

- 

spinal reflekslar (orqa miyada yoy tugallanadi); 

- 

mieloentsefal  pozotonik  reflekslar  (uzunchoq  va  o'  rta  miya  markazlari  tomonidan  tartibga 

solinadi); 

Shartsiz reflekslarni tekshirish natijalarini baholash 

Bolaning yoshini inobatga olib refleksning paydo bo' lish va yo' qolish vaqti, simmetrik ekanligini 

inobatga olish zarur. Me'yoriy asab-ruhiy rivojlanayotgan bolada shartsiz reflekslar o' z vaqtida paydo bo' 

lib, o' z vaqtida yo‘qolodi. Tekshiruvlardagi reflekslarning buzilishi quyidagilardan iborat: 

1) 

ma'lum  yoshda  reflekslarning  bo'  lmasligi  asab-ruhiy  rivojlanishni  kyechikish  belgilaridan 

xisoblanadi; 

2) 

agar bolada shu yoshida mavjud bo' lmasligi kerak bo' lgan reflekslar aniqlangan bo'  lsa, ular 

patologik xisoblanadi. 

Shuning uchun ifodalangan barcha me'zonlarni baholagandan so' ng, shartsiz reflekslarni namoyon 

bo' lishi bola yoshiga mosligi bilan solishtirilishi kerak.