Buxgalteriya hisobi va audit

Auditor, korporatsiya va moliyaviy ma‟lumot

Auditning asosiy vazifasi moliyaviy hisobotga ishonch hosil qilishdan iborat. Rahbariyat va auditorning mas‘uliyati moliyaviy hisobotga ishonchni ta‘minlashdan iborat. Auditorlik tekshiruvi natijasida auditor moliyaviy hisobotdagi ma‘lumot qiymatini oshiradi va shu bilan birga auditor rahbariyat tomonidan taqdim etilgan boshqa ma‘lumotga bo‗lgan ishonchni ham oshiradi.

Auditorlarning ishonchi

Farovonlik oshishida (kompaniya) korxona va tashkilotlarda auditning muhimligi (oshib borayotganligi) tan olinmoqda. Shuning uchun (kompaniya) korxona va tashkilotlarning jamiyat va atrof-muhitga bo’lgan ta‘siri yuqori bo’lib bormoqda. Bu esa investorlar uchun nafaqat (kompaniya) korxona va tashkilotlarning moliyaviy hisoboti, balki uning faoliyati bilan bog’liq boshqa ma‘lumot ham muhim ekanligini ko’rsatadi. Shu sababli jamiyat uchun kerak bo’lgan ma‘lumot kengayib, quyidagilarni qamrab oladi:

• 
  (Kompaniya) korxona va tashkilotlar haqiqatdan faoliyat olib borishmoqdami (borayotgan) (korxonami)?
  
• 
  U firibgarlikdan xolimi?
  
• 
  Ma‘lumotlar bazasida yaxlitlik mavjudmi?
  
• 
  (Direktor) Rahbarda yoki menejerda qaror qabul qilish uchun muqobil va kerak bo’lgan ma‘lumot mavjudmi?
  
• 
  Muqobil nazorat o’rnatilganmi?
  
• 
  Kompaniya ishlab chiqarishining atrof-muhitga bo’lgan ta‘siri qanaqa?
  
• 
  Nojo’ya xato kompaniyani inqirozga olib kelishi mumkinmi?
  

Mazkur masalalar korporativ boshqaruv, hisobot va auditor ishi bilan bog’liqdir.
Malakali auditorlar mazkur kompaniyalar direktorlari uchun juda kerakli mutaxassislardir. Buni Adrian Kedberi quyidagicha ta‘riflaydi:
Tashqi auditorlar kompaniya a‘zolarining bir qismi emas. Ammo kompaniya raislari (korporativ kengashi a‘zolari) auditor faoliyati kompaniyaga samara keltirishidan manfaatdordirlar. Xech bir rahbar moliyaviy faoliyat bilan bog’liq muammoni xush ko’rmaydi. Auditorlar va menejerlar o’rtasida aloqalar muhim ahamiyatga ega bo’lib, auditorlar bu aloqalarga e‘tibor berib, xolisona va professional darajada yondashishlari lozim. Raislar kuchli auditorlarga muhtoj‚ chunki ular kerak bo’lganda Audit qo’mitasi bilan bog’liq masalalarni yecha oladi.
Malakasiz auditorlar raislarni yuzaga kelishi mumkin bo’lgan xavflardan qutqara olmaydi.