4.3.2.8 Projenin Değerlendirilmesi
Proje, dört açıdan değerlendirilecektir. Bunlar; paranın zaman değerini dikkate almayan statik yöntemler, paranın zaman değerini dikkate alan dinamik yöntemler, maliyet-kâr-hacim analizleri ve millî ekonomi yönünden değerlendirmedir. İşletmelerin sonsuza kadar yaşayacakları varsayımı altında net nakit akışlarının da sonsuza kadar devam ettirilmesi gerekmektedir (perpetuity). Buradaki varsayım, sabun fabrikasının beşinci yıldan sonra sonsuza kadar büyümeden faaliyetini sürdüreceğidir.
Bu işlemin yapılabilmesi için öncelikle iskonto oranının tespit edilmesi gerekmektedir. İskonto oranının tespitinde ise, kullanıdığımız nakit akım tablosu nedeniyle özkaynak maliyeti kullanılacaktır. Özkaynak maliyeti, yatırımcının fırsat maliyetidir. Bu iskonto oranının tespitinde, 10 büyük bankanın yıllık mevduat faizlerinin ortalaması kullanılacaktır. Bu bankalarının ortalama yıllık mevduat faizi ortalaması % 23’dür. Çizelge 93’de bu on büyük bankanın yıllık mevduat faizleri verilmektedir.
Çizelge 93. 10 Türk Bankasının Bir Yıllık Mevduat Faizleri.
Bankanın Adı
|
Bir Yıllık Mevduat Faiz Oranı (%)
|
Akbank
|
22
|
Denizbank
|
20
|
Finansbank
|
25
|
Garanti Bankası
|
24
|
HSBC
|
24
|
İş Bankası
|
24
|
Koçbank
|
25
|
Vakıfbank
|
25
|
Yapı Kredi Bankası
|
20
|
Ziraat Bankası
|
21
|
Ancak, bu aşamada sabit bir iskonto oranı tespit etmek mümkün değildir. Çünkü, yatırımcıların umdukları getiriler (yani, fırsat maliyetleri) birbirinden farklı olabilmektedir. Bunun için, riski seven, nötr ve riskten kaçan (muhafazakâr) olmak üzere üç tip yatırımcı için değerlendirme yapılacaktır. Bu aralıkta (range), riski seven yatırımcının yıllık mevduat faizi ortalamasının 1.5 katı, nötr yatırımcının 2 katı ve riskten kaçan yatırımcının ise 3 katı getiri oranı bekledikleri varsayılmıştır. Buna göre, oluşacak iskonto oranları;
Riski Seven Yatırımcı = % 34.5
Nötr Yatırımcı = % 46
Muhafazakâr Yatırımcı = % 69’dur.
Yukarıdaki iskonto oranlarından hareketle, net nakit akışlarını sonsuza götürürsek,
Riski Seven Yatırımcı için,
P5NNA∞= (NNA6 ÷ i) ÷ (1+ i)5
P5NNA∞= (3,615,901,804,539 ÷ 0.345) ÷ (1+ 0.345)5
P5NNA∞= 2,381,475,754,547 TL.
Nötr Yatırımcı için,
P5NNA∞ = (NNA6 ÷ i) ÷ (1+ i)5
P5NNA∞= (3,615,901,804,539 ÷ 0.46) ÷ (1+ 0.46)5
P5NNA∞= 1,185,083,084,098 TL.
Muhafazakâr Yatırımcı için,
P5NNA∞= (NNA6 ÷ i) ÷ (1+ i)5
P5NNA∞= (3,615,901,804,539 ÷ 0.69) ÷ (1+ 0.69)5
P5NNA∞= 380,155,052,439 TL.
4.3.1.8.1 Statik Yöntemler
Yatırım projelerinde en çok kullanılan statik yöntemler olan, kârlılık oranı yöntemi ve geri ödeme süresi yöntemi ile proje değerlendirilecektir.
