BöLÜm I aydin iLİ ve ekonomiSİ

4.3.1.7 Hukuki Etüt

Yatırımı düşünülen işletme limited şirket şeklinde kurulacağından aşağıdaki yasal prosedürler sırasıyla yerine getirilecektir. Ancak, yapılması gereken bürokratik işlemlerin çokluğu nedeniyle gerekli işlemlerin yapılabilmesi için Aydın Ticaret Odası’na noter tasdikli bir vekaletname verilecektir. Aydın Ticaret Odası’nın, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Aydın İl Müdürlüğü’ne vereceği belgeler şunlardan oluşacaktır:

- Şirket Ana Sözleşmesi (5 adet)

- Sermayenin tamamının kuruculara taahhüt edilmiş olduğunu gösteren belge.

- Sermayenin % 1’nin Türkiye İş Bankası Aydın Sanayi Şubesi’ne bloke edildiğine gösteren belge.

Gerekli işlemler tamamlandıktan sonra şirket yerel ticaret sicil memurluğunca tescil edilecektir. Bunu takiben şirketin ana sözleşmesi Türk Ticaret Sicil gazetesinde yayınlanacaktır. Bu noktadan itibaren yatırımı düşünülen işletme fiilen kurulmuş olacaktır. Kuruluş tamamlandıktan sonra Ticaret bakanlığına başvurulacak ve bankada bloke edilen sermaye payı işletme tarafından kullanılabilmek için serbest bırakılacaktır (deblokaj).

Bu safhadan sonra, işletme üretim faaliyetine bulunmaya başladığında, Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Aydın İl Müdürlüğü’ne başvurarak sanayi siciline kaydolacaktır. Ayrıca bu dönemde işletme ihracatçı belgesi alacak ve Markalar Yasasına uygun olarak tescil işlemlerini tamamlayacaktır. Bu müracaatlar Aydın Ticaret Odası’na yapılacaktır.

Bu işlemlerin yanı sıra aşağıdaki yasal işlemler de yerine getirilecektir:

- Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.’den abonelikle ilgili gerekli işlemlerin yapılması.

- Aydın İl Çevre Müdürlüğü’nden 1593 Sayılı Umumi Hıfsızsıhha Kanunu uyarınca çevre sağlığı yönünden işletmenin gerekli onayı alması.

- Aydın İl Sağlık Müdürlüğü’nden portör kontrolü için gerekli prosedürlerin yerine getirilmesi.

4.3.1.8 Projenin Değerlendirilmesi

Proje dört açıdan değerlendirilecektir. Bunlar; paranın zaman değerini dikkate almayan statik yöntemler, paranın zaman değerini dikkate alan dinamik yöntemler, maliyet-kâr-hacim analizleri ve millî ekonomi yönünden değerlendirmedir. İşletmelerin sonsuza kadar yaşayacakları varsayımı altında net nakit akışlarının da sonsuza kadar devam ettirilmesi gerekmektedir (perpetuity). Buradaki varsayım, domates salçası işletmesinin beşinci yıldan sonra sonsuza kadar büyümeden faaliyetini sürdüreceğidir.

Bu işlemin yapılabilmesi için öncelikle iskonto oranının tespit edilmesi gerekmektedir. İskonto oranının tespitinde ise, kullandığımız nakit akım tablosu nedeniyle özkaynak maliyeti kullanılacaktır. Özkaynak maliyeti, yatırımcının fırsat maliyetidir. Bu iskonto oranının tespitinde, 10 büyük bankanın yıllık mevduat faizlerinin ortalaması kullanılacaktır. Bu bankalarının, yıllık mevduat faizi ortalaması % 23’dür. Çizelge 66’da bu on büyük bankanın yıllık mevduat faizleri verilmektedir.
Çizelge 66. 10 Türk Bankasının Bir Yıllık Mevduat Faizleri.

