Büdcədən maliyyələşən idarə, müəssisə və təşkilatlarda mühasibat uçotunun hesablar planı və onun tətbiqinə dair təlimat

Bölmə 8. Xərclər
166.	Məxaric sənədləri əsasında materiallar və ərzaq məhsulları silindikdə	200, 202, 203, 211—214	040, 041, 043, 060—067, 069
167.	Nəqliyyat tədarükat xərcləri ödəndikdə	200, 202, 203, 211—214	090, 093, 100, 101, 103, 111, 113, 118, 120, 178
168.	İşıq, su, kommunal xidmətləri və başqa xidmət xərcləri ödəndikdə	200, 203, 211—214	090, 093, 100, 101, 103, 111, 113
169.	Sair büdcədənkənar vəsaitlər hesabına ödənən xərclərə	213	112
170.	Yeni təsərrüfatçılıq şəraitinə keçmiş idarələrdə ödənən xərclərə	214	113
	Bölmə 9. Maliyyələşmələr
171.	Materiallardan əskikgəlmələr və ümidsiz borclar idarənin hesabına silindikdə	140, 142, 230—232, 246, 249	040, 041, 043, 060—067, 069, 170, 178
172.	Dekabr ayının axırıncı iş günü kreditlər bağlandıqda	230—232	090, 093, 096
173.	İstehsalat xərcləri son dövriyyə üzrə silindikdə	230, 232	200, 202
174.	Başa çatdırılıb təhvil verilmiş tikinti işlərinin dəyəri son dövriyyə üzrə silindikdə	231	203
175.	Valideynlərin vəsaitləri və idarənin saxlanması üzrə olan sair vəsaitlər hesabına son dövriyyələr üzrə silinən xərclərə	236, 238	200
176.	Yeni təsərrüfatçılıq şəraitinə keçmiş idarələrdə son dövriyyə üzrə istehsalat xərcləri silindikdə	240, 241, 246, 249	214
	Bölmə 10. Məqsədli maliyyələşmələrin fondları və vəsaitləri
177.	Mükafat və birdəfəlik yardım fondlarına ayrılan məbləğlərə	400	240
178.	Mükafatlar verildikdə	240	111, 120
179.	Dekabr ayının ikinci yarısının əmək haqqını vaxtından əvvəl (bank vəsaiti hesabına) çeklə bankdan aldıqda	120, 160	245
180.	Yeni ilin əvvəlində vaxtından qabaq alınmış dekabr ayının ikinci yarısının əmək haqqı banka qaytarıldıqda	245	090, 100, 101
181.	Müqavilələr üzrə elmi-tədqiqat işlərinin məbləğlərindən müəssisənin inkişafı fonduna ayırmalar edildikdə	282	246
182.	Müəssisənin inkişafı fonduna xərclər daxil olduqda	111	246
183.	İdarənin inkişafı fonduna xərclər silindikdə	246	212
184.	Bankdan ssuda alındıqda	111, 113	248
185.	Xüsusi vəsait hesabından bankın uzunmüddətli ssudası ödəndikdə	248	111
186.	Vahid maliyyə vəsaitləri fondunun birinci üsulla bölgüsü zamanı fondların formalaşmasına	270	240, 241, 246, 249
187.	Vahid maliyyə vəsaitləri fondunun ikinci üsulla bölgüsü zamanı fondların formalaşmasına	270	241, 246, 249
188.	İlin sonunda əmək haqqı fondu üzrə qənaət edilmiş məbləğ maddi yardım fonduna köçürüldükdə	241	240
189.	İlin sonunda material və ona bərabər tutulan məsrəflər üzrə qənaət edilmiş məbləğ istehsal və sosial inkişaf fonduna köçürüldükdə	249	246
	Bölmə 11. Satış
190.	Maliyyə nəticələri silindikdə:
	mənfəət	280, 281	410
	zərər	410	280, 281
	Bölmə 12. Gəlirlər
191.	İcarə və mənzil haqları, eyni zamanda nəqliyyat işləri və başqa iş və xidmətlərdən daxil olmalar üzrə məbləğlər gəlirə hesablandıqda	178	400
192.	İl ərzində toplanmış xərclər silindikdə	400	211
193.	İl ərzində toplanmış xərclərdən artıq olan gəlirin məbləği xüsusi vəsait hesabından büdcəyə köçürüldükdə	173, 400	111
194.	Xüsusi vəsait hesabına alınmış maddi qiymətlilərdən olan əskikgəlmələr müəssisənin xüsusi vəsaiti hesabına silindikdə	400	060—067, 069

