Büdcədən maliyyələşən idarə, müəssisə və təşkilatlarda mühasibat uçotunun hesablar planı və onun tətbiqinə dair təlimat

Əsas mühasibat əməliyyatları üzrə subhesabların müxabirləşməsi

Sıra	Əməliyyatın məzmunu	Subhesabların
№-si		Debeti	Krediti
1	2	3	4
	Bölmə 1. Əsas vəsaitlər
1.	Yeni tikilmiş binalar, qurğular, ötürücü qurğular istismara verildikdə, həmçinin bina və qurğuların yenidənqurma işləri qəbul edildikdə	010—012	250
2.	Maşınlar, avadanlıqlar, nəqliyyat vasitələri, istehsalat alətləri (ləvazimatları), təsərrüfat inventarları, işçi və məhsuldar heyvanlar, kitabxana fonduna daxil edilən kitablar və başqa əsas vəsaitlər alındıqda	013—019	090, 100, 101, 111, 113, 114, 118, 130, 131, 178, 179
	Eyni zamanda ikinci yazılış tərtib edilir	200—207 210—219	250
3.	Əvəzsiz olaraq əsas vəsait alındıqda	010—019	020, 250
4.	Təsərrüfat üsulu ilə hazırlanmış əsas vəsaitlər (mebel və s.) mədaxil edildikdə	016, 019	084
	Eyni zamanda ikinci yazılış tərtib edilir	200, 211, 214	250
5.	İnventarizasiya zamanı artıq gələn əsas vəsaitlər mədaxil edildikdə	010—019	250
6.	Əvəzsiz olaraq əsas vəsaitlər verildikdə	020, 250	010—019
7.	Artıq, istifadə olunmayan avadanlıqlar, nəqliyyat vasitələri və s. satıldıqda	178	013—016, 019
	Satışdan daxil olan məbləğlərə ikinci yazılış verilir	090, 100, 101, 111, 113	178
	Qanunvericiliklə nəzərdə tutulduğu hallarda satışdan daxil olan məbləğlər müəssisənin sərəncamında qaldıqda	250, 020	140, 230, 246
	Qanunvericiliklə nəzərdə tutulduğu hallarda satışdan daxil olan məbləğlər büdcəyə yönəldikdə	250, 020	173
	Həmin məbləğ büdcəyə köçürüldükdə	173	090, 100, 101, 111, 113
	Qeyd: Əsas vəsaitlər satılan zaman ucuzlaşdırılma aparılarsa, yaranan qiymət fərqinə əlavə mühasibat yazılışı verilir	250	013—016, 019
8.	Yararsız hala düşmüş əsas vəsaitlər silindikdə	020, 250	010—019
9.	Əsas vəsaitlərin ləğvi zamanı mədaxil edilən materialların dəyəri:
	satış və büdcə gəlirləri üçün müəyyənləşdirildikdə	063, 064, 067, 069	173
	bu materiallar satışa göndərildikdə	178	063, 064, 067, 069
	satışa göndərilmiş materialların dəyəri cari hesablara daxil edildikdə	090, 100, 101, 111, 113	178
	satışdan daxil olmuş məbləğlər büdcəyə köçürüldükdə	173	090, 100, 101, 111, 113
	təmir və başqa təsərrüfat ehtiyacları üçün müəssisənin sərəncamında saxlandıqda	063, 064, 067, 069	140,230 249
10.	İnventarizasiya vaxtı əskik gəlmiş əsas vəsaitlər müəssisə hesabına silindikdə	020, 250	013—019
11.	İnventarizasiya vaxtı əskik gəlmiş əsas vəsaitlər günahkar şəxsin hesabına silindikdə	020, 250	013—019
	Eyni zamanda ikinci mühasibat yazılışı verilir.
12.	Məhkəmənin qərarına əsasən günahkar şəxslərdən tutulası və büdcəyə köçürüləsi məbləğə	170	173
	İdarənin sərəncamında qalan məbləğə	170	140, 230, 238, 246
13.	Əsas vəsaitlərin tərkibindən müəyyən əşyalar çıxarılıb azqiymətli və tezköhnələn əşyaların tərkibinə daxil edildikdə	020, 250	013—019
	Eyni zamanda azqiymətli və tezköhnələn əşyaların tərkibinə daxil edilən məbləğə	070, 071, 072, 073	260
	Dekabr ayının axırına əsas vəsaitlərə hesablanmış köhnəlmə (amortizasiya) məbləğinə	250	020
	Bölmə 2. Material ehtiyatları
14.	İstehsaldan hazır məhsullar, məmulatlar anbara mədaxil edildikdə	030, 031	080, 081, 400
15.	Yardımçı təsərrüfatın hazır məhsulları və məmulatları satıldıqda	280, 281	030, 031
16.	Hazır məhsullar, məmulatlar müəssisənin ehtiyacları üçün yardımçı təsərrüfata verildikdə	061, 065, 067	031
17.	İlin axırında kənd təsərrüfatı məhsullarının plan və faktiki maya dəyərləri arasındakı fərq (artıq xərc) hissə-hissə silindikdə:
	anbarda olan satılmamış məhsullara görə	031	081
	satılmış məhsullara görə	281	081
	Qeyd: Kənd təsərrüfatı məhsullarının plan və faktiki maya dəyərləri arasındakı fərq (qənaət) göstərilən subhesablarda qırmızı rənglə qeyd edilir.