4.3.1.8.1.1 Kârlılık Oranı
Yatırımın Ortalama Kârlılık Oranı = formülünden,
Yıllar
|
Net Kâr
|
Sabit Sermaye Yatırım Tutarı
|
Çalışma Sermayesi
|
0
|
|
3,766,018,170,000
|
1,645,051,973,619
|
1
|
1,659,577,656,437
|
|
|
2
|
1,391,097,897,228
|
|
|
3
|
2,329,725,820,539
|
|
|
4
|
2,879,963,320,539
|
|
|
5
|
2,879,963,320,539
|
|
|
Toplam
|
11,140,328,015,282
|
|
|
Y.O.K.O= 11,140,328,015,282/ 5 ÷1,645,051,973,619+ (3,766,018,170,000/ 2)
Yatırımın Ortalama Kârlılık Oranı = 2,228,065,603,056.4÷ 3,528,061,058,619
Yatırımın Ortalama Kârlılık Oranı = 0.631’dır. Yani, %63.1’dir.
4.3.1.8.1.2 Geri Ödeme Süresi
Projenin Geri Ödeme Süresi = Yatırım Tutarı ÷ Yıllık Net Para Girişi
Yıllar
|
Net Nakit Akışı (TL)
|
1
|
2,395,516,140,437
|
2
|
2,127,036,381,228
|
3
|
65,644,304,539
|
4
|
3,615,901,804,539
|
5
|
3,615,901,804,539
|
Yatırım Tutarı
|
2,411,070,143,619
|
Yukarıda ki veriler ışığında yatırımı düşünülen işletmenin geri ödeme süresi 1.007 yıldır. Yani, yatırımın sağlayacağı net nakit akışı, yatırım tutarını 1 yıl 25 günde karşılamaktadır.
4.3.1.8.2 Dinamik Yöntemler
Paranın zaman değerini alan yöntemlerden, net bugünkü değer yöntemi, iç kârlılık oranı yöntemi ve kârlılık endeksi yöntemleri uygulanacaktır. Bu yöntemler uygulanırken riski seven yatırımcı, nötr yatırımcı ve muhafazakâr yatırımcı açısından üç değerlendirme yapılacaktır.
4.3.1.8.2.1 Net Bugünkü Değer Yöntemi
formülünden hareket edilmekle beraber, sabun fabrikasının sonsuza kadar faaliyetini devam ettireceği varsayımı ile hareket edildiğinden hurda değeri dikkate alınmayacaktır.
-
Riski Seven Yatırımcı İçin;
Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 34.5 dir.
Yıllar
|
Nakit Akışları (TL)
|
Net Bugünkü Değer (TL)
|
1.yıl
|
2,395,516,140,437
|
1,781,052,892,518
|
2.yıl
|
2,127,036,381,228
|
1,175,807,839,264
|
3.yıl
|
65,644,304,539
|
26,979,698,548
|
4.yıl
|
3,615,901,804,539
|
1,104,935,616,360
|
5.yıl
|
3,615,901,804,539
|
821,609,135,319
|
6.yıl-∞
|
2,381,475,754,547
|
402,276,309,889
|
Toplam İndirgenmiş NNA
|
|
5,312,661,491,898
|
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı
|
|
(2,411,070,143,619)
|
Net Bugünkü Değer
|
|
2,901,591,348,279
|
Net Bugünkü Değer yönteminde bulunan tutar sıfırdan (0) büyük olduğu için riskli bir yatırımcı tarafından bu yönteme göre proje kabul edilmektedir.
- Nötr Yatırımcı İçin;
Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 46 dır.
