20. Bunların ikisi ədəbi tələffüzün məzmununda xüsusi əhəmiyyət daşıyır.
1 - vurğu, intonasiya
2 - vurğu, leksik məna
3 - intonasiya, tembr
4 - tembr, vurğu
5 - diksiya, leksik məna
A) 3, 4
B) 2, 5
C) 4, 5
D) 1
E) 1, 2
21. Ədəbi dilin bu normasında sözlərin məna dəqiqliyi, çoxmənalılıq, məna dəyişmələri, məna qruplarına və sairəyə dair normalar nəzərdə tutulur.
1 - semantik norma
2 - frazeoloji norma
3 - morfoloji norma
4 - fonetik norma
5 - onomastik norma
A) 1, 3
B) 3, 5
C) 4, 5
D) 3, 4
E) 1
22. Qədim yer adlarının, qəbilə, tayfa, xalq, şəxs, dağ, dərə və s. adlarının düzgün yazılış və tələffüz formalarının sabitləşməsi bu normanın başlıca əlamətidir.
4 - hər bir söz, məfhumu dəqiq şəkildə ifadə etməlidir
5 - sözlər yeni məna kəsb edərkən mənanın daralması, genişlənməsi və dəyişməsinin baş verməsi
A) 2, 4
B) 2
C) 4, 5
D) 1
E) 1, 3
32. Aşağıdakı fikirlərdən hansı düzgün deyil?
1 - orfoqrafik norma xalq tərəfindən müəyyən edilir
2 - orfoqrafiyada üç prinsip əsas götürülür
3 - orfoqrafik qaydalar vahiddir
4 - orfoqrafik qaydalar mümkün qədər sabit olur
5 - orfoqrafik qaydalara riayət etmək hamı üçün məcburidir
A) 2, 5
B) 1
C) 4, 5
D) 2, 4
E) 1, 2
33. Hansı bənddə sintaktik norma pozulmayıb?
1 - Maralın təzə ot qoxusu verən nəfəsi onun nəfəsinə qarışmışdı.
2 - Dən gəzirsən saçlarımın dənində.
3 - Yol azmışam bu payızın çənində.
4 - Elə bilirsən ki, donacaq zaman.
5 - Dörd bir yana dağılmış türk soyları,
Sönmüş ocaq, köçüb getmiş boyları. . .
A) 1
B) 2, 5
C) 4, 5
D) 2, 4
E) 1, 2
34. Ədəbi dilin bu norması sözlər və cümlələr arasındakı əlaqələrin nitqdə düzgün qurulmasını, cümlə üzvlərinin qanunauyğun şəkildə sıralanmasını tələb edir. Söhbət hansı normadan gedir?
1 - sintaktik
2 - leksik
3 - onomastik
4 - fonetik
5 - orfoepik
A) 1
B) 2, 5
C) 4, 5
D) 2, 4
E) 1, 2
35. Üslubi norma kimi göstərilənlərdən biri yanlışdır
1 - sünilik
2 - təbiilik
3 - təmizlik
4 - axıcılıq
5 - yığcamlıq
A) 1
B) 2, 5
C) 4, 5
D) 2, 4
E) 1, 2
36. Bu normanın əsasını obrazlılıq, zənginlik, ifadəlilik, sadəlik, aydınlıq, ahəngdarlıq və s. nitq əlamətləri təşkil edir. Söhbət ədəbi dilin hansı normasından gedir?
1 - üslubi
2 - sintaktik
3 - morfoloji
4 - fonetik
5 - onomastik
A) 2, 4
B) 2, 5
C) 4, 5
D) 1
E) 1, 2
37. Ədəbi dilin normalarını ardıcıl düzün.
1 - qrammatika
2 - leksik
3 - fonetik
A) 1, 2, 3
B) 2, 3, 1
C) 3, 2, 1
D) 2, 3, 1
E) 1, 3, 2
38. Orfoqrafiyanın prinsiplərini ardıcıl düzün
1 - tarixi - ənənəvi
2 - morfoloji
3 - fonetik
A) 1, 3, 2
B) 2, 3, 1
C) 1, 2, 3
D) 2, 3, 1
E) 3, 2, 1
39. Azərbaycan dilinin lüğət tərkibinə daxil olan sözləri mənşəcə ardıcıl düzün.
1 - Ərəb - Fars sözləri
2 - Rus - Avropa sözləri
3 - əsl Azərbaycan sözləri
4 - Qafqaz mənşəli sözlər
A) 1, 2, 3, 4
B) 2, 3, 4, 1
C) 3, 1, 2, 4
D) 2, 4, 3, 1
E) 4, 1, 3, 2
40. Orfoepik qaydalara aid olan prinsipləri ardıcıl düzün.
1 - qrafik
2 - morfoloji
3 - fonetik
A) 1, 2, 3
B) 2, 3, 1
C) 3, 2, 1
D) 2, 3, 1
E) 1, 3, 2
41. Tələffüz üslublarını ardıcıl düzün.
1 - kitab üslubu
2 - adi danışıq üslubu
3 - normativ üslub
A) 2, 3, 1
B) 3, 1, 2
C) 1, 2, 3
D) 2, 3, 1
E) 1, 3, 2
42. Uyğunluğu müəyyən edin
I - orfoepik qaydalar ümumxalq dilinə uyğun olmalıdır
II – canlı danışıqda bir neçə formada işlənən tələffüz variantlarından biri seçilməlidir
III – iki tələffüz şəklindən biri – orfoqrafiyada işlənən forma seçilməlidir
1 - fonetik prinsip
2 - morfoloji prinsip
3 - qrafik prinsip
A) I – 3, II - 2, III - 1
B) I - 3, II - 1, III - 2
C) I - 1, II - 3, III - 2
D) I - 1, II - 2, III – 3
E) I - 2, II - 1, III - 3
43. Verilmiş fikirləri normalara uyğun müəyyən edin:
1 - Fonemlərin tələffüzünə dair normalar, alınma sözlərin tələffüzünə dair normalar;
2 - Yeni sözlərin işlədilməsinə dair normalar, sözün seçilib yerində işlədilməsinə dair normalar;
3 - Toponimlərə dair normalar, antroponimlərə dair normalar;