18.	Tikinti üçün malsatanlardan tikinti materialları və avadanlıqları alındıqda	040, 041	150
19.	Tikinti materiallarını və avadanlıqlarını əsaslı tikinti üçün podratçı təşkilata verdikdə	150	040, 041
20.	Təsərrüfat üsulu ilə yerinə yetirilən yeni tikintiyə məsrəf edilmiş tikinti materialları və avadanlıqları silindikdə	203, 212, 216	040, 041
21.	İnventarizasiya vaxtı aşkar edilmiş artıq tikinti materialları və avadanlıqları mədaxil edildikdə	040, 041	143, 231
22.	Memarlıq abidələrinin, muzey inventarlarının, incəsənət əsərlərinin bərpası və təmiri üçün emalatxanaların, yaxud elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsi üçün elmi-tədqiqat bölmələrinin uzun müddətə anbardan aldıqları materiallara	043	060
23.	Əvvəlki mühasibat yazılışı ilə uzunmüddətli və istifadə olunmuş materiallar silindikdə	082, 083, 200, 211	043
24.	Təsərrüfat müqavilələrinə əsasən elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsi üçün alınmış xüsusi avadanlıqlara	044	111, 113, 178
25.	Təsərrüfat müqavilələri üzrə elmi-tədqiqat işlərinin yerinə yetirilməsi üçün anbardan elmi-tədqiqat şöbələrinə verilən xüsusi avadanlıqlar eyni zamanda 02 №-li balansarxası hesabda əks etdirilir	082	044
26.	Elmi-tədqiqat işi qurtardıqdan sonra sifarişçilərdən alınıb istifadə edilən xüsusi avadanlıqlar saxlandıqda imkan daxilində işlədilmək məqsədi ilə sifarişçilərə qaytarılmadıqda və mümkün istifadə qiyməti ilə mədaxil edildikdə:
	əsas vəsaitlərə	013, 016	020,250
	azqiymətli, tezköhnələn əşyalara	070, 071, 072, 073	260
	materiallara	060, 063	140, 230
	Qeyd: Eyni zamanda bu avadanlıqların dəyəri 002 №-li balansarxası hesabdan silinir.
27.	Kökəldilməyə götürülmüş heyvanlara	050	111, 113, 178
28.	Cavan və kökəldilməyə götürülmüş heyvanlar plan maya dəyəri ilə mədaxil edildikdə	050	081, 400
29.	Tələf olmuş cavan və kökəldilməkdə olan heyvanlar müəssisənin hesabına silindikdə	081, 400	050
30.	Heyvanlar kəsilərkən plan maya dəyəri ilə ət məhsulları mədaxil edildikdə	031	050
31.	Heyvandarlıq məhsullarının faktiki maya dəyəri ilə plan maya dəyəri arasındakı fərq məbləği və kökəldilməkdə olan cavan heyvanların çəki artımının satılmamış məhsullara aid edilən müəyyən hissəsinin dəyəri (artıq, xərc) silindikdə	031, 050	081, 400
	Qeyd: Plan maya dəyərindən kənarlaşma (qənaət) yuxarıdakı subhesablarda qırmızı rənglə yazılır.
32.	Ərzaq məhsulları və materiallar mədaxil edildikdə	060—069	090, 100, 101, 111, 113, 114, 118, 160, 178, 179
33.	Ərzaq məhsulları və materiallar təkrar emala verildikdə	084	061, 063, 065, 067
34.	Materiallar tədarükdən və təkrar emaldan mədaxil edildikdə	061, 063, 064, 065, 067	084
35.	İnventarizasiya vaxtı artıq gələn materiallar ərzaq məhsulları mədaxil edildikdə	060—067, 069	140, 230, 249, 400
36.	Məxaric sənədləri əsasında sərf edilmiş materiallar və ərzaq məhsulları silindikdə	200, 202, 211, 213, 214, 215	178
37.	İstifadəsiz və artıq materiallar satıldıqda	090, 100, 101, 113, 120	178
	Eyni zamanda Satışdan daxil olan məbləğlərə	178	060—067, 069
38.	Norma daxilində materiallardan itkilər, həmçinin xarab olmadan əskikgəlmələr və itkilər müəssisənin hesabına silindikdə	140, 143, 230, 231, 249	040, 041, 060—067, 069
39.	Materiallardan və ərzaq məhsullarından əskikgəlmələr və itkilər günahkar şəxslərin hesabına silindikdə	170	060—067, 069
	Günahkar şəxslərdən məbləğlər ödəndikdə	090, 100, 101, 113, 120	170
	Qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallarda günahkarlardan alınan məbləğlər idarənin sərəncamında qaldıqda	200—207 210—219	140, 143, 230, 231, 249
	Qanunvericilikdə nəzərdə tutulmuş hallarda günahkarlardan alınan məbləğlər büdcəyə yönəldikdə	140, 143, 230, 231, 249	173
	Bu məbləğlər büdcəyə ödəndikdə	173	090, 100, 101, 111, 113
40.	Büdcə hesabına saxlanan iş atlarının balaları dövlət qiymətləri əsasında mədaxil edildikdə	067	140, 230, 249