Buraxiliş İŞİ “Müxtəlif meteoroloji şəraitlərdə uçuşların təhlükəsizliyinə təsir edən risk amillərinin təhlili”

Cədvəl 3.1
TAF proqnozunun (ANNEX 3-ə) uyğun olaraq (AAR-ANS-008)

Meteoelement	Proqnozun dəqiqliyi	Ödənişlik (%)
Küləyin istiqaməti	±	80% hallarda
Küləyin sürəti	±10km/saat (5 düyün, 3m/san	80% hallarda
Küləyin şiddəti	Kriteriya yoxdur	80% hallarda
Görünüş məsafəsi	800m-ə qədər ±200m 800m-dən 10 km-ə qədər 30%	80% hallarda
Atmosfer hadisəsi	Hə, yox	80% hallarda
Buludluğun miqdarı	BKN və ya OVC 450m-3000m	70% hallarda
Buludun hündürlüyü	300m-ə qədər ±30m 300m-dən 3 km-ə qədər 30%	70% hallarda

Cədvəl 3.2
H.Əliyev Beynəlxalq Hava Limanında aprel ayı üçün tərtib edilən hava proqnozarının verifikasiya nəticələri

Müşahidə vaxtı

ddd

ff

vvvv

hshshs

Yağıntı

TAH

Yekun ödənişlik

0100/0124

+

+

+

+

+

+

100%

0106/0206

+

+

+

+

+

+

100%

0112/0212

+

+

+

+

+

+

100%

0118/0218

+

+

+

+

+

+

100%

0200/0224

+

+

+

+

+

+

100%

0206/0306

+

+

+

+

+

+

100%

0212/0312

+

+

+

+

+

+

100%

0418/0518

+

+

+

+

+

+

100%

0500/0524

+

+

+

+

+

+

100%

0500/0524C

+

+

+

+

+

+

100%

0512/0612

+

+

+

+

+

+

100%

0606/0706

+

+

+

+

+

+

100%

0606/0706C

+

-

+

+

+

+

82%

0618/0718

+

+

+

+

+

+

100%

0700/0724

+

+

+

+

+

+

100%

0700/0724A

+

+

-

+

+

+

82%

0700/0724A

+

+

-

+

+

+

82%

2800/2824

+

+

+

+

+

+

100%

2806/2906

+

+

+

+

+

+

100%

2812/2912

+

+

+

+

+

+

100%

2818/2918

+

+

+

+

+

+

100%

2900/2924

+

+

+

+

+

+

100%

2906/3006

+

+

+

+

+

+

100%

2912/3012

+

+

+

+

+

+

100%

2918/3018

+

+

+

+

+

+

100%

3000/3024

+

+

+

+

+

+

100%

3006/0106

-

+

+

+

+

+

82%

3012/0112

-

-

+

+

+

+

64%

3018/0118

+

+

+

+

+

+

100%

0506/0606

+

+

+

+

+

+

100%

0612/0712

+

+

+

+

+

+

100%

1212/1312

+

+

+

+

+

+

100%

1306/1406

+

+

+

+

+

+

100%

1612/1712

-

+

+

+

+

+

82%

1800/1824

+

+

+

+

+

+

100%

2512/2612

+

+

+

+

+

+

100%

Ümumi sayı 139

139

139

139

139

139

139

Özünü doğruldan

121

133

135

135

139

139

Özünü doğrultmayan

18

6

4

4

0

0

Ümumi özünüdoğrultma

87%

95.7%

97.1%

97.1%

100%

100%

95.8%

Verifikasiya proqramında həmin düzəlişlər A ilə qeyd edilir. Proqnozun mətnində verifikasiya proqramının funksional pəncərəsində bəzi proqramların qabağında C yazılır. Bu C onu ifadə edir ki, proqnozun mətnində mühəndis sinoptik tərəfindən hər hansı bir səhvə yol verilmişdir. Mühəndis tərəfindən dərhal aşkarlanır və yerində proqnozdakı səhv aradan qaldırılır və proqnoz yenidən beynəlxalq meteoroloji banklara yayımlanır. Bundan sonra proqnozun qiymətləndirilməsi zamanı funksional pəncərədə həmin o düzəliş edilən proqnoz mətnin qarşısında C yazılır. Proqram vasitəsilə hər bir ayın hər bir elementi üzrə ödənişliklər qiymətləndirilə bilər. Yağıntı proqnozu heç olmasa bir müşahidə dövründə müşahidə olunarsa ödənilmiş hesab edilir. Yağıntı proqnozu həmçinin yağıntı proqnozlaşdırılmadıqda və müşahidə olunmadıqda da ödənilmiş hesab edilir. PROB proqnoz qrupunun ödənişliyi qiymətləndirilmir. Proqnozların ödənişliyi faizlə qiymətləndirilir, belə ki, burada yağıntıların təsiri 10% və qalan digər 5 qiymətləndirilən elementin (küləyin istiqamət və sürəti, görünüş məsafəsi, buludların aşağı sərhəddinin hündürlüyü, atmosfer hadisəsi) təsiri 18% kimi qiymətləndirilir. Proqnozların ödənişliyinin və verifikasiyasının hesablanması meteoroloji elementlərin sərhədd qiymətlərindən asılıdır. Meteoroloji kəmiyyətlərn proqnostik qiymətləri hər bir aerodrom, ölkə üçün təyin oluna və ya METG qrupuna daxil olan ölkəllərin ümumi qiymətlərinə uyğun ola bilər. Qiymətləndirilmə zamanı meteoroloji kəmiyyətlərin aşağıdakı sərhəd qiymətləri təyin olunur. B Qoşmasının kriteriyalarını tətbiq edərkən əhəmiyyətsiz hava şəraitinin dəqiq proqnozu aviasiya üçün əhəmiyyət kəsb edən hava şəraitinin dəqiq proqnozu kimi nəzərə alınır.

Şəkil 3.1. TAF hava proqnozlarının ödənişlikliyinə dair nümunə qrafik

Nəticə

Ədəbiyyat