Yıllar
|
Nakit Akışları (TL)
|
Net Bugünkü Değer (TL)
|
1.yıl
|
2,395,516,140,437
|
1,640,764,479,751
|
2.yıl
|
2,127,036,381,228
|
997,859,064,190
|
3.yıl
|
65,644,304,539
|
21,093,928,193
|
4.yıl
|
3,615,901,804,539
|
795,928,198,225
|
5.yıl
|
3,615,901,804,539
|
545,138,218,685
|
6.yıl-∞
|
1,185,083,084,098
|
122,362,734,548
|
Toplam İndirgenmiş NNA
|
|
4,123,146,623,592
|
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı
|
|
(2,411,070,143,619)
|
Net Bugünkü Değer
|
|
1,712,076,479,973
|
Net Bugünkü Değer yönteminde bulunan tutar sıfırdan (0) büyük olduğu için nötr bir yatırımcı tarafından bu yönteme göre proje kabul edilmektedir.
- Muhafazakâr Yatırımcı İçin;
Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 69 dur.
Yıllar
|
Nakit Akışları (TL)
|
Net Bugünkü Değer (TL)
|
1.yıl
|
2,395,516,140,437
|
1,417,465,171,856
|
2.yıl
|
2,127,036,381,228
|
744,760,637,684
|
3.yıl
|
65,644,304,539
|
13,602,218,098
|
4.yıl
|
3,615,901,804,539
|
443,288,194,745
|
5.yıl
|
3,615,901,804,539
|
262,306,986,183
|
6.yıl-∞
|
380,155,052,439
|
16,322,672,925
|
Toplam İndirgenmiş NNA
|
|
2,897,745,881,491
|
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı
|
|
(2,411,070,143,619)
|
Net Bugünkü Değer
|
|
486,675,737,872
|
Net Bugünkü Değer yönteminde bulunan tutar sıfırdan (0) büyük olduğu için muhafazakâr bir yatırımcı tarafından bu yönteme göre proje kabul edilmektedir.
4.3.2.8.2.2 İç Getiri Oranı
formülü ve enterpolasyon yöntemi kullanılarak yatırımın iç getiri oranı aşağıdaki gibi hesaplanmaktadır. İlk etapta, Net Bugünkü Değeri sıfır yapan iskonto oranını bulmak lazım gelmektedir. Daha sonra da, yatırımın Net Bugünkü Değerini pozitif ve negatif olduğu aralığı deneme yanılma yoluyla tespiti gerekmektedir.
-
Riski Seven Yatırımcı İçin;
Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 34.5 dir.
Yıllar
|
Nakit Akışları (TL)
|
%86’a göre İskonto Edilen NNA
|
%87’e göre İskonto Edilen NNA
|
1.yıl
|
2,395,516,140,437
|
1,287,911,903,461
|
1,281,024,674,030
|
2.yıl
|
2,127,036,381,228
|
614,928,124,090
|
608,420,017,514
|
3.yıl
|
65,644,304,539
|
10,202,720,631
|
10,038,890,433
|
4.yıl
|
3,615,901,804,539
|
302,130,832,599
|
295,706,722,648
|
5.yıl
|
3,615,901,804,539
|
162,424,840,739
|
158,134,426,858
|
6.yıl-∞
|
2,381,475,754,547
|
57,513,844,387
|
55,692,704,907
|
Toplam İndirgenen NNA
|
|
2,435,112,265,907
|
2,409,017,436,390
|
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı
|
2,411,070,143,619
|
|
|
Buradan enterpolasyon yöntemi uygulandığında,
% 86 iskonto oranı üzerinden nakit akışlarının toplam bugünkü değeri
|
2,435,112,265,907
|
Yatırım Tutarı
|
2,411,070,143,619
|
Fark
|
24,042,122,288
|
% 87 iskonto oranı üzerinden nakit akışlarının toplam bugünkü değeri
|
2,409,017,436,390
|
% 86 ve % 87 iskonto oranları üzerinden toplam bugünkü değerleri arasındaki fark (2,435,112,265,907- 2,409,017,436,390)
|
26,094,829,517
|
İç Getiri Oranı
%86 + [ (24,042,122,288 x %1) ÷ 26,094,829,517]
|
% 86.921
|
Yatırımın iç getiri oranı (r) % 86.921’dir. r > k olduğu için iç getiri yöntemine göre proje kabul edilmelidir.