Bankanın Adı	Bir Yıllık Mevduat Faiz Oranı (%)
Akbank	22
Denizbank	20
Finansbank	25
Garanti Bankası	24
HSBC	24
İş Bankası	24
Koçbank	25
Vakıfbank	25
Yapı Kredi Bankası	20
Ziraat Bankası	21

Ancak, bu aşamada sabit bir iskonto oranı tespit etmek mümkün değildir. Çünkü, yatırımcıların bekledikleri getiriler (yani, fırsat maliyetleri) birbirinden farklı olabilmektedir. Bunun için, riski seven, nötr ve riskten kaçan (muhafazakâr) olmak üzere üç tip yatırımcı için değerlendirme yapılacaktır. Bu aralıkta (range), riski seven yatırımcının yıllık mevduat faizi ortalamasının 1.5 katı, nötr yatırımcının 2 katı ve riskten kaçan yatırımcının ise 3 katı getiri oranı bekledikleri varsayılmıştır. Buna göre, oluşacak iskonto oranları;

Riski Seven Yatırımcı = % 34.5

Nötr Yatırımcı = % 46

Muhafazakâr Yatırımcı = % 69’dur.

Yukarıdaki iskonto oranlarından hareketle, sonsuza giden net nakit akışlarının beşinci yıldaki değeri aşağıdaki gibi hesaplanmıştır.

Riski Seven Yatırımcı için,

P_5NNA∞ = (NNA₆ ÷ i) ÷ (1+ i)⁵

P_5NNA∞ = (3,725,611,881,684 ÷ 0.345) ÷ (1+ 0.345)⁵

P_5NNA∞ = 2,453,732,110,741 TL.

Nötr Yatırımcı için,

P_5NNA∞ = (NNA₆ ÷ i) ÷ (1+ i)⁵

P_5NNA∞ = (3,725,611,881,684 ÷ 0.46) ÷ (1+ 0.46)⁵

P_5NNA∞ = 1,221,039,690,114 TL.

Muhafazakâr Yatırımcı için,

P_5NNA∞ = (NNA₆ ÷ i) ÷ (1+ i)⁵

P_5NNA∞ = (3,725,611,881,684 ÷ 0.69) ÷ (1+ 0.69)⁵

P_5NNA∞ = 391,689,336,937 TL.

4.3.1.8.1 Statik Yöntemler

Yatırım projelerinde en çok kullanılan statik yöntemler olan, kârlılık oranı yöntemi ve geri ödeme süresi yöntemi ile proje değerlendirilecektir.

4.3.1.8.1.1 Kârlılık Oranı

Yatırımın Ortalama Kârlılık Oranı = formülünden,

Yıllar	Net Kâr	Sabit Sermaye Yatırım Tutarı	Çalışma Sermayesi
0		2,707,846,349,600	1,840,460,647,297
1	1,877,005,492,644
2	1,807,547,089,950
3	2,686,761,151,765
4	3,257,098,651,764
5	3,257,098,651,764
Toplam	12,885,511,037,887

Y.O.K.O= 12,885,511,037,887/ 5 ÷1,840,460,647,297 + (2,707,846,349,600 / 2)

Yatırımın Ortalama Kârlılık Oranı = 2,577,102,207,577.4÷ 3,194,383,822,097

Yatırımın Ortalama Kârlılık Oranı = 0.806’dır. Yani, %80.6’dür.

4.3.1.8.1.2 Geri Ödeme Süresi

Projenin Geri Ödeme Süresi = Yatırım Tutarı ÷ Yıllık Net Para Girişi

Yıllar	Net Nakit Akışı (TL)
1	2,345,518,722,564
2	2,276,060,319,870
3	155,274,381,685
4	3,725,611,881,684
5	3,725,611,881,684
Yatırım Tutarı	1,548,306,996,897

Yukarıda ki veriler ışığında yatırımı düşünülen işletmenin geri ödeme süresi 0.66 yıldır. Yani, yatırımın sağlayacağı net nakit akışı, yatırım tutarını 240 günde karşılamaktadır.