---

Büdcə idarə, müəssisə və təşkilatlarında
mühasibat hesabatları və onların tərtibi
qaydaları
Bölmə 1. Ümumi müddəalar

Azərbaycan Respublikası Respublika Büdcəsindən, Naxçıvan Muxtar Respublikası respublika büdcəsindən və yerli büdcələrdən maliyyələşən idarələr, müəssisələr və təşkilatlar (qaydalarda bundan sonra idarələr adlandırılacaq) xərclər smetasının icrası barədə aylıq, rüblük və illik hesabatlar tərtib edirlər.
İllik hesabatların həcminə aşağıdakı formalar daxil edilir:

• 
  f № 1 (kod 0503001) — Xərclər smetasının icrası balansı, büdcədən maliyyələşən məbləğlərin hərəkəti barədə arayışla birlikdə;
  
• 
  f № 2 (kod 0503008) — İdarələrin xərclər smetasının icrası haqqında hesabat;
  
• 
  f № 3-1 (kod 0503011) — Büdcədən maliyyələşən dövlət hakimiyyət orqanlarında, məhkəmələrdə, prokurorluqlarda, elmi-tədqiqat müəssisələrində və başqa idarə və tədbirlər üzrə ştat və kontingentlər haqqında hesabat;
  
• 
  f № 3-2 (kod 0503009) — Kadr hazırlığı və ixtisasartırma idarələrində ştat və kontingent planının yerinə yetirilməsi haqqında hesabat;
  
• 
  f № 3-4 (kod 0503014) — Sosial təminat və səhiyyə idarələrində ştat və kontingent planının yerinə yetirilməsi haqqında hesabat;
  
• 
  f № 3-5 (kod 0503016) — Orta, natamam orta (doqquzillik), axşam (növbəli), qiyabi orta ümumtəhsil məktəblərində, litseylərdə, internat məktəblərində, xüsusi məktəblərdə, uşaq bağçalı məktəblərdə, məktəb nəzdindəki internatlarda və ibtidai məktəblərdə ştat və kontingent planının yerinə yetirilməsi haqqında hesabat;
  
• 
  f № 3-8 (kod 0503022) — Elmi-tədqiqat idarələrində və ali məktəblərdə elmi kadrların hazırlanması haqqında hesabat;
  
• 
  f № 3-12 (kod 0503025) — Xüsusi qaydalı uşaq evləri və internat məktəblərində ştat və kontingent planının yerinə yetirilməsi haqqında hesabat;
  
• 
  f № 3-m (kod 0503034) — Məktəbəqədər uşaq müəssisələrinin saxlanılması üzrə hesabat;
  
• 
  f № 4 icmal (kod 0503042) — Xüsusi vəsaitlər üzrə smeta icrası haqqında hesabat;
  
• 
  f № 4e (kod 0503046) — Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsi haqqında hesabat;
  
• 
  f № 5 (kod 0503051) — Əsas vəsaitlərin hərəkəti haqqında hesabat;
  
• 
  f № 6 (kod 0503053) — Material qiymətlilərinin hərəkəti haqqında hesabat;
  
• 
  f № 9 (kod 0503180) — İstehsalat-tədris emalatxanalarının istehsalat fəaliyyəti və şagirdlərin sənaye və tikinti müəssisələrində yerinə yetirdikləri işlər haqqında hesabat;
  
• 
  f № 15 (kod 0503078) — Büdcə idarələrində əskikgəlmələr və itkilər üzrə hesabat.
  