- Nötr Yatırımcı İçin;
Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 46 dır.
Yıllar
|
Nakit Akışları (TL)
|
%85’a göre İskonto Edilen NNA
|
%86’e göre İskonto Edilen NNA
|
1.yıl
|
2,395,516,140,437
|
1,294,873,589,425
|
1,287,911,903,461
|
2.yıl
|
2,127,036,381,228
|
621,576,967,045
|
614,928,124,090
|
3.yıl
|
65,644,304,539
|
10,368,710,242
|
10,202,720,631
|
4.yıl
|
3,615,901,804,539
|
308,708,426,922
|
302,130,832,599
|
5.yıl
|
3,615,901,804,539
|
166,869,805,000
|
162,424,840,739
|
6.yıl-∞
|
1,185,083,084,098
|
29,561,303,203
|
28,620,356,077
|
Toplam İndirgenmiş NNA
|
|
2,431,958,801,837
|
2,406,218,777,597
|
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı
|
2,411,070,143,619
|
|
|
Buradan enterpolasyon yöntemi uygulandığında,
% 85 iskonto oranı üzerinden nakit akışlarının toplam bugünkü değeri
|
2,431,958,801,837
|
Yatırım Tutarı
|
2,411,070,143,619
|
Fark
|
20,888,658,218
|
% 86 iskonto oranı üzerinden nakit akışlarının toplam bugünkü değeri
|
2,406,218,777,597
|
% 85 ve % 86 iskonto oranları üzerinden toplam bugünkü değerleri arasındaki fark (2,431,958,801,837- 2,406,218,777,597)
|
25,740,024,240
|
İç Getiri Oranı
%85 + [ (20,888,658,218x %1) ÷ 25,740,024,240]
|
% 85.008
|
Yatırımın iç getiri oranı (r) % 85.008’dir. r > k olduğu için iç getiri yöntemine göre proje kabul edilmelidir.
- Muhafazakâr Yatırımcı İçin;
Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 69 dur.
Yıllar
|
Nakit Akışları (TL)
|
%85’a göre İskonto Edilen NNA
|
%86’e göre İskonto Edilen NNA
|
1.yıl
|
2,395,516,140,437
|
1,294,873,589,425
|
1,287,911,903,461
|
2.yıl
|
2,127,036,381,228
|
621,576,967,045
|
614,928,124,090
|
3.yıl
|
65,644,304,539
|
10,368,710,242
|
10,202,720,631
|
4.yıl
|
3,615,901,804,539
|
308,708,426,922
|
302,130,832,599
|
5.yıl
|
3,615,901,804,539
|
166,869,805,000
|
162.424.840.739
|
6.yıl-∞
|
380,155,052,439
|
9,482,777,132
|
9,180,936,857
|
Toplam İndirgenmiş NNA
|
|
2,411,880,275,766
|
2,386,779,358,377
|
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı
|
2,411,070,143,619
|
|
|
Buradan enterpolasyon yöntemi uygulandığında,
% 85 iskonto oranı üzerinden nakit akışlarının toplam bugünkü değeri
|
2,431,958,801,837
|
Yatırım Tutarı
|
2,411,070,143,619
|
Fark
|
810,132,147
|
% 86 iskonto oranı üzerinden nakit akışlarının toplam bugünkü değeri
|
2,386,779,358,377
|
% 85 ve % 86 iskonto oranları üzerinden toplam bugünkü değerleri arasındaki fark (2,411,880,275,766- 2,386,779,358,377)
|
25,100,917,389
|
İç Getiri Oranı
%85 + [ (810,132,147x%1) ÷ 25,100,917,389]
|
% 85.0003
|
Yatırımın iç getiri oranı (r) % 85.0003’dür. r > k olduğu için iç getiri yöntemine göre proje kabul edilmelidir.
