Budjet tashkilotlarida buxgalteriya hiso

12 “Kassa” schyoti 
236. 12 “Kassa” schyoti 120 “Milliy valyutadagi naqd pul mablag‘lari” va 121 
“Xorijiy valyutadagi naqd pul mablag‘lari” subschyotlaridan iborat bo‘lib, mazkur 
subschyotlarda tashkilot kassasidagi naqd pul mablag‘larining (milliy va xorijiy valyutada) 
mavjudligi va ularning harakati hisobga olinadi. Kassa operatsiyalarining hisobini yuritish 
qonunchilikka muvofiq amalga oshiriladi. 
237. Tashkilotlar kassasiga naqd pul mablag‘larini qabul qilish bosh hisobchi yoki 
u vakolat bergan shaxs tomonidan imzolangan KO-1-son shakldagi kirim kassa orderi 
(mazkur Yo‘riqnomaning 
46-ilovasi
) bo‘yicha amalga oshiriladi. 
238. Tashkilotlar kassasidan naqd pul mablag‘larining berilishi KO-2-son 
shakldagi chiqim kassa orderi (mazkur Yo‘riqnomaning 
47-ilovasi
) yoki tegishlicha 
rasmiylashtirilgan boshqa hujjatlar (to‘lov qaydnomalari, pul berish bo‘yicha arizalar, 
hisobvaraqlar va hokazolar) bo‘yicha, ushbu hujjatlarga chiqim kassa orderining 
rekvizitlari bo‘lgan shtamp qo‘yilgan holda amalga oshiriladi. Pul mablag‘larini berishga 
doir hujjatlar tashkilot rahbari va bosh hisobchisi yoki ular vakolat bergan shaxslar 
tomonidan imzolangan bo‘lishi kerak. 
Chiqim kassa orderlariga ilova qilinadigan hujjatlar (arizalar, hisobvaraqlar va 
hokazolar)da tashkilot rahbarin
ing ijozat beruvchi yozuvi bo‘lgan taqdirda, chiqim kassa 
orderlarida rahbarning imzosi bo‘lishi shart emas. 
Kirim va chiqim kassa orderlari yoki ularning o‘rnini bosuvchi hujjatlar ular 
bo‘yicha pul olinganidan yoki berilganidan so‘ng darhol kassir tomonidan imzolanadi, 
ularga ilova qilingan hujjatlarga esa sana (kun, oy, yil) ko‘rsatilgan holda “To‘langan” 
shtampi qo‘yiladi yoki so‘z bilan yozib qo‘yiladi. 
239. Kirim va chiqim kassa orderlari yoki ular o‘rnini bosuvchi hujjatlar kassaga 
topshirilguniga qadar buxgalteriya tomonidan KO-3-son shakldagi kirim va chiqim kassa 
orderlarini ro‘yxatga olish jurnalida (mazkur Yo‘riqnomaning 
48-ilovasi
) qayd etiladi. Ish 
haqini berish to‘lov (hisob-kitob-to‘lov) qaydnomalarida rasmiylashtirilgan chiqim kassa 
orderlari ish haqi berilgandan keyin ro‘yxatga olinadi. 
240. Tashkilot naqd pullarining tushumlari va berilishi KO-4-son yoki 440-son 
shakldagi kassa daftarida hisobga olinadi. Bunda chet el valyutasi mablag‘lari bo‘yicha 
alohida kassa daftari yuritiladi. 
Kassa daftaridagi yozuvlar qoraqog‘oz vositasida sharikli ruchka, siyohqalam 
yoki siyoh bilan ikki nusxada amalga oshiriladi. Varaqlarning ikkinchi nusxalari 
qirqiladigan bo‘lishi kerak, ular kassirning hisoboti bo‘lib xizmat qiladi. Varaqlarning 
birinchi nusxalari kassa daftarida qoladi. Varaqlarning birinchi va ikkinchi nusxalari bir xil 
raqamlar bilan belgilanadi. 

