BöLÜm I aydin iLİ ve ekonomiSİ

4.3.1 Domates Salçası Fabrikası Fizibilite Etüdü

4.3.1.1 Giriş

Aydın İli, büyük bir tarımsal üretim potansiyeline sahiptir. Ancak, Aydın İli’nde bu potansiyel tam olarak değerlendirilememekte, üretilen ürünlerin çoğunluğu diğer illerde işlendiği için bu ürünlerden elde edilen katma değer bu illerde kalmaktadır.

İklim ve toprak koşulları bakımından domates üretimine uygun olan Aydın İli’nde özellikle son yıllarda domates ekiminde büyük artışlar sağlanmıştır. Domates yemeklik olduğu kadar salça, ketçap, kurutulmuş ve dilimlenmiş olarak tüketilmektedir. Artan dünya nüfusuna paralel domates salçasına olan talep de gün geçtikçe artmaktadır. Çeşitli yemek ve sosların hazırlanmasında kullanılan domates salçası, domates üretimin düşük olduğu Batı Avrupa ülkelerinde gıda sektöründe, Ortadoğu ülkelerinde ise yemeklik olarak kullanılmaktadır.
Yukarıda ki, sebeplerden ötürü, Aydın İli’nin mevcut hammadde potansiyelini değerlendirmesi lazım gelmektedir.

4.3.1.2 Yatırımcı Bilgi Formu

I. YATIRIMCI KURULUŞUN:
1. Adı ve Ünvanı	: AYDOM DOMATES SALÇASI Ltd.Şti
2. Adresi	: Aydın Organize Sanayi Bölgesi/ AYDIN
3. Telefon ve Faks No	:0-256-3151972, 0-256-3151969 (Faks)
4. Sermayesi	: 1,548,306,996,897 TL
5. Bağlı Bulunduğu Vergi Dairesi ve Vergi Numarası	:Güzelhisar Vergi Dairesi/ AYDIN Vergi No: 280 170 6775
6. Ortaklar Hakkında Bilgi ve Vergi Numaraları: Mustafa TERZİOĞLU Adres: Çarşı M. İnönü C. No:40 Yenipazar/ AYDIN. Vergi No: 840 017 5209 Tel: [phone] Gıda Müh. Burcu ÜNAL Adres: Fener M. Astur Sitesi 1994 S. Kardelen Apt. C6 Blok No:1/A Kat:3 D:16 Lara/ ANTALYA. Vergi No: 660 456 3421 Tel:[phone]
7. Firma Ortaklar Hakkında Bilgi Alınabilecek Özel ve Resmi Kuruluş ve Bankalar, Adresler ve Telefon Numaraları: Adnan Menderes Üniversitesi Nazilli İ.İ.B.F Nazilli/AYDIN Tel : [phone] Faks: 0-256-3151969 Osmanlı Makine San. Tic. A.Ş. Tuzakçı Köyü Gönen/Balıkesir Tel : [phone] Faks : 0-266-7916280 Türkiye İş Bankası A.Ş. Turgutlu Şubesi Turgutlu/MANİSA Tel : [phone] Cep : 0-555-2710456 (Müdür Mehmet Zahriddin ÖZUYMAZ)
8. Firmada Projeden Sorumlu Şahısların İsimleri, Adresleri ve Telefon Numaraları: Mustafa TERZİOĞLU Adres: Çarşı M. İnönü C. No:40 Yenipazar/ AYDIN. Tel: [phone] Gıda Müh. Burcu ÜNAL Adres: Fener M. Astur Sitesi 1994 S. Kardelen Apt. C6 Blok No:1/A Kat:3 D:16 Lara/ ANTALYA. Tel:[phone]

II. YATIRIMLA İLGİLİ BİLGİLER
GENEL BİLGİLER
1. Yatırımın Cinsi	: Komple Yeni
2. Yatırımın Konusu	: Domates Salçası Üretimi
3. Kuruluş Yeri	:Aydın Umurlu Organize Sanayi Bölgesi/AYDIN
4. Yatırıma Başlama Tarihi	: 1 Mayıs 2004
5. Deneme Üretimine Geçiş Tarihi	: 1 Mart 2005
6. Kesin Üretime Geçiş Tarihi	: 1 Mayıs 2005
7. Projenin Ekonomik Ömrü	: 5 (Beş) Yıl
8. Elektrik Gücü	: 26.881 kw/gün
9.İstihdam	: 124
10. Yararlanılmak İstenen Destekler	: Yatırım İndirimi (%40)