4.3.1.8.2 Dinamik Yöntemler

Paranın zaman değerini alan yöntemlerden, net bugünkü değer yöntemi, iç kârlılık oranı yöntemi ve kârlılık endeksi yöntemleri uygulanacaktır. Bu yöntemler uygulanırken riski seven yatırımcı, nötr yatırımcı ve muhafazakâr yatırımcı açısından üç değerlendirme yapılacaktır.

4.3.1.8.2.1 Net Bugünkü Değer Yöntemi

formülünden hareket edilmekle beraber, domates salçası fabrikasının sonsuza kadar faaliyetini devam ettireceği varsayımı ile hareket edildiğinden hurda değeri dikkate alınmayacaktır.

• 
  Riski Seven Yatırımcı İçin;
  

Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 34.5 dir.

Yıllar	Nakit Akışları (TL)	Net Bugünkü Değer (TL)
1.yıl	2,345,518,722,564	1,743,880,091,126
2.yıl	2,276,060,319,870	1,258,187,020,381
3.yıl	155,274,381,685	63,817,509,220
4.yıl	3,725,611,881,684	1,138,460,468,047
5.yıl	3,725,611,881,684	846,537,578,205
6.yıl-∞	2,453,732,110,741	414,481,775,463
Toplam İndirgenmiş NNA		5,465,364,442,442
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı		(1,548,306,996,897)
Net Bugünkü Değer		3,917,057,445,545

Net Bugünkü Değer yönteminde bulunan tutar sıfırdan (0) büyük olduğu için riskli bir yatırımcı tarafından bu yönteme göre proje kabul edilmektedir.

- Nötr Yatırımcı İçin;

Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 46 dır.

Yıllar	Nakit Akışları (TL)	Net Bugünkü Değer (TL)
1.yıl	2,345,518,722,564	1,606,519,672,989
2.yıl	2,276,060,319,870	1,067,770,838,745
3.yıl	155,274,381,685	49,895,366,865
4.yıl	3,725,611,881,684	820,077,455,796
5.yıl	3,725,611,881,684	561,678,257,452
6.yıl-∞	1,221,039,690,114	126,075,342,293
Toplam İndirgenmiş NNA		4,232,016,934,140
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı		(1,548,306,996,897)
Net Bugünkü Değer		2,683,709,937,243

Net Bugünkü Değer yönteminde bulunan tutar sıfırdan (0) büyük olduğu için nötr bir yatırımcı tarafından bu yönteme göre proje kabul edilmektedir.

- Muhafazakâr Yatırımcı İçin;

Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 69 dır.

Yıllar	Nakit Akışları (TL)	Net Bugünkü Değer (TL)
1.yıl	2,345,518,722,564	1,387,880,900,925
2.yıl	2,276,060,319,870	796,939,887,909
3.yıl	155,274,381,685	32,174,550,701
4.yıl	3,725,611,881,684	456,738,001,922
5.yıl	3,725,611,881,684	270,265,642,487
6.yıl-∞	391,689,336,937	16,817,919,147
Toplam İndirgenmiş NNA		2,960,816,903,091
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı		(1,548,306,996,897)
Net Bugünkü Değer		1,412,509,906,194

Net Bugünkü Değer yönteminde bulunan tutar sıfırdan (0) büyük olduğu için muhafazakâr bir yatırımcı tarafından bu yönteme göre proje kabul edilmektedir.

4.3.1.8.2.2 İç Getiri Oranı

formülü ve enterpolasyon yöntemi kullanılarak yatırımın iç getiri oranı aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır. Ancak, domates salçası fabrikasının sonsuza kadar yaşayacağı varsayımı altında hurda değeri göz ardı edilecektir.

• 
  Riski Seven Yatırımcı İçin;
  

Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 34.5 dir.