---

Kassa daftarida o‘chirishlar va ta’kidlanmagan tuzatishlar qilish man etiladi. 
Qilingan tuzatishlar ta
shkilot kassiri, shuningdek, bosh hisobchining yoki uning o‘rnini 
bosuvchi shaxsning imzolari bilan tasdiqlanadi. 
Kassa daftaridagi yozuvlar kassir tomonidan har bir order yoki uning o‘rnini 
bosuvchi boshqa hujjat bo‘yicha pul olingan yoxud berilganidan keyin darhol amalga 
oshiriladi. Har kuni, ish kuni oxirida kassir kun uchun operatsiyalar yakunini hisoblaydi, 
kassadagi keyingi kun uchun pullar qoldig‘ini chiqaradi va keyingi kuni buxgalteriyaga 
kassir hisoboti sifatida kassa daftarida imzo chektirgan holda kirim va chiqim kassa 
hujjatlari bilan birga ikkinchi yirtma varaqni (kassa daftaridagi bir kun uchun yozuvlar 
ko‘chirma nusxasini) topshiradi. 
Topshirilgan kassa hisoboti buxgalteriyada tekshiriladi va uning asosida kassa 
operatsiyalariga doir 381-son shakldagi jamlanma qaydnomaga (1-son memorial order) 
va analitik hisobning boshqa registrlariga yoziladi. 1-
son memorial order bo‘yicha oylik 
aylanmalarning umumiy summasidan budjetdagi (budjetdan tashqari) hisobvaraqlar 
bo‘yicha aylanmalar chiqarib tashlanadi. 
Kassa daftarining to‘g‘ri yuritilishi ustidan nazorat qilish tashkilot bosh hisobchisi 
zimmasiga yuklanadi. 
241. 120 “Milliy valyutadagi naqd pul mablag‘lari” va 121 “Xorijiy valyutadagi naqd 
pul mablag‘lari” subschyotlar kassaga kelib tushgan summalarga debetlanadi va 
kassadan berilgan summalarga kreditlanadi. Agar xizmat ko‘rsatiladigan tashkilotning 
uzoqda joylashganligi sababli to‘lov yoki hisob-kitob to‘lov vedomostini uch kun muddat 
ichida tashkilot kassasiga qaytarish imkoni bo‘lmasa, unda ish haqi to‘lash hisobdor 
shaxs orqali amalga oshirilishi mumkin. Bunday hollarda ish haqi to‘lash uchun zarur 
bo‘lgan summa hisobdor shaxsga kassadan kassa chiqim orderi bo‘yicha beriladi va 172 
“Hisobdor shaxslar bilan hisob-kitoblar” subschyotiga o‘tkaziladi. 
Ko‘plab bo‘linmalarga ega bo‘lgan tashkilotlarda ish haqi, stipendiyalar, 
pensiyalar, vaqtincha mehnatga qobiliyatsizlik nafaqalari va boshqa to‘lovlarni to‘lashga 
kassirlardan boshqa shaxslarga tashkilot rahbarining yozma buyrug‘i bilan ruxsat berilishi 
mumkin. Bunday hollarda mazkur shaxslar bilan ham moddiy javobgarlik to‘g‘risida 
shartnoma tuzilishi shart. 
Ishonchli shaxslarga kassadan naqd pul berilganda ularning hisobi kassir 
tomonidan 320-
son shakldagi ish haqi, stipendiya va boshqa to‘lovlarni berish uchun 
tarqatuvchilarga berilgan pullarni hisobga olish daftari (mazkur Yo‘riqnomaning 
49-
ilovasi
) yuritiladi. 
242. Kassadan bir necha kishilarga hisobot beriladigan pul berilishi zarur bo‘lgan 
hollarda i
ndividual tarzdagi kassa chiqim orderlari o‘rniga 317-son shakldagi kassadan 
hisobdor shaxslarga pul berish bo‘yicha qaydnomadan (mazkur Yo‘riqnomaning 
50-
ilovasi
) foydalaniladi. Shtatda kassirlik lavozimi ko
‘zda tutilmagan tashkilotlarda 
xodimlarga ish haqi to‘lash hamda mayda xo‘jalik xarajatlari tashkilot buyrug‘i bilan 
rasmiylashtirilgan hisobdor shaxslar orqali amalga oshiriladi. Bankdan naqd pul olish 
uchun cheklar ana shu shaxslar nomiga yoziladi.