4.3.1.3 Yatırım Projesinin Gerekçesi

4.3.1.3.1 Projenin Tanımı ve Kapsamı

Aydın İli, verimli Büyük Menderes Vadisi’nde kurulan ve ekonomisi tarım ağırlıklı olan bir ildir. İklim ve toprak koşulları domates yetiştiriciliğine son derece müsaittir. Aydın İli’nin mevcut olan domates yetiştiriciliği potansiyelini değerlendirmesi gerekmektedir. Bunun ilk şartı da, modern tarımsal yöntemler ve uygun tohumlar kullanılmasıdır. Böylece üretim düzeyinde artış sağlanacaktır. Aydın İli’nde kurulacak bir domates salçası tesisin yaratacağı talep ve uygulanacak olan sözleşmeli ekim tekniği ile, İlin tarımsal potansiyeli artacaktır. Böylece, tarımdan faaliyetlerden sağlanan katma değer İlde kalacak ve bu faaliyetlerden elde edilen verim artacaktır. Tesisin yarattığı mevsimlik istihdamın yanı sıra, İlde faaliyet gösteren çiftçinin de gelir düzeyinde olumlu katkıları olacaktır.

Kurulacak domates salçası işletmesinin kapalı fabrika alanı 1,200 m² dir. Elimizdeki mevcut arsanın üzerine kurulacak fabrikanın teorik kapasitesi bu nedenle 10,446 ton/yıl olacaktır. Teorik kapasitenin bu kısıt altındaki detaylı hesaplanması, fizibilite etüdünün “kurulacak işletmenin yatırım kapasitesinin belirlenmesi” başlıklı alt konu başlığında yapılmıştır. Gerekli hammadde Aydın İli’nde yaptırılacak ekim ile sağlanacaktır. Ürünün pazarlanması konusunda ise, Ege Bölgesi ve Türkiye genelinin yanı sıra ihracat imkanları da değerlendirilecektir.
Domates salçası piyasasına nüfuz edildikten sonra, kazanılan kârlar tekrar sermayeye eklenerek gıda sektöründe başka bir alt kol olan konserveciliğe başlanılacaktır. Bu yeni girilen sektör sayesinde İlin GSYİH’daki payı artacak ve Türkiye’nin kalkınmasında katkıda bulunacaktır. Ayrıca üretim sonunda oluşan posa ve belli artıklar yem olarak kullanılması için süt ve besi çiftliklerine verilecektir. Böylelikle fabrikadaki atıklar hem çevreye zarar vermeyecek hem de bu atıklar değerlendirerek hayvancılık sektörünün de bir nebze de olsa yörede gelişimine katkıda bulunulacaktır.
Yatırım projesinin oluşturacağı etkiler sonucunda sözleşmeli ekim uygulamaları ile kaliteli tohum kullanımı ve buna bağlı olarak verimlilik yükselecek aynı zamanda ürünün ihracatı yoluyla Türkiye’nin katma değeri ve döviz kazancı artırılacaktır.
Türkiye’deki ve Aydın İli’ndeki yıllara göre domates üretimi domates üretimi Çizelge 44’deki gibidir.
Çizelge 44. Türkiye ve Aydın İli’nde Yıllık Domates (Tarla Tipi) Üretimi (ton/yıl)

Yıllar	Türkiye	Aydın İli
1995	7,250,000	111,370
1996	7,800,000	113,795
1997	6,600,000	107,555
1998	8,290,000	103,545
1999	8,956,000	96,590
2000	8,890,000	100,193
2001	8,425,000	100,718
2002	9,450,000	148,576

Kaynak: Food and Agriculture Organization (FAO) ve Aydın İl Tarım Müdürlüğü.
Çizelge 44’de görüldüğü gibi hem Türkiye’de hem de Aydın İli’nde her geçen yıl domates üretimi artmaktadır. Zira, Türkiye yıllar geçtikçe domates ve domates ürünleri konusunda söz sahibi konuma gelmiştir. Dünya domates üretiminin yaklaşık %40’lık bölümü İspanya, İsrail, İtalya, Portekiz, Tunus, Türkiye ve Yunanistan’ın oluşturduğu Akdeniz Ülkeleri Domates Üreticileri Birliği (AMITOM) tarafından gerçekleştirilmektedir. Özellikle domates salçası ABD başta olmak üzere İtalya, Türkiye ve Yunanistan tarafından üretilmekte ve pazarın büyük kısmını bu ülkeler karşılamaktadır.