Yıllar	Nakit Akışları (TL)	%140’a göre İskonto Edilen NNA	%141’e göre İskonto Edilen NNA
1.yıl	2,345,518,722,564	977,299,467,735	973,244,283,221.58
2.yıl	2,276,060,319,870	395,149,361,089	391,883,663,889.46
3.yıl	155,274,381,685	11,232,232,471	11,170,015,228.04
4.yıl	3,725,611,881,684	112,295,020,095	110,440,857,345.23
5.yıl	3,725,611,881,684	46,788,886,566	45,826,048,065.59
6.yıl-∞	2,453,732,110,741	12,839.908.063	12,523,514,064.93
Toplam İndirgenen NNA		1,555,604,876,019	1,545,088,381,814.82
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı	1,548,306,996,897

Buradan enterpolasyon yöntemi uygulandığında,

% 140 iskonto oranı üzerinden nakit akışlarının toplam bugünkü değeri	1,555,604,876,019
Yatırım Tutarı	1,548,306,996,897
Fark	7,297,879,122
% 141 iskonto oranı üzerinden nakit akışlarının toplam bugünkü değeri	1,545,088,381,814.82
% 140 ve % 141 iskonto oranları üzerinden toplam bugünkü değerleri arasındaki fark (1,555,604,876,019- 1,548,306,996,897)	10,516,494,204.18
İç Getiri Oranı %140 + [ (7,297,879,122x %1) ÷ 10,516,494,204.18]	% 140.718

Yatırımın iç getiri oranı (r) % 140.718’dir. r > k olduğu için iç getiri yöntemine göre proje kabul edilmelidir.

- Nötr Yatırımcı İçin;

Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 46 dır.

Yıllar	Nakit Akışları (TL)	%140’a göre İskonto Edilen NNA	%141’e göre İskonto Edilen NNA
1.yıl	2,345,518,722,564	977,299,467,735	973,244,283,221.58
2.yıl	2,276,060,319,870	395,149,361,089	391,883,663,889.46
3.yıl	155,274,381,685	11,232,232,471	11,170,015,228.04
4.yıl	3,725,611,881,684	112,295,020,095	110,440,857,345.23
5.yıl	3,725,611,881,684	46,788,886,566	45,826,048,065.59
6.yıl-∞	1,221,039,690,114	6,389,465,783	6,232,020,058.77
Toplam İndirgenen NNA		1,549,154,433,739	1,538,796,887,808.66
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı	1,548,306,996,897

Buradan enterpolasyon yöntemi uygulandığında,

% 140 iskonto oranı üzerinden nakit akışlarının toplam bugünkü değeri	1,549,154,433,739
Yatırım Tutarı	1,548,306,996,897
Fark	847,436,842
% 141 iskonto oranı üzerinden nakit akışlarının toplam bugünkü değeri	1,538,796,887,808.66
% 140 ve % 141 iskonto oranları üzerinden toplam bugünkü değerleri arasındaki fark (1,549,154,433,739 - 1,538,796,887,808.66)	10,357,545,930.34
İç Getiri Oranı %140 + [ (847,436,842 x %1) ÷ 10,357,545,930.34]	% 140.081

Yatırımın iç getiri oranı (r) % 140.081’dir. r > k olduğu için iç getiri yöntemine göre proje kabul edilmelidir.

- Muhafazakâr Yatırımcı İçin;

Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 69 dır.

Yıllar	Nakit Akışları (TL)	%139’a göre İskonto Edilen NNA	%140’e göre İskonto Edilen NNA
1.yıl	2,345,518,722,564	981,388,586,846.86	977,299,467,735
2.yıl	2,276,060,319,870	398,469,943,954.83	395,149,361,089
3.yıl	155,274,381,685	11,374,579,275.14	11,232,232,471
4.yıl	3,725,611,881,684	114,184,500,480.69	112,295,020,095
5.yıl	3,725,611,881,684	47,775,892,610.82	46,788,886,566
6.yıl-∞	391,689,336,937	2,097,129,883.91	2,049,634,943
Toplam İndirgenen NNA		1,555,290,633,052.25	1.544.814.602.899
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı	1,548,306,996,897