İllik və rüblük hesabatlarla birlikdə izahat məktubu təqdim olunur. İzahat məktubunda büdcənin və xüsusi vəsaitlərin xərclər smetasının icrasına təsir edən əsas amillər, şəbəkə, ştat və kontingent planının yerinə yetirilməməsi ilə əlaqədar olaraq tam istifadə edilməmiş təxsisatların məbləği və səbəbi, inventarizasiyanın nəticələri haqqında məlumat, həmçinin yeni il üçün ayrılmış təxsisatın hesabına ödənilən, dekabr ayının ikinci yarımaylığına görə hesablanılmış əmək haqqı məbləği, balansın hesab maddələrinin vəziyyəti (debitor, kreditor və s.) əks etdirilir. İzahat məktubunda illik hesabat formalarında olan cədvəllərin göstərilməsinə ehtiyac yoxdur.
İllik, rüblük hesabatlar və onlara əlavə edilən izahat məktubu müəssisənin rəhbəri və baş mühasibi tərəfindən imzalanaraq, müvafiq orqanlara təqdim edilir.
Rüblük hesabatların həcminə aşağıdakı formalar daxil edilir:

• 
  f № 1 (kod 0503001) — Xərclər smetasının icrası balansı, büdcədən maliyyələşən məbləğlərin hərəkəti barədə arayışla birlikdə;
  
• 
  f № 2 (kod 0503008) — İdarələrin xərclər smetasının icrası haqqında hesabat;
  
• 
  f № 3-1 (kod 0503011) — Büdcədən maliyyələşən dövlət hakimiyyət orqanlarında, məhkəmələrdə, prokurorluqlarda, elmi-tədqiqat müəssisələrində və başqa idarə və tədbirlər üzrə ştat və kontingentlər haqqında hesabat;
  
• 
  f № 3-2 (kod 0503009) — Kadr hazırlığı və ixtisasartırma idarələrində ştat və kontingent planının yerinə yetirilməsi haqqında hesabat;
  
• 
  f № 3-4 (kod 0503014) — Sosial təminat və səhiyyə idarələrində ştat və kontingent planının yerinə yetirilməsi haqqında hesabat;
  
• 
  f № 3-5 (kod 0503016) — Orta, natamam orta (doqquzillik), axşam (növbəli), qiyabi orta ümumtəhsil məktəblərində, litseylərdə, internat məktəblərində, xüsusi məktəblərdə, uşaq bağçalı məktəblərdə, məktəb nəzdindəki internatlarda və ibtidai məktəblərdə ştat və kontingent planının yerinə yetirilməsi haqqında hesabat;
  
• 
  f № 3-12 (kod 0503025) — Xüsusi rejimli uşaq evləri və internat məktəblərində ştat və kontingent planının yerinə yetirilməsi haqqında hesabat;
  
• 
  f № 3-m (kod 0503034) — Məktəbəqədər uşaq müəssisələrinin saxlanılması üzrə hesabat;
  
• 
  f № 4 icmal (kod 0503042) — Xüsusi vəsaitlər üzrə smeta icrası haqqında hesabat;
  
• 
  f № 4e (kod 0503046) — Elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsi haqqında hesabat.
  

Büdcə idarələrinin aylıq, rüblük və illik hesabat formalarının nümunələri Respublika Maliyyə Nazirliyi tərəfindən müəyyən olunur və onlara uyğun göstəricilərlə doldurulur. Aylıq, rüblük və illik hesabatlar hesablama texnikasından alınmış maşinoqram şəklində də təqdim edilə bilər.
Müvafiq nazirliklərə, komitələrə və baş idarələrə məxsus spesifik aylıq, rüblük və illik hesabat formalarının nümunələri həmin təşkilatların özündə işlənib hazırlanır və Respublika Maliyyə Nazirliyi və Dövlət Statistika Komitəsi tərəfindən razılaşdırılaraq təsdiq edilir. Təsdiq edilmiş hesabat formalarına əlavə düzəlişlər edilməsinə icazə verilmir.
İllik, rüblük və aylıq hesabat formalarında smeta (plan) göstəriciləri hesabat dövrü ərzində Maliyyə Nazirliyinin müvafiq qaydada etdiyi dəyişikliklər nəzərə alınmaqla göstərilməlidir.
Plan-maliyyə xidməti (şöbəsi, idarəsi və s.) olan idarələrdə şəbəkə üzrə ştat və kontingent planının yerinə yetirilməsi barədəki hesabatlar həmin xidmətin (şöbənin, idarənin və s.) rəhbərliyi tərəfindən də imzalanır.
Aylıq, rüblük və illik hesabatların həcmi və təqdim olunma müddəti Azərbaycan Respublikası Maliyyə Nazirliyi tərəfindən müəyyən edilir. Hesabatlar ardıcıllıqla, bütün göstəricilər üzrə yekunlaşdırılaraq səhifələnir, məlumatların mündərəcatı tərtib edilir və kitabça halına salınaraq təhvil verilir.