Buxgalteriya hisobi va audit

Qonunga muvofiq jinoiy javobgarlik

Malakali buxgalter yuridik va jinoiy javobgarlikka tortilishi mumkin bo’lgan mamlakat yoki tuman qonunlariga binoan, boshqa shaxsni aldab, bila turib qasddan soxta moliyaviy hisobotlar bilan shug’ullanish orqali jinoyatni sodir etishda ayblanishi mumkin.

1934-yilgi AQSh qimmatli qog’ozlar va fond birjasi Qonuni

AQShda 1934-yilgi qimmatli qog’ozlar va fond birjasi Qonuni har bir milliy va mamlakatdan tashqari birjalarda almashinadigan qimmatli qog’ozlarga ega kompaniyadan har yili auditorlik tekshiruvi o’tkazilgan moliyaviy hisobotlarni (10-K) va har choraklik, noodatiy hodisalar (8-K) va boshqa hodisalar to’g’risidagi moliyaviy hisobotlarni (10-Q) taqdim etishni talab qiladi. Qonun shuningdek, jinoiy javobgarlik holatini belgilaydi (10b-5-qoida), agar jinoiy javobgarlik shartlari quyidagilar bo’lsa: uchinchi shaxs foydalanishi uchun ma‘lumotlarni auditor biron bir modda, sxema yoki firibgarlik yo’lidan foydalanib noto’g’ri ko’rsatsa yoki umuman ko’rsatmasa, ya‘ni auditor qasddan yoki o’ylamasdan buzib ko’rsatsa. SEC shuningdek‚ SECda ro’yxatga olingan kompaniyalar uchun auditorlik tekshiruvlarini amalga oshirish uchun auditorni ta‘qiqlash yoki to’xtatish vakolatlariga ega. Bir nechta sud ishlari Jinoiy javobgarlik to’g’risidagi qonunning qo’llanilishiga ta‘sir ko’rsatadi. Amerika Qo’shma Shtatlarida v NATELLI (1975), ikki nafar auditor Milliy talabalar marketing korporatsiyasining moliyaviy qarzlarini tasdiqlaganligi uchun jinoiy javobgarlikka tortildi. Amerika Qo’shma Shtatlarida v Weiner (1975) uch auditor Amerika Qo’shma
Shtatlari kapital jamg’armasi auditi bilan bog’liq qimmatli qog’ozlardagi firibgarlikda ayblangan. Kompaniyaning amalga oshirgan firibgarligi juda katta bo’lib, auditorlik tekshiruvi shunchalik standartlarga mos kelmaganligi tufayli, sud auditorlar firibgarlik to’g’risida xabardor bo‗lishi kerak degan xulosaga keldi. Rahbariyat auditorlarning oldingi yillarda moliyaviy hisobotlarni noto’g’ri talqin qilganliklari va hamkor ESM davlat qimmatli qog’ozlari v Aleksandr Grant & Co. (1986)ga hech narsa aytmaslikka rozilik berganligini aniqladi. Hamkor firibgarlikdagi sherikligi uchun aybdor deb topilgan va 12 yillik qamoq jazosiga hukm qilingan.