Buradan enterpolasyon yöntemi uygulandığında,

% 139 iskonto oranı üzerinden nakit akışlarının toplam bugünkü değeri	1,555,290,633,052.25
Yatırım Tutarı	1,548,306,996,897
Fark	6,983,636,155.25
% 140 iskonto oranı üzerinden nakit akışlarının toplam bugünkü değeri	1.544.814.602.899
% 139 ve % 140 iskonto oranları üzerinden toplam bugünkü değerleri arasındaki fark (1,555,290,633,052.25- 1.544.814.602.899)	10,476,030,153.25
İç Getiri Oranı %139+ [ (6,983,636,155.25 x %1) ÷ 10,476,030,153.25]	% 139.666

Yatırımın iç getiri oranı (r) % 139.666’dır. r > k olduğu için iç getiri yöntemine göre proje kabul edilmelidir.

4.3.1.8.2.3 Fayda-Maliyet Oranı (Kârlılık Endeksi)

Fayda-Maliyet Oranı formülünden yararlanılmakla birlikte, domates salçası fabrikasının sonsuza kadar faaliyetini devam ettireceği varsayımı ile hareket edildiğinden hurda değeri dikkate alınmayacaktır.

• 
  Riski Seven Yatırımcı İçin;
  

Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 34.5 dir.

Yıllar	Nakit Akışları (TL)	Net Bugünkü Değer (TL)
1.yıl	2,345,518,722,564	1,743,880,091,126
2.yıl	2,276,060,319,870	1,258,187,020,381
3.yıl	155,274,381,685	63,817,509,220
4.yıl	3,725,611,881,684	1,138,460,468,047
5.yıl	3,725,611,881,684	846,537,578,205
6.yıl-∞	2,453,732,110,741	414,481,775,463
Toplam İndirgenmiş NNA		5,465,364,442,442
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı		1,548,306,996,897
Kârlılık Endeksi		3.529

Riski Seven bir yatırımcı için, domates salçası fabrikasının kârlılık endeksi 3.529’dur. Yatırımın kârlılık endeksi oranı 1’den büyük olduğu için, bu yönteme göre riski seven bir yatırımcı tarafından yatırım kabul edilmektedir.

- Nötr Yatırımcı İçin;

Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 46 dır.

Yıllar	Nakit Akışları (TL)	Net Bugünkü Değer (TL)
1.yıl	2,345,518,722,564	1,606,519,672,989
2.yıl	2,276,060,319,870	1,067,770,838,745
3.yıl	155,274,381,685	49,895,366,865
4.yıl	3,725,611,881,684	820,077,455,796
5.yıl	3,725,611,881,684	561,678,257,452
6.yıl-∞	1,221,039,690,114	126,075,342,293
Toplam İndirgenmiş NNA		4,232,016,934,140
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı		1,548,306,996,897
Kârlılık Endeksi		2.733

Nötr bir yatırımcı için, domates salçası fabrikasının kârlılık endeksi 2.733’dür. Yatırımın kârlılık endeksi oranı 1’den büyük olduğu için, bu yönteme göre nötr bir yatırımcı tarafından yatırım kabul edilmektedir.

- Muhafazakâr Yatırımcı İçin;

Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 69 dır.

Yıllar	Nakit Akışları (TL)	Net Bugünkü Değer (TL)
1.yıl	2,345,518,722,564	1,387,880,900,925
2.yıl	2,276,060,319,870	796,939,887,909
3.yıl	155,274,381,685	32,174,550,701
4.yıl	3,725,611,881,684	456,738,001,922
5.yıl	3,725,611,881,684	270,265,642,487
6.yıl-∞	391,689,336,937	16,817,919,147
Toplam İndirgenmiş NNA		2,960,816,903,091
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı		1,548,306,996,897
Kârlılık Endeksi		1.912

Muhafazakâr bir yatırımcı için, domates salçası fabrikasının kârlılık endeksi 1.912’dir. Yatırımın kârlılık endeksi oranı 1’den büyük olduğu için, bu yönteme göre muhafazakâr bir yatırımcı tarafından yatırım kabul edilmektedir.