4.3.2.8.2.3 Fayda-Maliyet Oranı (Kârlılık Endeksi)
Fayda-Maliyet Oranı formülünden yararlanılmakla birlikte, sabun fabrikasının sonsuza kadar faaliyetini devam ettireceği varsayımı ile hareket edildiğinden hurda değeri dikkate alınmayacaktır.
-
Riski Seven Yatırımcı İçin;
Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 34.5 dir.
Yıllar
|
Nakit Akışları (TL)
|
Net Bugünkü Değer (TL)
|
1.yıl
|
2,395,516,140,437
|
1,781,052,892,518
|
2.yıl
|
2,127,036,381,228
|
1,175,807,839,264
|
3.yıl
|
65,644,304,539
|
26,979,698,548
|
4.yıl
|
3,615,901,804,539
|
1,104,935,616,360
|
5.yıl
|
3,615,901,804,539
|
821,609,135,319
|
6.yıl-∞
|
2,381,475,754,547
|
402,276,309,889
|
Toplam İndirgenmiş NNA
|
|
5,312,661,491,898
|
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı
|
|
2,411,070,143,619
|
Kârlılık Endeksi
|
|
2.203
|
Riski Seven bir yatırımcı için, sabun fabrikasının kârlılık endeksi 2.203’dür. Yatırımın kârlılık endeksi oranı 1’den büyük olduğu için, bu yönteme göre riski seven bir yatırımcı tarafından yatırım kabul edilmektedir.
- Nötr Yatırımcı İçin;
Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 46 dır.
Yıllar
|
Nakit Akışları (TL)
|
Net Bugünkü Değer (TL)
|
1.yıl
|
2,395,516,140,437
|
1,640,764,479,751
|
2.yıl
|
2,127,036,381,228
|
997,859,064,190
|
3.yıl
|
65,644,304,539
|
21,093,928,193
|
4.yıl
|
3,615,901,804,539
|
795,928,198,225
|
5.yıl
|
3,615,901,804,539
|
545,138,218,685
|
6.yıl-∞
|
1,185,083,084,098
|
122,362,734,548
|
Toplam İndirgenmiş NNA
|
|
4,123,146,623,592
|
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı
|
|
2,411,070,143,619
|
Kârlılık Endeksi
|
|
1.710
|
Nötr bir yatırımcı için, sabun fabrikasının kârlılık endeksi 1.710’dur. Yatırımın kârlılık endeksi oranı 1’den büyük olduğu için, bu yönteme göre nötr bir yatırımcı tarafından yatırım kabul edilmektedir.
- Muhafazakâr Yatırımcı İçin;
Bu grup yatırımcı için iskonto oranı % 69 dur.
Yıllar
|
Nakit Akışları (TL)
|
Net Bugünkü Değer (TL)
|
1.yıl
|
2,395,516,140,437
|
1,417,465,171,856
|
2.yıl
|
2,127,036,381,228
|
744,760,637,684
|
3.yıl
|
65,644,304,539
|
13,602,218,098
|
4.yıl
|
3,615,901,804,539
|
443,288,194,745
|
5.yıl
|
3,615,901,804,539
|
262,306,986,183
|
6.yıl-∞
|
380,155,052,439
|
16,322,672,925
|
Toplam İndirgenmiş NNA
|
|
2,897,745,881,491
|
Yatırım Tesis Dönemindeki Para Çıkışı
|
|
2,411,070,143,619
|
Kârlılık Endeksi
|
|
1.201
|
Muhafazakâr bir yatırımcı için, sabun fabrikasının kârlılık endeksi 1.201’dir. Yatırımın kârlılık endeksi oranı 1’den büyük olduğu için, bu yönteme göre muhafazakâr bir yatırımcı tarafından yatırım kabul edilmektedir.
Dostları ilə paylaş: |