Bolalarning ijtimoiy moslashuvi


Ijtimoiylashuv tushunchasi



Yüklə 3,55 Mb.
səhifə3/4
tarix26.11.2023
ölçüsü3,55 Mb.
#135644
1   2   3   4
8 mavzu maruza Ijtimoiy moslashuv

Ijtimoiylashuv tushunchasi. "Ijtimoiylashuv” so‘zi dastlab siyosiy iqtisodiyotdan kelib chiqqan. U siyosiy iqtisodiyotda yer va ishlab chiqarish vositalarining umumlashuvi ma’nosini anglatgan. "Ijtimoiylashuv” atamasini birinchi bo‘lib amerikalik sotsiolog F. G. Keddings insonlarga nisbatan qo‘llagan. U "Ijtimoiylashuv nazariyasi” (1987) kitobida hozirgiga yaqin ma’noda "ijtimoiy tabiat yoki individ xarakterini rivojlantirish, insonni ijtimoiy hayotga tayyorlashdir” degan fikrni bildiradi. XX asr o‘rtalarida ijtimoiylashuv inson rivojlanishini butun umri mobaynida o‘rganuvchi hamda fanlararo bog‘lanuvchi mustaqil ilmiy sohaga aylandi. Ijtimoiylashuvning turli konsepsiyalarini tahlil qilish uni, shartli ravishda, ikki asosiy yondashuvga ajratish imkonini beradi:
3.Ijtimoiylashuv jarayonida muhitning o‘rni.
Ijtimoiylashuv jarayoni. Bolaning ijtimoiylashuvi, xususan, insonning ijtimoiy moslashuvi uning bilishga bo‘lgan obyektiv ehtiyoji jarayonida paydo buladi. Biroq bu bilan uzviy ravishda bolada boshqa bir obyektiv ehtiyoj — o‘ziga xoslikni namoyon qilish hissi ham shakllanadi. Bola uni yuzaga chiqarish uchun turli usul va vositalarni qidira boshlaydi va buning natijasida uning individuallashuvi ro‘y beradi. Shaxsning faqat o‘ziga tegishli bo‘lgan ijtimoiy ahamiyatga ega xislatlari individual tarzda namoyon buladi, uning ijtimoiy xulq-atvori esa takrorlanmas jihatlarga ega bo‘ladi. Bolaning ijtimoiy rivojlanishi o‘zaro bog‘liq bulgan ikki yo‘nalishda olib boriladi: moslashuv (ijtimoiy madaniy tajriba, madaniyatni o‘zlashtirish) va individuallashuv (mustaqillik, nisbatan uziga xoslikka ega bo‘lish).
Shunday qilib ijtimoiylashuv tushunchasi zamonaviy fanda inson shaxsining moslashuvi va individuallashuvi jarayonlarini o‘zaro bog‘laydi. Inson (bola)ning aniq bir jamiyat sharoitlariga moslashuvi yoki undan ajralib chiqishi (individuallashuvi) ijtimoiylashuv jarayonining mazmunini tashkil qiladi. Moslashish subyekt va ijtimoiy muhitning o‘zaro faol yaqinlashuv jarayoni va natijasidir. (J. PiaJe, R. Mertoj). Ijtimoiy moslashuv esa ijtimoiy muhit talablariga insonning munosabat bildirishidir. Shunday qilib, ijtimoiylashuv (moslashuv) individning ijtimoiy mavjudotga aylanish jarayoni va natijasidir.
Individuallashuv insonning obyektiv ehtiyojlar bilan bog‘liq hrlda jamiyatda ma’lum darajada alohidalikka intilishi bo‘lib, uning yoshligidayoq o‘z-o‘zini namoyon qilishga bo‘lgan harakatlarida paydo bo‘ladi. Bu ehtiyoj quyidagicha namoyon bo‘ladi: a) o‘z qarashlariga ega bo‘lish; b) o‘ziga xosliklarga ega bo‘lish; v) o‘ziga tegishli bo‘lgan masalalarni o‘zi hal qilish; g) o‘z mavqeini anik^ab olishiga xalaqit beradigan hayotiy holatlarga qarshi turish. Agar shaxsning jamiyatga kirishida moslashuv va individuallashuv jarayonlari o‘rtasida tenglik yuzaga kelsa, insonning jamiyatga yaqinlashuvi ro‘y beradi. Shu bilan birga, bunday hollarda shaxs va muhitning o‘zaro ta’sir etishi ham sodir bo‘ladi. Shunday qilib, muvaffaqqiyatli ijtimoiylashuv moslashuv va individuallashuv o‘rtasida muvozanat saqlangandagina amalga oshishi mumkin.
A
B
D
C
YOUR TITLE
Add your words here,according to your need to draw the text box size.
Keyword
Add your words here,according to your need to draw the text box size.
Keyword
Add your words here,according to your need to draw the text box size.
Keyword
Add your words here,according to your need to draw the text box size.
Keyword
01
YOUR TITLE

Yüklə 3,55 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin